Ένα αστείο που συνήθιζαν να λένε οι Κουβανοί στη σοβιετική ακόμη εποχή ήταν το εξής: «Προσποιούμαστε ότι δουλεύουμε και αυτοί προσποιούνται ότι μας πληρώνουν». Εδώ και αρκετά χρόνια, χιλιάδες Κουβανοί σταμάτησαν να προσποιούνται ότι δουλεύουν και τώρα η κυβέρνηση της χώρας αποφάσισε να σταματήσει να προσποιείται ότι τους πληρώνει.
Αυτή την εβδομάδα η Κούβα αποφάσισε την απόλυση 500.000 δημοσίων υπαλλήλων τους οποίους σπρώχνει ουσιαστικά στην ελεύθερη αγορά και στην ιδιωτική πρωτοβουλία
Μετά από 50 και πλέον χρόνια «τροπικού σοσιαλισμού» η κυβέρνηση του Ραούλ Κάστρο αποφάσισε ότι η οικονομία της χώρας έχει ανάγκη λίγο καπιταλισμό για να βγει από το αδιέξοδο.
Διεθνής αναλυτές συμφωνούν ότι πρόκειται για το σημαντικότερο βήμα της Κούβας προς το άνοιγμα της οικονομίας της και μάλιστα αποκτά ιδιαίτερη σημασία καθώς γίνεται από τους αδερφούς Κάστρο, τους αρχιτέκτονες της επανάστασης.
Το πρώτο άνοιγμα της οικονομίας της χώρας στην ιδιωτική πρωτοβουλία έγινε μετά την πτώση του τείχους και το πάγωμα της σοβιετικής βοήθειας. Ο Φιντέλ Κάστρο επέτρεψε τότε στους Κουβανούς να φτιάξουν μικρά εστιατόρια και έκανε τα στραβά μάτια όταν οι πολίτες χρησιμοποιούσαν τα αυτοκίνητα τους ως ταξί. Παράλληλα επέτρεψε και την κυκλοφορία του δολαρίου ως ανταλλάξιμου νομίσματος.
Με την οικονομική ενίσχυση όμως από τη Βενεζουέλα του Ούγκο Τσάβες και την αναζωογόνηση τη οικονομίας η «περεστρόικα των αδελφών Κάστρο» μπήκε για αρκετά χρόνια στο ψυγείο. Το ποσοστό των απολυμένων αντιστοιχεί περίπου στο 12% του εργατικού δυναμικού της Κούβας και η κυβέρνηση προκειμένου να αντιμετωπίσει το κύμα ανεργίας προτίθεται να ανοίξει νέα επαγγέλματα στην ιδιωτική πρωτοβουλία.
Τον Οκτώβριο αναμένεται ένας νέος νόμος που θα διευρύνει τους τομείς της οικονομίας όπου θα επιτραπεί η ιδιωτική πρωτοβουλία, όπως η ενοικίαση σπιτιών ενώ θα επιτραπεί η δημιουργία συνεταιρισμών κυρίως στον τομέα των υπηρεσιών. Επιπλέον θα επιτραπεί η πρόσληψη εργαζομένων από ιδιώτες, γεγονός που θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την ίδρυση μικρών επιχειρήσεων.
Κουβανοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι το άνοιγμα της οικονομίας οι θα παρακινήσει τους πολίτες να εργαστούν στον ιδιωτικό τομέα ή να στήσουν την δική τους δουλεία. Σήμερα ότι στον ιδιωτικό τομέα εργάζονται 591.000 Κουβανοί με μισθούς που κατά μέσο όρο είναι τρεις φορές υψηλότεροι σε σχέση με τους μισθούς του δημοσίου και των κρατικών εταιριών.
Το ερώτημα που τίθεται είναι αν τελικά η Κούβα κινείται όντων πλέον προς τον καπιταλισμό.
Τα μέτρα του Ραούλ Κάστρο αποτελούν σίγουρα μήνυμα αλλαγής, ωστόσο απέχουν πολύ από το να δημιουργήσουν συνθήκες ελεύθερης αγοράς, με ελεύθερες επενδύσεις όπου οι ιδιότητες των μέσων παραγωγής θα μπορούν να δημιουργούν κέρδος και να το καρπώνονται.
Fact box
• Το 85% των Κουβανών, περίπου 5,5 εκατομμύρια είναι στην ουσία δημόσιοι υπάλληλοι
• 591.000 Κουβανοί εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα.
• 143.000 Κουβανοί θεωρούνται αυτοαπασχολούμενοι
• Η κυβέρνηση της Κούβας έχει επιτρέψει την ιδιωτική πρωτοβουλία σε 124 επαγγέλματα, μεταξύ αυτών, τεχνίτες παιχνιδιών, ξυλουργικές εργασίες, οδηγούς ταξί, μικρά εστιατόρια, καθηγητές μουσικής.
• Φέτος για πρώτη φορά επετράπη στους αγρότες η μίσθωση γης
• Η Κούβα έχει ανοίξει τις πύλες τις στις ξένες επιχειρήσεις, κυρίως στον τομέα του τουρισμού και της ενέργειας από το 1990.
Δημοσιεύθηκε στον Ελεύθερο Τύπο 19-01-2010