Τις προάλλες μιλούσα με ένα φίλο μου που διατηρεί λογιστικό γραφείο στην Αθήνα εδώ και αρκετά χρόνια. Μου έλεγε λοιπόν ότι, συμπληρώνοντας φορολογικές δηλώσεις ιδιωτών τους τελευταίους δύο μήνες, έκανε μια τρομερή διαπίστωση. Το 80% των δηλώσεων, μπορεί και παραπάνω, είχαν αποζημίωση απόλυσης.
Η διαπίστωση του φίλου μου δεν αποτελεί τίποτα περισσότερο από την αποτύπωση του τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην αγορά και της πίεσης που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις.
Ας παραθέσουμε όμως μερικά στοιχεία.
Το ποσοστό της ανεργίας τον Μάρτιο, σύμφωνα τη Στατιστική Υπηρεσία, έφθασε στο 11,6% έναντι 9,2% τον Μάρτιο του 2009 και 12,1% τον Φεβρουάριο του 2010. Θεωρείται πιθανό ότι μέχρι το τέλος του έτους, η ανεργία θα φτάσει στο 14%-15% και αν δώσουμε βάση στις προβλέψεις του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ -που κατά γενική ομολογία θεωρείται ότι κάνει σοβαρή δουλειά- ίσως ξεπεράσει και το 20%.
Η αύξηση της ανεργίας αποτελεί καθρέφτη της αγοράς.
Σύμφωνα με την Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου το πρώτο πεντάμηνο του 2010 υπολογίζεται ότι έβαλαν λουκέτο 16.000 επιχειρήσεις και έχασαν τη δουλειά του 38.000 εργαζόμενοι. Ο αριθμός των εργοδοτών μειώθηκε το πρώτο τετράμηνο κατά 16,6% και των εργαζομένων στο εμπόριο κατά 6,3%. Με αυτό το ρυθμό μέχρι το τέλος του 2010 θα μπουν λουκέτα σε 65.000 επιχειρήσεις. Οι τζίροι και τα κέρδη των επιχειρήσεων παρουσιάζουν κάμψη 7% και 35% αντίστοιχα και τελευταίες εκτιμήσεις από το λιανεμπόριο κάνουν λόγο για απώλειες στα τρόφιμα 6% που προέρχεται από τα επώνυμα προϊόντα.
Το ερώτημα είναι προφανές. Που θα πάει αυτή η κατάσταση; Μπορεί η χώρα να βγει από τη στενωπό ή έχει μπροστά της μια ακόμη πιο σκληρή ύφεση;
Τα δεδομένα δεν είναι ενθαρρυντικά. Με δύο απανωτές αυξήσεις ΦΠΑ, επιπλέον αύξηση της έμμεσης φορολογίας, ένα νέο εργασιακό νομοσχέδιο που συμπιέζει ακόμη περισσότερο τα εισοδήματα των εργαζομένων και "αόρατη" προς το παρόν αναπτυξιακή πολιτική, είναι απίθανο ακόμη και το αισιόδοξο σενάριο της διατηρήσης της κατανάλωσης στα τωρινά επίπεδα. Όσο για τις εξαγωγές μας, κι αυτές κινδυνεύουν να πληγούν καθώς η λιτότητα, όπως έδειξε και η απόφαση του πρόσφατου G20, γίνεται πλέον η κυρίαρχη οικονομική πολιτική.
Η χώρας μας έχει μπει πλέον σε μια τροχιά που δεν καθορίζεται από εμάς τους ίδιους και συνάδει με την γενικότερη πολιτική περικοπών και στενότητας στην οποία έχει μπει η Ευρώπη.
Πόσο σωστή όμως είναι η λιτότητα και η αύξηση της φορολογίας σε μια χρονική στιγμή που η οικονομία παλεύει για να βγει από την ύφεση; Ο περιορισμός των ελλειμμάτων είναι τελικά η πρώτη προτεραιότητα για έξοδο από την ύφεση ή έχουμε να κάνουμε με "Ταλιμπάν της δημοσιονομικής πειθαρχίας" που όπως λέει ο νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν, "στερούνται ορθολογικής ανάλυσης και οδηγούν εκατομμύρια ανθρώπους στην ανεργία";
Η πολιτική μας ηγεσία πάντως θα πρέπει να γνωρίζει ότι η ελληνική αγορά δεν αντέχει τέτοια διλλήματα. Η αναπτυξιακή πολιτική είναι μονόδρομος και όσο πιο γρήγορα "πάρει μπροστά" τόσο λιγότερες θα είναι οι απώλειες για επιχειρήσεις και εργαζόμενους.
Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Τρόφιμα και Ποτά, τον Ιούλιο του 2010