Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές εξελισσόταν στην Κοπεγχάγη η Παγκόσμια Διάσκεψη για την κλιματική αλλαγή. Σε ένα σκηνικό εμπλουτισμένο με κατηγορίες για παραποίηση στοιχείων, κερδοσκοπία και συμφωνίες κάτω από το τραπέζι, πλούσιες και αναπτυσσόμενες χώρες συγκρούονταν για το πώς θα γίνει αυτή η περίφημη μείωση των εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, όπως και για το κόστος που θα προκύψει. Θυμήθηκα ένα Ινδό δημοσιογράφο, ανταποκριτή μεγάλου αμερικάνικου μέσου στο Δελχί, να μου λέει πέρυσι, ότι το θέμα της μείωσης των εκπομπών ρύπων αποτελεί κόκκινη γραμμή για τη Ινδία, προφανώς και για ολόκληρο τον αναπτυσσόμενο κόσμο. Η ασιατική χώρα με ανάπτυξη 7%-9% τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί σε μια από τις πιο ρυπογόνες του πλανήτη. Το ερώτημα που προκύπτει για τους Ινδούς δεν είναι, «πράσινη ενέργεια» ή όχι. Και βέβαια θέλουν καθαρότερο περιβάλλον, όπως όλοι μας.
Το ερώτημα είναι ποιος θα πληρώσει γι αυτό; Ο αναπτυσσόμενος κόσμος θέλει να έχει οικονομική ανάπτυξη και να φτάσει το βιοτικό επίπεδο των πολιτών του στο επίπεδο των δυτικών χωρών. Και έχει κάθε δικαίωμα όπως έχει κάθε δικαίωμα να ζητεί από τους πλούσιους του πλανήτη να χρηματοδοτήσουν το πέρασμα στις νέες τεχνολογίες. Για δεκαετίες, οι πλούσιες χώρες στήριξαν την ανάπτυξή τους στην υπερεκμετάλλευση του πλανήτη με τις συνέπειες για το περιβάλλον που βλέπουμε σήμερα. Τώρα έρχονται και ζητούν να μοιραστούν το λογαριασμό. Πως όμως είναι δυνατό να ζητάς από ένα λαό που ζει με δύο δολάρια της ημέρα να έχει περιβαλλοντική συνείδηση και να του ζητάς να πληρώσει κι από πάνω;
Τα 10 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο που αποφάσισαν να διαθέσουν οι πλούσιες χώρες του πλανήτη για την ενίσχυση των αναπτυσσόμενων χωρών είναι αστείο ποσό αν το συγκρίνουμε με το ένα τρις που έριξαν στην αγορά για να στηρίξουν τις τράπεζές τους.
Οι αναπτυσσόμενες χώρες βρίσκονται σε στάδιο εκβιομηχάνισης και η Δύση οφείλει να τις βοηθήσει. Γιατί τα αποτελέσματα τις κλιματικής αλλαγής δεν αφορούν μόνο αυτές τις χώρες αλλά όλους μας.
Η κλιματική αλλαγή θα δημιουργήσει 200.000 πρόσφυγες. Μήπως η Δύση και ας βάλουμε και την Ελλάδα μέσα, έχουν την ψευδαίσθηση ότι θα αποφύγει τις συνέπειες μιας τέτοιας μετακίνησης;
Και ας πάμε στο θέμα των τροφίμων.
Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ, η κλιματική αλλαγή θα δημιουργήσει μέχρι τα μέσα του αιώνα που διανύουμε, άλλα 100 εκατομμύρια πεινασμένους σε ολόκληρο τον πλανήτη, σενάριο που χαρακτηρίζεται σαν η πιο επικίνδυνη εξέλιξη. Τα δύο τρίτα από αυτούς θα είναι στην Αφρική, την ήπειρο δηλαδή που είναι πλησιέστερα στην Ευρώπη. Μήπως έχουμε την ψευδαίσθηση ότι θα αποτρέψουμε με κοινοτικούς νόμους ή μπερλουσκονικές πρακτικές, την άφιξη εκατομμυρίων Αφρικανών στην Ευρώπη; Ή μήπως νομίζουμε ότι το πρόβλημα των τροφίμων δεν θα αγγίξει και εμάς; Οι σοδειές θα μειωθούν σύμφωνα με τις προβλέψεις μεταξύ 9% και 11% παγκοσμίως κάτι που αν επαληθευτεί θα επηρεάσει αναπόφευκτα και τη Δύση. Πλούσιες χώρες έχουν ξεκινήσει να αγοράζουν ή να ενοικιάζουν τεράστιες εκτάσεις στην Αφρική κυρίως, για καλλιέργειες τροφίμων ώστε να ελεγχθεί η προσφορά και να αποτραπούν μελλοντικά ελλείψεις στην αγορά. Ούτε αυτό μπορεί να εξασφαλίσει την επάρκεια στις αναπτυγμένες χώρες. Όπως πολύ εύστοχα σχολίαζε ο βρετανικός Guardian σε πρόσφατο άρθρο, «αν ένας λαός πεινάει και την ίδια στιγμή βλέπει τα πλοία στα λιμάνια του γεμάτα τρόφιμα να αναχωρούν για τη Δύση, είναι μάλλον απίθανο να μείνει με σταυρωμένα χέρια».

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Τρόφιμα και Ποτά, τον Ιανουάριο του 2010