Οι πέντε μεγαλύτερες αναδυόμενες οικονομίες του πλανήτη κάνουν όλο και περισσότερο αισθητή την παρουσία τους σε μια χρονική στιγμή που η Ευρώπη ακροβατεί στο όριο της ύφεσης και οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον η οικονομική υπερδύναμη άλλων εποχών. Οι BRICS (από τα αρχικά των χωρών Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότιος Αφρική) έκαναν πρόσφατα στη Σύνοδο των BRICS που πραγματοποιήθηκε στο Νέο Δελχι το πρώτο βήμα για την απεξάρτηση τους από την Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ συμφωνώντας να προχωρήσουν στη δημιουργία της δική τους επενδυτικής τράπεζας, κάτι τι οποίο αν συμβεί, πολλοί φοβούνται ότι θα αποδυναμώσει την Παγκόσμια Τράπεζα στη προσπάθειά της κινητοποίησης αρκετών πόρων για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες.
Η Σύνοδος των BRICS και οι αποφάσεις της, ήρθαν λίγο πριν την αλλαγή φρουράς στην Παγκόσμια Τράπεζα καθώς η σημερινός πρόεδρος Ρόμπερτ Ζέλικ τον Ιούνιο θα αποχωρήσει. Η διαδικασία θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τις 20 Απριλίου και οι BRICS για πρώτη φορά διεξάγουν μια σκληρή μάχη για να πάρει τη θέση του Ζέλικ ένας "δικός τους" άνθρωπος.
Η αυξανόμενη οικονομική ισχύς και επιρροή των BRICS έχει μία μοναδική ευκαιρία θα αποτυπωθεί σε αυτή την εκλογή και οι "πέντε ισχυροί" να τεθούν επικεφαλής ενός οργανισμού που μέχρι τώρα είχε πάντα Αμερικανό πρόεδρο.
ΟΙ ΗΠΑ αντιμετωπίζουν μια άνευ προηγουμένου πρόκληση για την προεδρία της Παγκόσμιας Τράπεζας καθώς οι Αφρικανικές χώρας πρότειναν για πρώτη φορά υποψήφιο. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα έκανε μια πολύ προσεκτική επιλογή προτείνοντας εναν Νοτιοκορεατικής καταγωγής υποψήφιο, τον κ. Τζιμ Γιόνγκ Κιμ ο οποίος μάλιστα δεν είναι οικονομολόγος αλλά γιατρός. Ένας υποψήφιος κατάλληλος για τον αναπτυσσόμενο κόσμο και κυρίως την Αφρική.
Απέναντί του όμως έχει δύο άλλους υποψήφιους που αντικειμενικά θεωρούνται περισσότερο έμπειροι και κατάλληλοι για την θέση.
ΟΙ αφρικανικές χώρες με επικεφαλής τη Βότιο Αφρική πρότειναν τη Νιγηριανή Νγκόζι Οκόντζο - Ιγουεάλα μιας διπλωμάτη και οικονομολόγου που έχει θητεύσει ως ανώτατο στέλεχος και στην Παγκόσμια Τράπεζα.
Η Βραζιλία από την άλλη πρότεινε τον Κολομβιανό οικονομολόγο και πρώην κεντρικό τραπεζίτη της χώρας του Χοσέ Αντόνιο Οκάμπο. Η επιλογή του νέου προέδρου θα είναι ένα τεστ διαφάνειας για την Παγκόσμια Τράπεζα καθώς ο επικεφαλής επιλέγεται με βάση τα αντικειμενικά του προσόντα και σε αυτά ο κ. Κιμ υστερεί των δύο άλλων υποψηφίων.
Δικαιώματα ψήφων
Παρά το γεγονός ότι οι BRICS αντιπροσωπεύουν το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού τα δικαιώματα ψήφου τους στην Παγκόσμια Τράπεζα είναι περιορισμένα. Οι ΗΠΑ έχουν τα περισσότερα δικαιώματα ψήφου και η επιλογή τους θα στηριχθεί από την Ευρώπη (καθώς αντίστοιχα για το ΔΝΤ οι ΗΠΑ στήριξαν την επιλογή της κυρίας Κριστίν Λαγκάρντ) και την Ιαπωνίας.
Ο κ. Οκάμπο μιλώντας πρόσφατα στους Νew York Times παραδέχθηκε ότι στην αρχή ήταν πολύ επιφυλακτικός στο να μπει στην κούρσα δεδομένων των συσχετισμών, αλλά τελικά δέχθηκε την πρόκληση σαν ένα ακόμη βήμα προς τον εκδημοκρατισμό της διαδικασίας εκλογής.
Παρά την πίεση που δέχονται οι ΗΠΑ για αλλαγή στο status quo που εδώ και 60 χρόνια επικρατεί στην Παγκόσμια Τράπεζα δεν είναι ακόμη έτοιμες να εκχωρήσουν τη ηγεσία σε έναν μη Αμερικανό. Μερικοί από τους λόγους που προβάλλονται είναι ότι ο έλεγχο της τράπεζας από Αμερικανό λειτουργεί καθησυχαστικά για τους Αμερικανούς κατόχους ομολόγων που τροφοδοτούν την τράπεζα με κεφάλαια ή ότι θα είναι ευκολότερο για το κονγκρέσο να εγκρίνει κονδύλια.
Στην πραγματικότητα όμως οι Αμερικανοί δεν θέλουν να χάσουν τον έλεγχο της Παγκόσμιας Τράπεζας σε μία χρονική στιγμή που ο θεσμός περνά "υπαρξιακή κρίση" καθώς κινδυνεύει να χάσει τους μισούς πελάτες του. Χώρες όπως η Ινδία, η Γκάνα, το Βιετνάμ και πολλές ακόμη έχυον επιτύχει σημαντικές οικονομικές επιδόσεις τα τελευταία χρόνια και σύντομα θα σταματήσουν να δανείζονται φθηνό χρήμα από την Παγκόσμια Τράπεζα η οποία θα συνεχίσει να δανείζει Αφρικανικές χώρες, εύθραυστες πολιτικά και οικονομικά, εκ των οποίων πολλές έχουν βγει πρόσφατα από συρράξεις.
Επιπλέον, γιατί ο Μπαράκ Ομπάμα να εκχωρήσει την ηγεσία της Τράπεζας σε μια χρονιά που έχει προεδρικές εκλογές. Τέλος αν οι ΗΠΑ "χάσουν" την Παγκόσμια Τράπεζα η Ευρώπη θα πρέπει και αυτή με τη σειρά της να εκχωρήσει τον έλεγχο του ΔΝΤ, που σημαίνει ότι θα ανοίξει ένα κύκλος αλλαγών και για τα δικαιώματα ψήφων. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι ΗΠΑ και Ευρώπη επιθυμούν τώρα μια τέτοια ριζική αλλαγή.
Ένας ακόμη σοβαρός λόγος για τον οποίο οι ΗΠΑ δεν θέλουν να "χάσουν" την παγκόσμια τράπεζα είναι γιατί έχουν θορυβηθεί από την πρωτοβουλία των πέντε. Σε πρόσφατες δηλώσεις του ο απερχόμενος πρόεδρος της Τράπεζας Ρόμπερτ Ζέλικ είπε ότι η Παγκόσμια Τράπεζα θα πρέπει να στηρίξει την ίδρυση της επενδυτικής τράπεζας των BRICS , όπως στήριξε και την Ισλαμική Αναπτυξιακή Τράπεζα και το Ταμείο των χωρών του ΟΠΕΞ και να επιδιώξει τη συνεργασία μαζί της. Σε αυτή την περίπτωση οι ΗΠΑ θα θέλουν να βρίσκονται στο κέντρο των αποφάσεων
Δημοσιεύθηκε στον Τύπο της Κυριακής 8-4-2012