Οι παραδοσιακοί κομμουνιστές, ακροβατούσαν πάντοτε –πλην ελαχίστων εξαιρέσεων όπως μας δίδαξε η ιστορία- πάνω στο δίλλημα «μεταρρύθμιση ή επανάσταση». Οι σύγχρονοι κομουνιστές, αρχής γενομένης από τους Κινέζους, κατάλαβαν ότι σήμερα πλέον η επανάσταση δεν μπορεί να είναι βιώσιμη, χωρίς μεταρρύθμιση. Στο δρόμο της Κίνας βαδίζει όπως φαίνεται και η Κούβα με τον ηγέτη της χώρας Ραούλ Κάστρο να προχωρεί στην εφαρμογή ακόμη μιας μεταρρύθμισης στην οικονομία. Τα κουρεία, κομμωτήρια και σαλόνια ομορφιάς , παραδίδονται σύντομα στην ιδιωτική πρωτοβουλία γεγονός που από αρκετούς αναλυτές ίσως σηματοδοτεί την αρχή μιας γενικότερης μεταρρύθμισης στον τομέα του λιανικού εμπορίου και των υπηρεσιών.
Σύμφωνα με το νέο μέτρο, οι μέχρι σήμερα εργαζόμενοι σε κουρεία κομμωτήρια και σαλόνια ομορφιάς μπορούν στο εξής να ενοικιάζουν το χώρο σε τρίτους, εισπράττοντας κατευθείαν ένα εισόδημα από την αγορά αντί από το κράτος, ενώ θα πληρώνουν φόρο ίσο με το 15% των εσόδων τους.
Στην ουσία, ο κλάδος απελευθερώνεται καθώς οι νέοι ιδιοκτήτες θα χρεώνουν πλέον για τις υπηρεσίες τους σε τιμές που θα διαμορφωθούν ελεύθερα στην αγορά. Ο συγκεκριμένος κλάδος υπηρεσιών λειτουργούσε μέχρι στιγμή με ημι-ιδιωτικό καθεστώς καθώς πολλοί επαγγελματίες ήταν υποχρεωμένοι να αγοράζουν πρώτες ύλες σε τιμές αγοράς, προκειμένου να δουλέψουν. Επιπλέον πολλοί Κουβανοί παρείχαν τις συγκεκριμένες υπηρεσίες χωρίς να έχουν ανάλογη άδεια και φυσικά χωρίς να δίνουν λογαριασμό στο κράτος. Αναλυτές εκτιμούν ότι το συγκεκριμένο βήμα της κυβέρνησης Κάστρο μπορεί να δείχνει μικρό αλλά μπορεί να φέρει τις πρώτες μεγάλες ανακατατάξεις στην αγορά. Αν το μοντέλο προχωρήσει, μπορεί σύντομα να δημιουργηθούν συνεταιρισμοί και ίσως οι πρώτες μικρές αλυσίδες.
Σε αντίθεση με τον αδερφό του Φιντέλ, ο Ραούλ Κάστρο είναι πιο πραγματιστής και διαθετημένος να κάνει μεταρρυθμίσεις. Φέτος κλείνει τέσσερα χρόνια στην εξουσία από τότε που ανέλαβε τα ηνία της χώρας λόγω της ασθένεια του αδερφού του και στο διάστημα αυτό έχει δείξει τις διαθέσεις του. Για παράδειγμα, επί των ημερών του εξοφλήθηκαν όλα τα χρέη προς του ιδιώτες αγρότες που παράγουν το 60% των τροφίμων που βγάζει η χώρα, αυξήθηκαν κατά 250% οι μισθοί για τους κτηνοτρόφους, χαλάρωσαν οι απαγορεύσεις για εισαγωγές ηλεκτρικών συσκευών και υπολογιστών και επιτράπηκε η χρήση κινητού τηλεφώνου από ιδιώτες.
Τα κουρεία και τα κομμωτήρια δεν είναι όμως ο πρώτο κλάδος που παραδίδεται στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Από τα μέσα της δεκαετίας του ‘90 με την οικονομική κρίση που ακολούθησε την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, η κυβέρνηση έδωσε χιλιάδες άδειες σε Κουβανούς να «τρέξουν» μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις όπως για παράδειγμα, οικογενειακά εστιατόρια και ενοικιαζόμενα δωμάτια και πρόσφατα επιτράπηκε σε όσους έχουν αυτοκίνητο να το χρησιμοποιούν σαν ταξί. Όπως και στην περίπτωση των κουρείων και των κομμωτηρίων, το άνοιγμα των παραπάνω αγορών στην ιδιωτική πρωτοβουλία ήρθε απλώς για να νομιμοποιήσει μια κοινή πρακτική, αναγκαία για την οικονομία και αποδεκτή από όλους.
Δημοσιεύθηκε στον Τύπο της Κυριακής 14-04-2010