Η εστίαση είναι από τους κλάδους που έχουν χτυπηθεί περισσότερο από την πανδημία. Μετά από σχεδόν τέσσερις μήνες lockdown οι επαγγελματίες προσπαθούν να κρατήσουν τα μαγαζιά τους στη ζωή με take away και ντελίβερι. Όμως οι τζίροι είναι πολύ χαμηλοί και οι επιστρεπτέες προκαταβολές δεν φτάνουν ούτε για τα πάγια.
Φωτογραφίες: Λευτέρης Παρτσάλης
Αυτό που προβληματίζει όμως περισσότερο τους επαγγελματίες είναι η επόμενη μέρα. Αφενός γιατί θα χρειαστούν χρήματα για να επαναλειτουργήσουν τα μαγαζιά, αφετέρου γιατί είναι σχεδόν αδύνατο να μην ανοίξουν με κάποιου τύπου περιοριστικά μέτρα αλλά κυρίως γιατί οι τόσοι μήνες πανδημίας και καραντίνας έχουν ήδη αρχίσει να αλλάζουν την ψυχολογία και τον τρόπο που ο καταναλωτής βλέπει την εστίαση. Με λίγα λόγια η εστίαση θα αλλάξει περνώντας σε διαφορετικό μοντέλο που είναι υπό διαμόρφωση. Τέσσερις ιδιοκτήτες καταστημάτων εστίασης μίλησαν στο CNN Greece για αυτό που βιώνουν αλλά και γι αυτό που έρχεται.
Μαρίζα Κουζέλη: Με πληρότητα 30% προτιμώ να μείνω στο delivery
Η κυρία Κουζέλη διαθέτει εστιατόριο καφέ στην Πλάκα και υπό κανονικές συνθήκες απασχολεί 20 άτομα.
«Έχω μια υγιή επιχείρηση, φροντίζω να μην χρωστάω και από τη στιγμή που οι εργαζόμενοι είναι σε αναστολή και τα ενοίκια καλύπτονται από το κράτος είμαστε σε μια καλή κατάσταση και δεν έχουμε χρέη. Επίσης φροντίσαμε να μετατρέψουμε ότι είχαμε αγοράσει για την κουζίνα σε πρώτες ύλες για το μέλλον ώστε να μην πετάξουμε τίποτα. Εδώ όμως δεν είμαι ο κανόνας αλλά η εξαίρεση. Γνωρίζω πάρα πολλούς επιχειρηματίες που καταστρέφονται αυτή τη στιγμή» αναφέρει.
«Δεν έχω σκοπό να ανοίξω το εστιατόριο αν μας ανοίξουν με τους όρους και τους περιορισμού που ίσχυσαν μετά την προηγούμενη καραντίνα, δηλαδή μόνο έξω και 30% πληρότητα. Δεν με συμφέρει γιατί έχω πολύ λίγο εξωτερικό χώρο. Προτιμώ να μείνω στο take away και στο delivery, όπως είμαστε τώρα. Όσο για τα έσοδα. Απλώς βγαίνουν τα πάγια.»
Σταύρος Δαυίδ: Δεν κάνουμε τίποτα και νιώθουμε άχρηστοι
Ο κ. Σταύρος Δαυίδ είναι ιδιοκτήτης καφέ-μπαρ πίσω από την παλιά Βουλή. Το μαγαζί του παραμένει κλειστό χωρίς ούτε καν take away γιατί όπως λέει από τη στιγμή που το λιανεμπόριο παραμένει κλειστό και δεν κινείται κόσμος στην αγορά δεν έχει νόημα.
«Είναι τόσα πολλά τα μαγαζιά σαν και το δικό μου στη γειτονιά που δεν έχει νόημα. Και με το take away δεν υπάρχει τζίρος, οπότε καλύτερα να μείνουμε κλειστά. Μπορεί με τα ενοίκια να μην έχουμε τώρα να βάζουμε από την τσέπη μας αλλά πληρώνουμε τους λογαριασμούς ΔΕΚΟ» τονίζει.
«Πέρα όμως από τα έξοδα, υπάρχει και το ψυχολογικό κομμάτι με την πανδημία που γίνεται όλο και πιο βαρύ. Δεν κάνουμε τίποτα και νιώθουμε άχρηστοι.»
«Επιπλέον όλοι χρωστάμε αφού και οι επιστρεπτέες στην ουσία είναι δάνεια. Μπορεί οι υπάλληλοι να είναι σε αναστολή και το ενοίκιο να το καλύπτει το κράτος αλλά όπως είπα οι ΔΕΚΟ τρέχουν και εκτός αυτού για να ανοίξουμε χρειαζόμαστε κεφάλαιο για πρώτες ύλες τρεις με τέσσερις χιλιάδες ευρώ. Να ανοίξουμε και να μείνουμε ανοιχτοί όμως γιατί αν μας ξανακλείσουν θα χάσουμε και αυτά τα λεφτά».
Κωνσταντίνος Κορδελάς: Δύσκολη η επόμενη μέρα
Ο Κωνσταντίνος Κορδελάς έχει τρία καταστήματα εστίασης, δύο στο Περιστέρι και ένα στο Κέντρο της Αθήνας. Προς το παρόν συντηρείται με τις επιστρεπτέες προκαταβολές εκ των οποίων η προηγούμενη όπως λέει ήταν ένα σημαντικό ποσό.
«Βέβαια τα χρήματα αυτά κάλυπταν απλά τις ανάγκες των μαγαζιών, λογαριασμούς και το ενοίκιο. Με την τελευταία προκαταβολή πήρα 4.000 ευρώ που δεν φτάνουν ούτε για πάγια, νερό, ρεύμα, το ΙΚΑ κτλ. Προς το παρόν δουλεύει με take away μόνο το ένα μαγαζί μου και απλά βγάζει τα έξοδά του. Ο τζίρος του έχει πέσει κατά περίπου 70%» επισημαίνει.
«Όποιος δεν έχει ένα απόθεμα θα αντιμετωπίσει δυσκολίες γιατί για να ανοίξει ένα μαγαζί εστίασης μετά από τόσο καιρό κλειστά, θέλει από τρεις έως πέντε χιλιάδες ευρώ ανάλογα το μέγεθος.»
Ο κ. Κορδελάς απασχολεί 20 εργαζόμενους και όπως λέει αν η εστίαση ανοίξει με περιορισμούς δεν θα μπορέσει να τους πάρει όλους πίσω στη δουλειά.
Κωνσταντίνος Ελευθερόπουλος: Νέο τοπίο στην εστίαση μετά την πανδημία
Ο Κωνσταντίνος Ελευθερόπουλος είναι ιδιοκτήτης καταστήματος εστίασης στην Καλλιθέα.
«Τώρα ζούμε με κρατικό χρήμα. Είναι τόσο δύσκολη η καθημερινότητα μας που κάθε μέρα που περνά είναι μια επιτυχία καθώς δεν μπορούμε να σταθεροποιήσουμε έναν τζίρο. Μέχρι στιγμής δουλεύουμε με διανομή και take away και ο τζίρος είναι περίπου 60% κάτω. Υπάρχουμε χάρη στις επιστρεπτέες» σημειώνει.
Ο κ. Ελευθερόπουλος παρακολουθεί τις διεθνείς τάσεις στην εστίαση και πιστεύει ότι η επόμενη μέρα θα είναι πολύ διαφορετική για τους επαγγελματίες καθώς θα αλλάξουν και οι συνήθειες του κόσμου.
«Αν εξασφαλίσω κεφάλαια από το πρόγραμμα στήριξης των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων που επλήγησαν από την πανδημία, θα τα επενδύσω στο μαγαζί μου και θα του αλλάξω εντελώς το χαρακτήρα καταργώντας τα καθίσματα. Σήμερα έχω τριάντα καθίσματα και αν ανοίξουμε με περιορισμούς δεν θα με συμφέρει. Θα προσανατολιστώ περισσότερο στο take away στο ντελίβερι και θα έχω και μερικά σκαμπό για να κάτσει κάποιος για λίγο, να φάει και να φύγει. Η εστίαση αλλάζει και το νέο τοπίο ήδη διαμορφώνεται.»