Μεξικό, Πρωτοχρονιά του 1994. Τουρίστες συγκεντρώνονται στην πλατεία του Σαν Κριστόμπαλ στην επαρχία Τσιάπας στο Νότιο Μεξικό. Ένοπλοι ιθαγενείς έχουν καταλάβει την πόλη και το Δημαρχείο.
-«Θα μας αφήσετε να φύγουμε»;
-«Γιατί θέλετε να φύγετε» απαντά ο μασκοφόρος με την ευδιάκριτη λευκή επιδερμίδα. «Απολαύστε την πόλη»
-«Θέλουμε να πάμε στο Παλένκε» φωνάζουν κάποιοι.
-«Ο δρόμος είναι κλειστός. Έχουμε καταλάβει το Οκοσίνγκο. Συγνώμη για την ενόχληση αλλά πρόκειται για επανάσταση».
Αυτή ήταν η πρώτη επαφή του κινήματος των Ζαπατίστας με τη διεθνή κοινότητα και από τότε μέχρι σήμερα, στις επαφές μαζί της τα πήγαν αρκετά καλά. Ίσως καλύτερα απ΄ ότι με την ίδια τους τη χώρα.
Ο υποδιοικητής Μάρκος, η αινιγματική φιγούρα πίσω από τη μάσκα, ο πιο διάσημος ίσως εν ζωή επαναστάτης στη Λατινική Αμερική επιστρέφει, αυτή τη φορά με καθαρά πολιτικούς όρους καθώς ηγείται της «Άλλης Καμπάνιας», αλλά και με ένα πορνογραφικό μυθιστόρημα.
«Το επόμενό μου βιβλίο θα κυκλοφορήσει τον Ιούνιο και θα είναι καθαρή πορνογραφία» θα πει σε πρόσφατη συνέντευξή του στην εφημερίδα Guardian.
«Θα μαζέψουμε αρκετά λεφτά για την καμπάνια μας, και είμαι σίγουρος ότι θα πουλήσει αν βάλουμε αρκετά «Χ» στο εξώφυλλο.
Δεν είναι κάτι περίεργο. Το Ζαπατίστικο κίνημα των αυτοχθόνων σε όλα αυτά τα δεκατρία χρόνια της δράσης του υπεραμύνθηκε της ριζοσπαστικής δημοκρατίας, της διαφορετικότητας της πολιτισμικής πολλαπλότητας, ιδεών επικίνδυνων για τη νεοφιλελεύθερη άρχουσα τάξη του Μεξικού. Κατ' αυτή την έννοια δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί χωρίς τον κοινωνικό συμβιβασμό που θα διαφυλάτει την ύπαρξη του ως κίνημα.
Ο Μάρκος έχει εγκαταλείψει εδώ και καιρό τα βουνά και ηγείται μιας πολιτικής καμπάνιας, με στόχο να συσπειρώσει γύρω του μερίδα της μεξικάνικής κοινωνίας πέρα από το κίνημα των αυτοχθόνων, με στόχο τη δημιουργία ενός πολιτικού ρεύματος που θα αξιώνει το σεβασμό στη διαφορετικότητα και το κοινωνικό κράτος.
Προς το παρόν πάντως δεν κάνει λόγο για κάθοδο στην εκλογική αναμέτρηση.
Η «Άλλη Καμπάνια» ξεκίνησε λίγο πριν τις τελευταίες προεδρικές εκλογές στο Μεξικό αλλά η πολιτική κρίση που ακολούθησε , τα αλλεπάλληλα εκλογοδικεία για τις καταγγελίες νοθείας, και το κλίμα πόλωσης έβαλε τον Μάρκος και την καμπάνια του στο περιθώριο.
Τώρα επανέρχεται .
«Αυτή θα είναι η τελευταία μας μάχη» θα πει, στηρίζοντας την άποψή του στο ότι η κυβέρνηση αποφάσισε να μην ενεργοποιήσει ξανά τα παλαιότερα εντάλματα για τους Ζαπατίστας προκειμένου να μην δημιουργήσει νέο κύμα συμπαθούντων. «Εάν δεν κερδίσουμε τώρα θα έχουμε υποστεί ολοκληρωτική ήττα».
Κοιτάζοντας πίσω στο 1994, όταν ξέσπασε αυτό το ιδιόμορφο αντάρτικο, ο Μάρκος στο πρώτο του βιβλίο προέβλεπε αυτή την εξέλιξη. Δηλαδή τη μεταμόρφωση του αντάρτικου σε κάτι μεταξύ πολιτικού φορέα και κινήματος. Και σίγουρα στις ιθαγενικές κοινότητες του Νότου, μετά από 13 χρόνια το πείραμα σε μεγάλο βαθμό πέτυχε.
Οι κοινότητες των αυτοχθόνων εφάρμοσαν την αυτονομία στην πράξη και να την υπερασπίζονται, τουλάχιστον μέχρι σήμερα.
«Πιστεύουμε ότι αυτό που θα δημιουργήσουμε θα είναι τόσο καινούργιο, τόσο όμορφο και τόσο τρομακτικό, που θα κάνει τον κόσμο να δει τη χώρα μας με εντελώς διαφορετικό τρόπο».
Όσο για τη μάσκα, «αυτή θα πέσει όταν πια ο σουμπκομαντάντε Μάρκος δεν θα είναι αναγκαίος. Και εύχομαι αυτή η στιγμή να έρθει γρήγορα»
Πίσω από την κουκούλα
Ο μύθος του Μάρκος επέζησε όλα αυτά τα χρόνια παρά το ότι η προσοχή του κόσμου στράφηκε σε πιο προβληματικές μεριές του πλανήτη και παρά το ότι η κυβέρνηση αποκάλυψε ότι ο άνθρωπος πίσω από τη μάσκα είναι ένας καθηγητής φιλοσοφίας με το όνομα Ραφαέλ Σεμπαστιάν Γκιγιέν.
Οι απόψεις του μπορεί να φαίνονται ξεπερασμένες, τη στιγμή μάλιστα που η αριστερά στη Λατινική Αμερική παίρνει την εξουσία μέσα από την εκλογική διαδικασία. Για τον ίδιο δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα «πινγκ – πονγκ» μεταξύ της κυρίαρχης ελίτ.
Ενώ δίνει εύσημα στον Εβο Μοράλες κυρίως για το ότι προέρχεται από το ριζοσπαστικό κίνημα των αυτοχθόνων, τα βάζει με τον Ούγκο Τσάβες χαρακτηρίζοντας την πολιτική του «ανησυχητική», ενώ χαρακτηρίζει τον κ. Λούλα Ντα Σίλβα και τον Ντανιέλ Ορτέγκα προδότες.
Όσο για τη χώρα του, την παρομοιάζει με μια «χύτρα ταχύτητας» που η αμερικανική πολιτική θα την κάνει σύντομα να εκραγεί.
Δημοσιεύθηκε στον Ελεύθερο Τύπο16-05-2007