Στις 12 Οκτωβρίου του 1928 στην πόλη Σιέναγα της Κολομβίας χιλιάδες εργάτες των φυτειών μπανάνας βγαίνουν στους δρόμους ζητώντας καλύτερα μεροκάματα και συνθήκες εργασίας. Λίγες μέρες μετά η απεργία θα καταλήξει σε σφαγή από τον στρατό ο οποίος σύμφωνα με τον τότε ηγέτη του φιλελεύθερου κόμματος Χόρχε Ελιέσερ Γκαϊτάν έδρασε κατόπιν εντολών της United Fruit Company, εταιρίας κολοσσού που έλεγχε τη παραγωγή φρούτων στη Λατινική Αμερική.
Το συμβάν αυτό έχει σημαδέψει την ιστορία της εταιρίας που σήμερα με το όνομα Chiquita βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα σκάνδαλο που θα της κοστίσει 25 εκατομμύρια δολάρια.
Η Chiquita, από τις μεγαλύτερες παραγωγούς μπανάνας παγκοσμίως, παραδέχτηκε τη συνεργασίας της με τις ακροδεξιές παραστρατιωτικές ομάδες της Κολομβίας AUC, τερματίζοντας έρευνες τριών ετών από τις αμερικανικές αρχές.
Η AUC κατηγορείται για μερικές από τις χειρότερες σφαγές στο πολυετή εμφύλιο της Κολομβίας και υπεύθυνη για μεγάλες ποσότητες διακίνησης κοκαΐνης.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ είχε υποβάλει σε ομοσπονδιακό Δικαστήριο στην Ουάσιγκτον έγγραφο που ανέφερε με κάθε λεπτομέρεια της πληρωμές της εταιρίας προς τους παραστρατιωτικούς. Από το 1997 έως το 2004 το ύψος των πληρωμών ανήλθε σε 1,7 εκατομμύρια δολάρια και περίπου οι μισές έγιναν μετά τον χαρακτηρισμό των AUC ως τρομοκρατικής οργάνωσης από την κυβέρνηση των ΗΠΑ το Σεπτέμβριο του 2001.
Οι πληρωμές είχαν εγκριθεί από τα ανώτατα στελέχη της εταιρίας που έχει έδρα το Σινσινάτι με το επιχείρημα ότι τα χρήματα δίνονταν για προστασία στελεχών της τα οποία δέχονταν απειλές από διάφορες οργανώσεις. Στο έγγραφο αναφέρεται ακόμη ότι χρήματα είχαν δοθεί και στους αριστερούς αντάρτες FARC.
Η περίπτωση της Chiquita όμως δεν είναι η μόνη. Όπως αναφέρει η Κολομβιανή εφημερίδα “El Tiempo”, η αμερικανική Drummond κατηγορείται επίσης για σχέσεις με ένοπλες ομάδες της Κολομβίας. Πριν από λίγο καιρό Δικαστήριο της Αλαμπάμα της απήγγειλε κατηγορίες για εμπλοκή σε δολοφονία τριών συνδικαλιστών από παραστρατιωτικούς.
Chiquita προϊστορία, υπόθεμα
Ιδρύθηκε το 1879 ως United Fuit Company και σύντομα επεκτάθηκε στις χώρες της Λατινικής Αμερικής επιβάλλοντας σχεδόν το μονοπώλιο της μπανάνας. Δημιουργούσε το δικό της δίκτυο κατασκευάζοντας δρόμους, σιδηροδρομικές γραμμές και λιμάνια για τη μεταφορά των προϊόντων της.
Για να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο στην παραγωγή και διακίνηση εξασφάλιζε τον έλεγχο μεγάλων εκτάσεων. Το σκεπτικό ήταν ότι έτσι θα απέφευγε μείωση της παραγωγής σε περίπτωση φυσικών καταστροφών αλλά για κάποιους αυτό ήταν απλώς δικαιολογία για να μην γίνει διανομή της γης σε αγρότες και αναγκαστεί να μοιραστεί την αγορά. Φυσικά αυτό απαιτούσε τη συναίνεση των εκάστοτε κυβερνήσεων που σημαίνει ότι η εταιρία είχε σοβαρή ανάμιξη στην πολιτική της κάθε χώρας.
Από δημοσιογράφους και συγγραφείς στη Λατινική Αμερική αναφέρεται συχνά ως “el pulpo” (το χταπόδι) και συγγραφείς όπως οι , Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, Πάμπλο Νερούδα και Εντουάρδο Γκαλεάνο συχνά αναφέρονται στα βιβλία τους στη δράση της εταιρίας κατηγορώντας την στην ουσία για την υπανάπτυξη της υπαίθρου.
Το 1975, αποκαλύφθηκε ότι είχε δωροδοκήσει τον δικτάτορα της Ονδούρας Οσβάλντο Αρεγιάνο για να προωθήσει τα συμφέροντά της. Το σκάνδαλο έμεινε στην ιστορία σαν bananagate.
Δημοσιεύθηκε στον Ελεύθερο Τύπο 15-03-2007