Θα τα καταφέρει τελικά το Ρίο να είναι έτοιμο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016; Το ερώτημα αυτό κυριάρχησε την εβδομάδα που πέρασε στο διεθνή τύπο μετά της δηλώσεις του αντιπροέδρου της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής ότι οι προετοιμασίες για τους αγώνες είναι «οι χειρότερες που έχουμε δει ποτέ…»
Οι δηλώσεις του Τζον Κόουτς ασφαλώς δεν ήταν κάτι ευχάριστο για τους Βραζιλιάνους ιθύνοντες και πολιτικούς αλλά η Βραζιλία και ειδικότερα το Ριο ντε Τζανέιρο που θα φιλοξενήσει τους αγώνες έχουν να ασχοληθούν προς το παρόν με άλλα φλέγοντα ζητήματα.
Το Μουντιάλ και την αυξανόμενη κοινωνική δυσαρέσκεια που καταγράφεται όχι μόνο στις δημοσκοπήσεις αλλά και στους δρόμους, με ένα κοινωνικό κίνημα έτοιμο να τινάξει στον αέρα τη μεγάλη γιορτή του ποδοσφαίρου και την εικόνα της χώρας διεθνώς. Οι Βραζιλιάνοι είναι τόσο δυσαρεστημένοι με την κυβέρνηση και τα τεράστια έξοδα για τις δύο μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις που ψάχνουν αφορμή για να κατέβουν στους δρόμους.

Σε πρόσφατο δημοσίευμα της η βρετανική εφημερίδα Guardian μετέφερε το κλίμα που επικρατεί σε κυβερνητικά κλιμάκια και που μπορεί να συνοψιστεί στο εξής: «Αν η Βραζιλία πάρει το Μουντιάλ, τότε ο κόσμος μπορεί να ανεχθεί τους Ολυμπιακούς Αγώνες, αν όχι τότε οι Αγώνες είναι νεκροί»…
Η πραγματικότητα ωστόσο είναι αρκετά πιο περίπλοκη και μια νίκη της Βραζιλίας στο Μουντιάλ μπορεί να ανεβάσει το ηθικό των Βραζιλιάνων δεν θα γεμίσει όμως και την τσέπη τους με λεφτά. Αντιθέτως θα την αδειάσει ακόμη περισσότερο. Το συνολικό κόστος του Μουντιάλ θα φτάσει τα 12 δισεκατομμύρια δολάρια, το μεγαλύτερο ποσό που έχει ξοδευτεί ποτέ για τη συγκεκριμένη διοργάνωση.
Επιπλέον μεταξύ Μουντιάλ και Ολυμπιακών Αγώνων μεσολαβεί κάτι πολύ σημαντικό. Εκλογές.
Η πρόεδρος Ντίλμα Ρούσεφ θα διεκδικήσει την επανεκλογή της τον Οκτώβριο με τις δημοσκοπήσεις να μην είναι και πολύ ευνοϊκές. Συγκεκριμένα η δημοτικότητά της έχει πέσει πέντε μονάδες από τον Φεβρουάριο λόγω των προβλημάτων στην οικονομία και ενός σκανδάλου στην κρατική πετρελαϊκή Petroleo Brasileiro.
H δημοτικότητα της σήμερα είναι στο 37% ενώ του βασικού της αντιπάλου Αέσιο Νέβες ανέβηκε στο 21,6% από 17%. Πτώση τεσσάρων μονάδων εμφανίζει και η δημοτικότητα της κυβέρνησής της.

Το Μουντιάλ ξεκινά σε λίγες εβδομάδες και ο μεγάλος πονοκέφαλος για την κυβέρνηση είναι πρώτον η εγκληματικότητα και δεύτερον η λαϊκή αγανάκτηση και ο φόβος να επαναληφθεί η εξέγερση που συγκλόνισε το Ρίο πέρυσι το καλοκαίρι.
Το τεταμένο κλίμα στο Ρίο δεν προέκυψε έτσι ξαφνικά όμως. Όλα ξεκίνησαν το 2008 όταν η πόλη αποφάσισε να «καθαρίσει» τις φαβέλες, όπως αποκαλούνται στη Βραζιλία οι παραγκουπόλεις.
Το σχέδιο περιλάμβανε όχι μόνο τον «καθαρισμό» των φαβελών από τα εγκληματικά στοιχεία και τους εμπόρους ναρκωτικών που δρούσαν ανεξέλεγκτα αλλά και την εκκένωση κάποιων φαβελών προκειμένου να προχωρήσουν έργα που σχετίζονταν με το Μουντιάλ και τους Ολυμπιακούς αγώνες.
Το σχέδιο όμως δεν πήγε και πολύ καλά. Στην περίπτωση της εκκένωσης αν και υπήρξαν βίαιες εκτοπήσεις μπορεί να πει κανείς ότι οι αντιδράσεις μετριάστηκαν λόγω των αποζημιώσεων και των σπιτιών που δόθηκαν σε άλλες περιοχές Η «εκστρατεία καθαρισμού» όμως εξελίχθηκε σε πολλές περιπτώσεις σε επιχείρηση τρομοκρατίας.

Όπως αποκαλύπτει αυτή την εβδομάδα ο διεθνής τύπος η αστυνομία του Ρίο εκπαιδεύτηκε από την αμερικανική Blackwater γεγονός που αποκαλύπτει γιατί η μέχρι τώρα εκκαθάριση των φαβελών μοιάζει με στρατιωτική επιχείρηση «τύπου Ιράκ».
Για την χώρα που καταγράφει 50.000 δολοφονίες το χρόνο η ασφάλεια του Μουντιάλ και των Ολυμπιακών Αγώνων είναι θέμα ύψιστη ασφάλειας όμως η μέχρι τώρα διαδικασία έχει υψηλό κόστος σε ανθρώπινες ζωές.
Στις αρχές Απρίλη, 2.700 άνδρες της στρατιωτικής αστυνομίας εισέβαλαν στη φαβέλα Μαρέ, που έχει έκταση 10 τετραγωνικά χιλιόμετρα και στεγάζει περίπου 130.000 ανθρώπους. Οι στρατιώτες θα παραμείνουν εκεί μέχρι το τέλος του Μουντιάλ. Ο στρατός έχει επίσης στήσει φυλάκια ελέγχου σε όλες τις φαβέλες και ομάδες στρατιωτών περιπολούν καθ όλη της διάρκεια της ημέρας. Η στρατικοποίηση των φαβελών έχει προκαλέσει την οργή των κατοίκων που πολλές φορές βρίσκονται ανάμεσα σε διασταυρούμενα πυρά. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία κάθε μέρα χάνουν τη ζωή τους πέντε άνθρωποι από ενέργειες της αστυνομίας. Το 2012 σκοτώθηκαν 1890 άνθρωποι και για να δοθεί ένα συγκριτικό μέγεθος στις ΗΠΑ την ίδια περίοδο οι αντίστοιχοι θάνατοι ήταν 400.
Πριν από δύο εβδομάδες στο Ρίο σε επιχείρηση της αστυνομίας σκοτώθηκε ένας γνωστός χορευτής. Πάνω του έφερε σημάδια αστυνομικής βίας και το αποτέλεσμα ήταν η φαβέλα να μετατραπεί σε πεδίο μάχης. Οι συγκρούσεις με την αστυνομία έφτασαν μέχρι τη παραλία Κοπακαμπάνα που είναι από τους κύριους τουριστικούς προορισμούς στην πόλη.
Η μετατροπή της πόλης σε φρούριο εξυπηρετεί ωστόσο έναν ευρύτερο στόχο που είναι να προειδοποιήσει τους πολίτες ότι κατά τη διάρκεια του Μουντιάλ δεν θα γίνουν ανεκτές διαδηλώσεις αντίστοιχες με αυτές του περασμένου καλοκαιριού.
Το Ιούνιο του 2013 περισσότεροι από 200.000 άνθρωποι διαδήλωναν για ημέρες στο Ρίο ζητώντας καλύτερη υγεία, παιδεία και διαφάνεια στα έργα για τις μεγάλες αθλητικές οργανώσεις που θα φιλοξενήσει η χώρα. Οι διαδηλώσεις κάποιες φορές κατέληξαν σε βίαια επεισόδια με τη κυβέρνηση να υποχρεώνεται να βγάλει στους δρόμους την εθνοφρουρά.
Το χαρακτηριστικό των διαδηλώσεων και αυτό που ανησύχησε περισσότερο την κυβέρνηση της χώρας είναι ότι δεν ήταν μία ακόμη «εξέγερση της φαβέλας» αλλά μια πανεθνική κινητοποίηση - η μεγαλύτερη από το τέλος της δικτατορίας στη χώρα, το 1985 – που έχει πιάσει στον ύπνο κυβέρνηση αντιπολίτευση και διεθνείς παρατηρητές. Με τους διαδηλωτές είχε ενώσει τη φωνή του και ο Ριβάλντο, ποδοσφαιριστής θρύλος της Εθνικής Βραζιλίας ενώ σε μεταγενέστερη φάση ένας ακόμη βετεράνος και παγκόσμιος πρωταθλητές, ο Ρομάριο στόλισε με βαριά κοσμητικά επίθετα τον πρόεδρο της FIFA ο οποίος «ζητά πανάκριβα στάδια όταν η χώρα δεν μπορεί να πληρώσει για νοσοκομεία και σχολεία».

Μουντιάλ και σεξοτουρισμός

Οι μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις κινητοποιούν πάντα την βιομηχανία του σεξ. Η Βραζιλία τα τελευταία χρόνια κοντεύει να ξεπεράσει την Ταϊλάνδη ως την πιο δημοφιλή χώρα για σεξοτουρισμό.
Οι ιερόδουλες στη Βραζιλία βλέπουν να ανοίγουν οι δουλειές τους στο επόμενο διάστημα και έχουν ξεκινήσει να μαθαίνουν αγγλικά και να κάνουν συμφωνίες με τράπεζες για να μπορούν να δέχονται πληρωμές με πιστωτικές κάρτες. Στη Βραζιλία η πορνεία είναι νόμιμη αλλά η χώρα έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά παιδικής πορνείας. Ο αριθμός των παιδιών που εξαναγκάζονται σε πορνεία είναι μεταξύ 250.000 και 500.000 και εκτιμάται ότι κατά τη διάρκεια του Μουντιάλ ο αριθμός θα αυξηθεί.
Η ερωτική φήμη που συνοδεύει την Βραζιλία ελκύουν πολλούς τουρίστες κάθε χρόνο. Βραζιλιάνικα γραφεία ταξιδιών οργανώνουν μάλιστα διακοπές για χιλιάδες μόνους τουρίστες που αναζητούν φθηνό σεξ. Το Σάο Πάουλο έχει το μεγαλύτερο οίκο ανοχής όπου ο αριθμός των γυναικών που εκδίδονται ξεπερνά τις 300.
Η κυβέρνηση της χώρας ανησυχεί ιδιαίτερα για την παιδική πορνεία και έχει αρχίσει να διανέμει υλικό και οδηγίες για το πώς να αναγνωρίζονται οι περιπτώσεις παιδικής πορνείας και να καταγγέλλονται.

Η οικονομία πατάει φρένο

Η Βραζιλία δημιούργησε την τελευταία δεκαετία μία νέα μεσαία τάξη και αυτό ήταν το σημαντικότερο επίτευγμα της διακυβέρνησης του κ. Λούλα ντα Σίλβα, προκατόχου της Ντίλμα Ρούσεφ. Η δημιουργία της βασίστηκε σε κοινωνικές δαπάνες, στην αναδιανομή του εισοδήματος και στις υψηλές τιμές των εμπορευμάτων που εξήγαγε η χώρα. Έτσι «έπεσε» φθηνό χρήμα στην αγορά, ο κόσμος πήρε δάνεια και αύξησε την κατανάλωση με την κυβέρνηση να συνεχίζει την πολιτική των υψηλών κοινωνικών δαπανών. Μια τέτοια πολιτική που είναι εύκολη όταν η χώρα έχει ανάπτυξη 7,5% γίνεται ιδιαίτερα δύσκολη όταν η οικονομία επιβραδύνει.
Πέρυσι το AEΠ της χώρας αυξήθηκε κατά 2,2% από 0,9% το 2012. Αυτό ωστόσο υπολείπεται κατά πολύ του 7,5% που είχε το 2010. Η ανεργία παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, 5% και βαίνει μειούμενη ενώ ο πληθωρισμός κυμαίνεται στο 6,15% (στα τρόφιμα είναι σχεδόν διπλάσιος).
Φέτος ο ρυθμός ανάπτυξης της χώρας παραμένει ασθενής παρά τις τεράστιες δαπάνες που απορροφούν τα έργα για τις δύο μεγάλες διοργανώσεις.
Το ΔΝΤ για φέτος εκτιμά ότι η ανάπτυξη θα είναι κοντά στο 1,8% κι αυτό λόγω των χαμηλών ιδιωτικών επενδύσεων.
Στα τέλη Μαρτίου η Standard & Poors υποβάθμισε τα ομολόγα της χώρας στην κατηγορία BBB- μια βαθμίδα πριν της αξιολόγηση τους ως «κερδοσκοπικά».