Η επικοινωνία των διαζευγμένων με τα παιδιά τους δεν είναι πάντα εύκολη και ειδικότερα όταν το διαζύγιο είναι συγκρουσιακό. Στην Ελλάδα σύμφωνα με έρευνα που κάνει διαχρονικά ο “Φορέας κοινωνικής φροντίδας για τα Δικαιώματα του Παιδιού και την Γονεϊκή Ισότητα ” (ΓΟΝ.ΙΣ) το 93% των διαζυγίων οδηγούνται στην αποκλειστική επιμέλεια η οποία δίνεται στη μητέρα.
Οι παραβιάσεις δικαστικών αποφάσεων για την επικοινωνία του παιδιού με τον γονέα που δεν έχει την επιμέλεια (στη συντριπτική πλειοψηφία με τον πατέρα) τα τελευταία χρόνια σημείωναν εκρηκτική αύξηση αλλά ο κορωνοϊός και η υγειονομική κρίση έγιναν αφορμή να υπάρχουν καταγγελίες από πατεράδες για άρνηση επικοινωνίας με τα παιδιά τους με αιτιολογία τον κίνδυνο μετάδοσης του κορωνοϊού.
Ο κύριος Κ.Ν. διαζευγμένος, πέρα από την εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων για την επικοινωνία με το παιδί του, αυτές τις ημέρες της καραντίνας για να μπορεί να ασκήσει την επικοινωνία του δήλωσε στη μητέρα, ότι λόγο της δουλειάς του για μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν στο σπίτι του οπότε δεν έχει εκτεθεί. Βρίσκει όμως από την πρώην σύζυγό του σθεναρή αντίδραση και άρνηση να δει το παιδί του λέγοντας του ότι φοβάται μήπως έχει νοσήσει.
Όπως λέει στο CNN Greece o κ. Κ.Ν έχει κάνει δύο φορές το τεστ για τον κορωνοϊό σε ιδιωτικό εργαστήριο και δεν του επιτρέπεται η επικοινωνία από τη μητέρα. Ο μόνος τρόπος αυτό το διάστημα είναι να υποβάλει μήνυση στην αστυνομία όπως λέει, αλλά και πάλι δεν θα δει το παιδί του καθώς αυτές είναι χρονοβόρες διαδικασίες και ισχυρίζεται ότι είναι παγιδευμένος στη βούληση της μητέρας παρά τις δικαστικές αποφάσεις για την επικοινωνία. Ο Κ.Ν. έχει να δει το παιδί του δύο μήνες.
“Έχουμε γίνει δέκτες παραπόνων από πατεράδες που τους έχουν αρνηθεί την επικοινωνία με τα παιδιά του οι μητέρες με αιτιολογία ότι φοβούνται μην κολλήσουν κορωνοϊό είτε το παιδί, είτε αυτές, είτε οι ηλικιωμένοι γονείς τους που έχουν στο σπίτι.” λέει στο CNN Greece o κ. Δημήτρης Καλαποθαράκος, μέλος του ΔΣ του κοινωνικού φορέα ΓΟΝ.ΙΣ.
“Η επικοινωνία σε γενικές γραμμές, γίνεται, τροποποιημένη βέβαια λόγω των συνθηκών αλλά ναι έχουμε και περιπτώσεις πατεράδων που δεν μπορούν να δουν τα παιδιά τους. Επιπλέον υπάρχει και ένα ακόμη πρόβλημα. Όλον αυτό τον καιρό οι εισαγγελίες ήταν κλειστές. Υπάρχει βέβαια εισαγγελέας υπηρεσίας όλο το 24ωρο αλλά κάποιοι πατεράδες πήγαν να καταγγείλουν την παρεμπόδιση επικοινωνίας και τους είπαν ότι δεν μπορούν να μπουν λόγω κορωνοϊού και ότι πρέπει να υποβάλουν μήνυση στην αστυνομία.
Με λίγα λόγια αυξάνει ο βαθμός δυσκολίας της επικοινωνίας για λόγους που έχουν να κάνουν με τη φοβία του κορωνοϊού. Δηλαδή οι δικαστικές αποφάσεις αντιμετωπίζουν επιπλέον δυσκολίες εφαρμογής. Επίσης όταν το παιδί βρίσκεται σε νησί (πχ Αίγινα) υπάρχουν προβλήματα επιβίβασης στο λιμάνι.
Το άλλο που έχουμε παρατηρήσει και μας το λένε πολλά μέλη μας είναι ότι πάνε μόνοι τους οι πατεράδες και κάνουν το τεστ για κορωνοϊό με δικά τους έξοδα για να μπορούν να το επιδείξουν στην πρώην σύζυγο” λέει ο κ. Καλαποθαράκος.
Ο κύριος Γ.Ν. είναι σε διάσταση με τη σύζυγό του και βάσει προσωρινής δικαστικής απόφασης βλέπει το παιδί του μία φορά την εβδομάδα για μερικές ώρες και το πρώτο και τρίτο σαββατοκύριακο κάθε μήνα. “Από όταν ξεκίνησε η κρίση του κορωνοϊού “βαφτίστηκα” ασυμπτωματικός φορέας που μπορεί να μεταδώσει τη νόσο. Για να μην έχω προβλήματα και για να μην φοβάται η εν διαστάσει σύζυγός και το παιδί μου ότι θα τους κολλήσω των ιό ανέστειλα οικειοθελώς το δικαίωμα επικοινωνίας και έκανα να δω το παιδί μου είκοσι ημέρες. Το διάστημα όμως ήταν μεγάλο και στην πρώτη επικοινωνία που είχα διέκρινα σημάδια προσπάθειας γονεϊκής αποξένωσης” λέει ο κ. Γ. Ν.
Αντίστοιχα ο κ. Δ.Γ. λέει ότι “πάντα υπήρχαν προβλήματα αλλά ο κορωνοϊός έχει γίνει αφορμή να ανέβουν ψηλότερα κάποιες πρακτικές. Η πρώην σύζυγος μου λέει ότι όσο διαρκεί η καραντίνα δεν θα πάρω το παιδί γιατί λέει ότι δεν ξέρει με ποιους συναναστρέφομαι. Αυτές τις ημέρες το παιδί έχει μετακινηθεί με τη μητέρα του και αυτό που πιθανότατα να εισπράττει το παιδί είναι ότι κορονοϊό έχει μόνο ο πατέρας του”, τονίζει ο Δ.Γ..
“Η πρώην σύζυγος σε παράβαση της δικαστικής απόφασης έχει επιβάλει αν θέλω να βλέπω το παιδί μου να το βλέπω μόνο στο σπίτι της και ενώ τη δεύτερη εβδομάδα του Πάσχα θα έπρεπε να το είχα εγώ στο σπίτι μου δεν μου το δίνει, λέγοντας ότι όσο υπάρχει η καραντίνα το παιδί δεν θα φύγει από το σπίτι της. Έχω πάει στην αστυνομία αρκετές φορές αλλά κουράστηκα και επιπλέον είναι άσχημο για το παιδί. Αν ο νόμος για την προστασία της επικοινωνίας δεν είναι αποτελεσματικός όλα αυτά είναι φθορά για το παιδί. Στο τέλος γίνομαι εγώ ο κακός στα μάτια του παιδιού.”
Ο ΓΟΝ.ΙΣ το τελευταίο διάστημα έχει κάνει σχετικές ενέργειες για το θέμα αλλά και γιατί όπως λέει ο κ. Καλαποθαράκος έχει γίνει μια αβλεψία στο θέμα των ειδικών αδειών και σε κάποιες αποφάσεις για την εφαρμογή τους.
Ειδικότερα υπάρχει μια σύγχυση μεταξύ μονογονεϊκών οικογενειών και των διαζευγμένων.
Ενώ η εγκύκλιος του υπουργείου εργασίας (12339/404) αναφέρει συγκεκριμένα: ”Σε περίπτωση διαζυγίου ή διάστασης των γονέων ή γέννησης τέκνου εκτός γάμου ο δικαίωμα της άδεια ασκείται αποκλειστικά από τον γονέα που έχει την επιμέλεια ή τη γονική μέριμνα του παιδιού, εκτός και αν τα ανωτέρω δικαιώματα ασκούνται και από τους δύο γονείς, οπότε μπορούν να κάνουν χρήση και οι δύο με την κοινή του υπεύθυνη δήλωση (είτε ο ένας αποκλειστικά, είτε να μοιρασθούν την ειδική άδεια σε διαστήματα τα οποία κοινοποιούν στον εργοδότη τους με υπεύθυνες δηλώσεις που του υποβάλουν”…
στην ανάλογη εγκύκλιο του υπουργείου εσωτερικών (ΔΙΔΑΔ/Φ.69/108/οικ.7874) διαβάζουμε: “Σε περίπτωση διαζυγίου, διάστασης ή τέκνου γεννημένου εκτός γάμου την ειδική άδεια δικαιούται ο/η γονέας που ασκεί αποκλειστικά την επιμέλεια των τέκνων.”
Την ίδια στιγμή σε διευκρινιστική εντολή του νοσοκομείου Ευαγγελισμός (8718) με θέμα “Διευκρινήσεις για την έγκριση χορήγησης άδειας ειδικού σκοπού” αναφέρεται: “… δεν εγκρίνεται η χορήγηση άδειας ειδικού σκοπού σε υπαλλήλους των Κεντρικών υπηρεσιών των Υ.ΠΕ., των νοσηλευτικών ιδρυμάτων του ΕΣΥ του ΕΚΑΒ, των Κέντρων Υγείας και των εποπτευόμενων από του Υπουργείο Υγείας Φορέων Παροχής Υπηρεσιών Υγείας με εξαίρεση τις παρακάτω περιπτώσεις υπαλλήλων:
• Μονογονεϊκές οικογένειες.
(δεν γίνεται καμία αναφορά σε διαζευγμένους εξισώνοντας δυο διαφορετικές κατηγορίες σε μια. )
Όπως λέει ο κ. Καλαποθαράκος “η σύγχυση αυτή εμποδίζει διαζευγμένους γονείς να πάρουν την ειδική άδεια ενώ υπάρχουν περιπτώσεις που ο ένας γονέας είναι ελεύθερος επαγγελματίας και δεν εργάζεται, κάθεται όλη την ημέρα στο σπίτι και ο άλλος γονέας δημόσιος υπάλληλος που θα πάρει την ειδική άδεια. Έτσι λοιπόν ενώ ο γονέας που κάθεται σπίτι θα μπορούσε να είναι με το παιδί, με την εφαρμογή της απόφασης για την ειδική άδεια βγάζουμε από το σύστημα έναν ακόμη εργαζόμενο που θα μπορούσε να είναι στην υπηρεσία του. Και με αυτόν τον τόπο δεν καλλιεργούμε την ιδέα της από κοινού ανατροφής των παιδιών στην κοινωνία. Αυτό είναι κακή πρακτική ειδικά σε δημόσιους οργανισμούς ”
Η γνώμη του ΓΟΝ.ΙΣ είναι ότι θα πρέπει να γίνει κοινή δήλωση από τους διαζευγμένους ή δύο διαφορετικές δηλώσεις προς τις αρμόδιες υπηρεσίας. Για το κράτος δεν έχει σημασία ποιος έχει την επιμέλεια από τους δύο γονείς. Το κράτος σύμφωνα με τον νόμο το ενδιαφέρει μόνο αν έχει αφαιρεθεί η γονική μέριμνα από έναν γονέα και κατά συνέπεια θα πρέπει να αντιμετωπίζει τους γονείς ακόμη και τους διαζευγμένους,
ισότιμα, όσον αφορά το παιδί, εφόσον ασκούν από κοινού την γονική μέριμνα. Με την σύγχυση που επικρατεί όμως εξισώνουν την γονική μέριμνα με την επιμέλεια. Αυτό είναι κακή πρακτική. Αντίθετα μια καλή πρακτική του δημοσίου αποτελούν οι οδηγίες απο το 2ο ΚΕΣΥ Αθηνών παράγραφο 1 όπου αναφέρονται μεταξύ άλλων :
..για την άδεια ειδικού σκοπού, προβλέπεται ότι σε αυτές τις περιπτώσεις την άδεια ειδικού σκοπού λαμβάνει ο γονέας ο οποίος έχει την επιμέλεια του παιδιού, ή τη γονική μέριμνα. Το εν λόγω δεδομένο πρέπει να το συμπεριλάβουν στην κοινή τους υπεύθυνη δήλωση. Υπάρχει πρόβλεψη να συμφωνήσουν διαφορετικά μεταξύ τους, γεγονός που πρέπει να αναφέρουν ρητά στην άνω κοινή τους υπεύθυνη δήλωση” , σημειώνει ο κ. Καλαποθαράκος.
Όπως λέει ο κ. Καλαποθαράκος τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότεροι διαζευγμένοι ζητούν ενημέρωση για το πως μπορεί να γίνει η κοινή επιμέλεια των παιδιών και φαίνεται ότι ακολουθεί και η πολιτεία. Ήδη έχει συσταθεί από τις 30 Μαρτίου νομοπαρασκευαστική επιτροπή για την αναθεώρηση του οικογενειακού Δικαίου και η οποία βάσει απόφασης θα πρέπει να έχει γνωμοδοτήσει μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου.
Το πρόβλημα όπως λέει ο κ. Καλαποθαράκος είναι ότι συχνά δεν εφαρμόζονται οι δικαστικές αποφάσεις για την επικοινωνία με τον διαζευγμένο γονέα ενώ δεν υπάρχει μηχανισμός εφαρμογής τους παρά μόνο καταγραφής. Το 1996 υπήρξε νόμος για το διορισμό δικαστικών κοινωνικών λειτουργών στα Πρωτοδικεία που θα ήταν αρμόδιοι για την εφαρμογή των αποφάσεων. Αυτός ο νόμος δεν εφαρμόστηκε ποτέ λέει ο κ. Καλαποθαράκος “με αποτέλεσμα οι μηχανισμοί εφαρμογής των αποφάσεων σήμερα είναι οι εισαγγελείς και η αστυνομία. Οι εισαγγελίες σήμερα είναι κλειστές, η αστυνομία κάνει και άλλη δουλειά. Αλώστε το μόνο που μπορεί να κάνει είναι καταγραφή και στην ουσία δεν υπάρχει μηχανισμός επιβολής των αποφάσεων.
Σήμερα το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να καταγράφουμε της περιπτώσεις καταστρατήγησης των δικαστικών αποφάσεων, οι οποίες τα τελευταία επτά χρόνια έχουν διπλασιαστεί. Συγκεκριμένα, το 2013 στην Αττική, η Γενική Αστυνομική Διεύθυνση (100), έλαβε 2.400 κλήσεις για παραβίαση δικαστικής απόφασης επικοινωνίας εντός Αττικής. Το 2017 το νούμερο των κλήσεων έφτασε τις 4.300 σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει η ΓΑΔΑ και πέρυσι, το 2018, το νούμερο αυτό έφτασε τις 4.576 κλήσεις. Κανονικά θα έπρεπε να έχουμε τα αποτελέσματα και του 2019 αλλά λόγω κορωνοϊού έχουν καθυστερήσει η διαδικασία.
Στα παραπάνω νούμερα δεν περιλαμβάνονται όσοι δεν καλούν το 100 για διάφορους λόγους ούτε της υπόλοιπης Ελλάδας.
Άρνηση επιβίβασης σε λιμάνι
Σε μια απίστευτη περιπέτεια, η οποία δείχνει και το ότι ο σχεδιασμός για τις μετακινήσεις δεν προέβλεψε τους διαζευγμένους γονείς, μπήκε ο κ. Π.Δ από την Αθήνα στην προσπάθειά του να ακσήσει επικοινωνία με το παιδί του το οποίο ζει με την εν διαστάσει σύζυγό του στην Αίγινα.
Ο Π.Δ. κάτοικος Αθήνας έχει προσωρινή δικαστική απόφαση να βλέπει το παιδί του κάθε Σαββατοκύριακο.
Στις 3 Απριλίου επιχείρησε να ταξιδέψει στην Αίγινα με συμπληρωμένο το σχετικό έντυπο και τη δικαστική απόφαση. Του αρνήθηκαν την επιβίβαση γιατί δεν είναι μόνιμος κάτοικος Αίγινας και αφού παραπονέθηκε στο Λιμεναρχείο Αργοσαρωνικού του είπαν ότι δεν θα ανέβει στο πλοίο γιατί δεν προβλέπεται από την ΠΝΠ.
Τον παραπέμπουν στο κεντρικό λιμεναρχείο Πειραιά και την τελευταία στιγμή του δίνουν βεβαίωση επιβίβασης. Στις 10 Απριλίου υποβάλει αίτηση στο λιμεναρχείο για να πάει το επόμενο Σαββατοκύριακο του Πάσχα 19/4 στην Αίγινα καθώς είχε τη σχετική δικαστική απόγαση για επικοινωνία με του παιδί του. Στις 11 Απριλίου δημοσιεύεται το ΦΕΚ που αποκλείει τη θαλάσια μετακίνηση για όλους πλην τους μόνιμους κατοίκους και έτσι του απαγορεύεται η μετακίνηση. Η Συγκεκριμένη απόφαση είχε ισχύ μέχρι τις 27 Απριλίου στις 6.00 πμ. Προσπαθεί στις 27 Απριλίου επιχειρέι και πάλι να βγάλει άδεια από το λιμεναρχείο Πειραιά, το οποίο τον παραπέμπει στο λιμεναρχείο Αργοσαρωνικού το οποίου του απαγορεύει και πάλι την επιβίβαση. Η σχετική απόφαση επιμηκήνθηκε μέχρι τις 4/ Μαίου που σημαίνει ότι πάλι δεν θα μπορέσει να ταξιδέψει στην Αίγινα. Το λιμεναρχείο Αργοσαρωνικού πάντως του ευχύθηκε καλή τύχη...
Δημοσιεύθηκε στο CNN Greece 29-4-2020