Σίγουρα οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, έχουμε ακούσει τον όρο "millennials", που στα ελληνικά συνήθως το μεταφράζουμε ως "τα παιδιά της χιλιετίας".
Είναι όσοι και όσες γεννήθηκαν κυρίως στην δεκαετία του '80 και ενηλικιώθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Είναι οι άνθρωποι που έζησαν την μετάβαση στην εποχή των social media και τη δυνατότητα πρόσβασης στην υψηλή τεχνολογία με χαμηλό κόστος και σε όλες τις πτυχές της καθημερινής ζωής.
Είναι όμως και η γενιά που βίωσε την 11η Σεπτεμβρίου και δύο μεγάλες οικονομικές κρίσεις το 2000 και το 2008 και αυτό καθόρισε την μετέπειτα εξέλιξή της. Θα λέγαμε ότι είναι η γενιά της χαμένης αθωότητας που κλήθηκε, όταν έφτασε στην ώριμη παραγωγική της ηλικία, να αντιμετωπίσει την κρίση της παγκοσμιοποίησης, την έξαρση της μετανάστευσης και μια οικονομική κρίση που επιμένει μέχρι και σήμερα.
Ωστόσο αυτό που έρχεται μετά τους millennials είναι μια γενιά πολύ πιο ελπιδοφόρα για το μέλλον, πολύ πιο προσγειωμένη στις συνθήκες που ζούμε και γεννήθηκε μέσα στις κατακλυσμιαίες αλλαγές που περιγράψαμε παραπάνω, γεγονός που την κάνει πολύ πιο συνειδητοποιημένη, να πιστεύει περισσότερο στις δυνάμεις της και να είναι έτοιμη να καταργήσει το χάσμα των γενεών.
Νέοι τρόποι επικοινωνίας
Είναι η generation Z (gen Z) ή γενιά Ζ στα ελληνικά, μια γενιά που γεννήθηκε μαζί με τα smartphones, που δεν γνωρίζει πως είναι να ζεις χωρίς social media, που επικοινωνεί χωρίς πολλά λόγια, με λίγα emoticons και μερικά βίντεο (κάτι που έχει γίνει ήδη εφιάλτης για τους διευθυντές και εκδότες των παραδοσιακών media) και που σε αντίθεση με τους millennials προστατεύει πολύ περισσότερο την ιδιωτικότητά της.
Γι αυτό και χρησιμοποιεί πολύ λιγότερο το Facebook (έρευνες δείχνουν ότι οι εφηβικές ηλικίες αποφεύγουν το Facebook και χρησιμοποιούν αντ' αυτού πλατφόρμες όπως το Snapchat, ή to Whisper). Σε αντίθεση με τους millennials που μεγάλωσαν οι περισσότεροι σε οικογένειες με δύο εισοδήματα και πολλές πιστωτικές κάρτες, η gen Z είδε τους γονείς της να μένουν άνεργοι και αυτό τους κάνει πιο επιφυλακτικούς αναφορικά με το μέλλον τους αλλά και πιο επινοητικούς με την έννοια ότι αναζητούν ευκαιρίες για να κάνουν τη δική τους δουλειά και να τρέξουν τις δικές τους ιδέες.
Αυτή η γενιά, η μονίμως δικτυωμένη είναι αυτή που θα επιβάλει τους όρους της επικοινωνίας και εργασίας στο άμεσο μέλλον και θα καταργήσει αυτό που κάποτε αποκαλούσαμε "χάσμα γενεών" λέει στο CNN Greece ο ελληνικής καταγωγής Τομ Κουλόπουλος, ερευνητής, σύμβουλος επιχειρήσεων και συγγραφέας μεταξύ πολλών βιβλίων, του best seller "The Gen Z effect", το οποίο έγραψε σε συνεργασία με τον Νταν Κέλντσεν.
"Μπαίνουμε σε ένα μέλλον που θα υπερβούμε τους παλιούς διαχωρισμούς των γενεών. Δηλαδή σε μια κατάσταση όπου η ηλικιακή διαφορά των γενεών θα είναι λιγότερο σημαντική από την συμπεριφορά τους στην καθημερινή ζωή.
Όταν για παράδειγμα βλέπεις σήμερα μια γιαγιά να επικοινωνεί στο skype με τον πεντάχρονο εγγονό της είναι και οι δύο gen Z.
Έχοντας λοιπόν σήμερα στις περισσότερες επιχειρήσεις εργαζόμενους ακόμη και από πέντε γενιές να εργάζονται μαζί, το να βάζουμε ετικέτες στην κάθε γενιά είναι νομίζω αντιπαραγωγικό. Η πραγματικότητα είναι ότι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτόν τον πλούτο των γενεών για να γίνουμε πιο καινοτόμοι και δημιουργικοί γιατί όπως είπα διαφορετικές γενιές δουλεύουν πλέον δίπλα δίπλα ενώ και οι γενιές που συνταξιοδοτούνται παραμένουν ενεργές οικονομικά και πνευματικά."
Σήμερα όντως μια γιαγιά μπορεί να χρησιμοποιήσει το τάμπλετ της για να μιλήσει με το εγγόνι της στην άλλη άκρη του κόσμου. Ένα παιδί από την Κένυα που οι γονείς του βγάζουν μεροκάματο 5 δολάρια μπορεί να παρακολουθήσει on line μαθήματα στο ΜΙΤ. Ένας άνεργος μεσήλικας να ξεκινήσει μια επιχειρηματική ιδέα και να την χρηματοδοτήσει μέσω του indigogo ή του kickstarter, εργαλεία που δεν μπορούσε καν να φανταστεί στο παρελθόν ότι μπορεί να έχει.
Η gen Z με λίγα λόγια είναι κάτι περισσότερο από μια γενιά. Είναι ένας τρόπος ζωής και συμπεριφοράς που καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις τεχνολογικές εξελίξεις και τα εργαλεία που μας δίνει η τεχνολογία.
Αλλά και από ένα ακόμη στοιχείο. Τη δημογραφική εξέλιξη των κοινωνιών.
Ο ρυθμός με τον οποίο αυξάνεται η ηλικία των ανθρώπων που παραμένουν στην αγορά εργασίας είναι πολύ υψηλότερος από το ρυθμό με τον οποίο αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής. Γι αυτό και το 2020 προβλέπεται ότι θα είναι σύνηθες να βλέπεις σε έναν εργασιακό χώρο πέντε γενιές να εργάζονται μαζί.
Αν πάρουμε για παράδειγμα το γεγονός ότι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη κατηγορία χρηστών του Facebook αυτή τη στιγμή είναι οι άνω των 55 και ότι η αυτή η γενιά, αν και με καθυστέρηση, κάνει κτήμα της τις τεχνολογίες επικοινωνίας, καταλαβαίνουμε ότι η gen Z είναι κάτι πολύ περισσότερο από τους σημερινούς έφηβους ή 20ρηδες.
Οι γενιές συγκλίνουν
Τα βασικά στοιχεία που οδηγούν όλες τις εν ζωή γενιές σήμερα στον να συγκλίνουν προς την gen Z , όπως περιγράφει στο βιβλίο του ο Τομ Κουλόπουλος, είναι:
α) η δημογραφική εξέλιξη. Σε μερικά χρόνια θα έχουμε εξίσωση, αριθμητικά, των ηλικιακών ομάδων του παγκόσμιου πληθυσμού από τη γέννηση τους μέχρι την ηλικία των 64 ετών, ανά πενταετία, (ηλικίες 0-4, 5-9, 10-14, ...60-64)
β) Η υπερσυνδεσιμότητα. Είμαστε διαρκώς συνδεδεμένοι με ένα smartphone και σε λίγα χρόνια θα είμαστε ακόμη περισσότερο.
γ) Η εύκολη πρόσβαση και με χαμηλό κόστος, στην υψηλή τεχνολογία που επιτρέπει σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού να καλύψουν γρήγορα τη διαφορά από όσους χρησιμοποιούν εκτεταμένα τις νέες τεχνολογίες.
δ) Η αύξηση της δυνατότητας επιρροής. Αξιοποιώντας τις τεχνολογίες, ο πληθυσμός μέσα από κοινωνικές ομάδες που υπερβαίνουν τα όρια που βάζουν η ηλικία και άλλα δημογραφικά χαρακτηριστικά, μπορεί να επηρεάζει ευκολότερα τα παγκόσμια γεγονότα χωρίς την ανάγκη κεφαλαίων.
ε) Προσιτό κόστος εκπαίδευσης για όλες τις βαθμίδες.
Όπως τονίζει ο κ. Κουλόπουλος, "η gen Z δίνει μεγάλη σημασία στο θέμα της διαφάνειας και τις άμεσης πρόσβασης στα κέντρα εξουσίας. Θέλει να γνωρίζει για ποιο λόγο λαμβάνονται οι αποφάσεις και να έχει λόγο σε αυτές. Μέσα στα επόμενα χρόνια, θα αλλάξει κατά πολύ ο τρόπος με τον οποίο βλέπουμε τις κυβερνήσεις μας και την πολιτική εξουσία".