Ο «τσαβισμός» επικράτησε για μία ακόμη φορά αλλά η Βενεζουέλα δίνει πλέον την εικόνα μιας διχασμένης χώρας.Ο εκλεκτός του Ούγκο Τσάβες, Νικολάς Μαδούρο κέρδισε τις εκλογές στις Κυριακής με ποσοστό 50,7% τον υποψήφιο της ενωμένης αντιπολίτευσης Ενρίκε Καπρίλες που συγκέντρωσε 49,1%, απογοητεύοντας τα εκατομμύρια των οπαδών του που είχαν συνηθίσει τα τελευταία 13 χρόνια σε διψήφια ποσοστά διαφοράς από τον εκάστοτε αντίπαλο.
Η «κεκτημένη ταχύτητα» με την οποία οι δημοσκοπήσεις προέβλεπαν την άνετη επικράτηση του Μαδούρο αποδείχθηκε ότι τελικά αρκούσε μόνο για μια οριακή νίκη, παρά το γεγονός ότι ο διάδοχος του Τσάβες εκμεταλλεύτηκε όσο μπορούσε την πολιτική κληρονομιά του μέντορά του, σε μια προεκλογική εκστρατεία που είχε από προσωπικές επιθέσεις και ακραία πόλωση, μέχρι επικλήσεις στο Θεό και σε πνεύματα ινδιάνικων θρησκειών…
Το πρώτο στοιχείο που προκύπτει από το αποτέλεσμα είναι, ότι ο τσαβισμός «ξεφούσκωσε» απότομα, καθώς η διαφορά από τις 11 μονάδες τον Οκτώβριο του 2012, έπεσε στη 1,6 την Κυριακή.
Όπως σημειώνουν σε αναλύσεις τους το Reuters και ο καθηγητής του πανεπιστημίου της Ναβάρα Μαρτίν Σαντιβάνιεθ στην El Mundo, οι λόγοι της συρρίκνωσης του κυβερνώντος κόμματος είναι πρώτον τα οικονομικά προβλήματα που έχουν αρχίσει να κλονίζουν την πίστη στον «τσαβισμό» και δεύτερον, αυτό που αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος δηλαδή, το γεγονός ότι το σύστημα Τσάβες ήταν προσωποκεντρικό σε σημείο προσωπολατρίας με χαρακτηριστικά που κληρονόμησε από τις προηγούμενες κυβερνήσεις τις οποίες σε επίπεδο ιδεολογίας πολέμησε μέχρι εσχάτων. Χαρακτηριστικά όπως, τον πατερναλισμό, τη δημιουργία νέας πολιτικής ελίτ, τον λαϊκισμό και τη μπολιβαριανή ρητορική.
Η δεύτερη εξήγηση για την οριακή νίκη Μαδούρο, αποδεικνύει ακόμη ότι το καθεστώς Τσάβες δεν κατόρθωσε μέχρι τώρα να αναδείξει πρόσωπα με έρεισμα στο εκλογικό σώμα. Αν αυτή την αδυναμία του καταφέρει να την καλύψει σύντομα τότε ίσως να έχουμε σύντομα μια νέα μορφή «περονισμού με τροπικό χρώμα» όπως λέει ο Σαντιβάνιεθ.
Το οικονομικό ζήτημα είναι όμως εξίσου σημαντικό και θα είναι και η μεγάλη πρόκληση για τον Μαδούρο στο προσεχές διάστημα.
Η αύξηση των δαπανών το 2012 –που σε ένα βαθμό βοήθησε τον Τσάβες να επανεκλεγεί – δεν θα συνεχιστεί και το 2013. Ο πληθωρισμός κινείται μεταξύ 20% και 30% λόγω της υποτίμησης του νομίσματος τον Φεβρουάριο ενώ παρατηρούνται συχνά ελλείψεις σε τρόφιμα και φάρμακα. Η ζήτηση για εισαγόμενα προϊόντα έχει αυξηθεί αλλά η τιμή τους έχει εκτοξευθεί, επίσης λόγω υποτίμησης.
Η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί αυξήσεις στους μισθούς αλλά είναι πλέον κατανοητό ότι το σύστημα αυτό οδηγέι σε φαύλο κύκλο. Οι ιδιωτικοποιήσεις του Τσάβες έχουν αποθαρρύνει τους επενδυτές και η κυβέρνηση βασίζεται στο πετρέλαιο για να διατηρεί το κοινωνικό κράτος και να πληρώνει μισθούς.
Ο Μαδούρο εκτιμά ότι φέτος η χώρα θα πετύχει τα ίδια ποσοστά ανάπτυξης με πέρυσι (περίπου 6%) αλλά το ερώτημα πώς θα γίνει αυτό παραμένει, καθώς θα υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις λόγω υποτίμησης αλλά και γιατί θα μειωθούν οι δαπάνες. Σημειώνεται ότι πέρυσι το πρόγραμμα δημοσίων δαπανών χρηματοδοτήθηκε με 21 δισεκατομμύρια δολάρια από έκδοση ομολόγων και από κινεζικό δάνειο 36 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ο Καπρίλες μετά την οριακή ήττα του, ζήτησε επανακαταμέτρηση των ψήφων και υποστήριξε ότι έχει καταγεγραμμένες τουλάχιστον 3.000 περιπτώσεις νοθείας. Η εκλογική επιτροπή είχε ωστόσο άλλη γνώμη και ανακήρυξε τον Μαδούρο νικητή . Ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης αρχικά δεν φάνηκε διατεθειμένος να βγάλει τον κόσμο στο δρόμο καθώς υπάρχει πικρή εμπειρία στη χώρα από ανάλογες καταστάσεις
Το σίγουρο είναι ότι θα συνεχίσει την αντιπολίτευση, πολύ πιο σκληρή απ ότι μέχρι τώρα προσδοκώντας ότι μέσα σε αυτό το αρνητικό οικονομικό πλαίσιο η κυβέρνηση αργά ή γρήγορα θα πέσει σαν «Μαδούρο» (που στα ισπανικά σημαίνει ώριμος) φρούτο…
Δημοσιεύθηκε στον Ελεύθερο Τύπο 16-4-2013