Όταν ο Χοσέ Θαπατέρο ανέλαβε την πρωθυπουργία της Ισπανίας πριν επτά χρόνια, έθεσε ως έναν από τους στόχους τους την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους. Ως σοσιαλιστής, ο κ. Θαπατέρο προχώρησε σε μέτρα για την ανακούφιση των ασθενέστερων τάξεων…
Αύξησε τον κατώτατο μισθό, επέκτεινε την κοινωνική ασφάλιση και πρόνοια ώστε αν καλύπτει από ένα κρυολόγημα μέχρι αλλαγή φύλου, αύξησε τον αριθμό των υποτροφιών, έδωσε στους νέους επίδομα ενοικίου και επίδομα 2500 ευρώ για κάθε νέο παιδί που γεννιέται. Τα επιδόματα επεκτάθηκαν και μετά ήρθε ο Σεπτέμβριος του 2008.
Ο κ Θαπατέρο ήρθε αντιμέτωπος με μόνιμο «υπαρξιακό» πρόβλημα των σοσιαλδημοκρατών.
Πως μπορείς να είσαι σοσιαλιστής μέσα σε ένα νομισματικό σύστημα όπως αυτό που έχουμε και σε μία οικονομία που κυριαρχούν τα φιλελεύθερα ρεύματα.
Με το σκάσιμο της φούσκας των ακινήτων η σοσιαλιστική κυβέρνηση του κ. Θαπατέρο άρχισε την αναδίπλωση παίρνοντας πίσω όσα μέχρι εκείνη τη στιγμή είχε δώσει προκειμένου να διατηρήσει το κόστος δανεισμού από τις αγορές σε χαμηλά επίπεδα. Κατέληξε σε συμφωνία με τα συνδικάτα για πάγωμα των συντάξεων, αύξησε το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, από τα 65 στα 67 χρόνια, μείωσε τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, μείωσε τις κρατικές δαπάνες, έκοψε το επίδομα γέννησης παιδιού κτλ.
Η εναλλακτική του θα ήταν ίσως η χρεοκοπία.
Άρα λοιπόν η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα είναι απλή. Μπορείς να είσαι σοσιαλιστής μέχρι εκεί που σου επιτρέπουν οι αγορές.
Πρόωρες εκλογές
Το αποτέλεσμα της οικονομικής πολιτικής του κ. Θαπατέρο σε πολιτικό επίπεδο το είδαμε την τελευταία εβδομάδα. Οι σοσιαλιστές υποχρεώθηκαν στη χειρότερη ήττα τους στη σύγχρονη ιστορία χάνοντας ενάμιση εκατομμύριο ψήφους και είναι πλέον δέκα μονάδες πίσω από το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα.
Την ίδια στιγμή χιλιάδες νέοι εδώ και δύο εβδομάδες γεμίζουν τις πλατείες των μεγάλων πόλεων της Ισπανίας, κάνοντας μια ειρηνική επανάσταση που ποτέ δεν είχε δει μέχρι σήμερα η χώρα.
Τα αιτήματά τους μπορεί να μην είναι ξεκάθαρα και να μην προάγουν την «ταξική πάλη» όπως τους κατηγορεί μερίδα της αριστεράς, αλλά είναι μια κραυγή διαμαρτυρίας για μια δημοκρατία που έχει υποχρεώσει το 21% των Ισπανών (45% των νέων) στην ανεργία.
Το μέλλον, από εδώ και μέχρι τις εκλογές του επόμενου Μαρτίου, φαντάζει «μαύρο» για τον κ. Θαπατέρο.
Το Λαϊκό Κόμμα ήδη ζήτησε πρόωρες εκλογές, κάτι όμως που στην παρούσα φάση οι αγορές δεν θέλουν. Φάνηκε άλλωστε και από τα δημοσιεύματα των «ναυαρχίδων» του συντηρητικού τύπου. Κι αυτό γιατί θεωρούν ότι έτσι όπως είναι τώρα τρομαγμένοι οι σοσιαλιστές θα κάνουν ότι είναι δυνατό για να περάσουν τα μέτρα σταθεροποίησης της οικονομίας, μήπως και καταφέρουν μέχρι τις εκλογές να κλείσουν την ψαλίδα.
Το σοσιαλιστικό κόμμα βρίσκεται στην ουσία ακέφαλο. Ο κ. Θαπατέρο έχει ανακοινώσει ότι θα παραιτηθεί και το κόμμα ξεκίνησε τις διαδικασίες για την ανάδειξη του νέου αρχηγού.
Η μάχη της διαδοχές, αν και ξεκίνησε με όλες τις προϋποθέσεις για να εξελιχθεί σε μια εσωκομματική σφαγή, θα είναι όπως δείχνουν τα πράγματα υπόθεση ενός προσώπου, του υπουργού εσωτερικών Αλφρέντο Πέρες Ρουμπαλκάμπα.
Η υπουργός άμυνας Κάρμε Τσακόν που θα διεκδικούσε και αυτή την αρχηγία αποχώρησε από την κούρσα. Στα σαράντα της χρόνια η κυρία Τσακόν γνωρίζει ότι θα έχει στο μέλλον την ευκαιρία της ενώ με την απόφαση της αποφεύγει πρώτον να της χρεώσουν ένα ακόμη πλήγμα στη δημοτικότητα των σοσιαλιστών ως αποτέλεσμα της εσωκομματικής διαμάχης και το σημαντικότερο, αποφεύγει μια σχεδόν σίγουρη ήττα στις επόμενες εκλογές.
Οι σοσιαλιστές σύντομα θα έχουν νέο αρχηγό αλλά το σίγουρο είναι ότι το δαχτυλίδι της διαδοχής, θα του πέσει πολύ βαρύ. Το μόνο που μπορεί αν τους σώσει είναι η οικονομία αλλά υπό τις παρούσες συνθήκες και με το φάντασμα του ελληνικού χρέους να τρομοκρατεί την Ευρώπη, το μέλλον διαγράφεται σκοτεινό.
Ο Ραχόι αφήνει τον Θαπατέρο να φθαρεί
- Του Ραφαέλ Μπερνάρντο Γκαβίτο (Δημοσιογράφος στον ραδιοφωνικό σταθμό Cadena Ser)
Από εδώ και στο εξής, το σοσιαλιστικό κόμμα του κ. Θαπατέρο έχει πολύ μικρές δυνατότητες ελιγμών. Από τη μία γιατί το αποτέλεσμα των εκλογών της προηγούμενης Κυριακής έδειξε ότι έχασε μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος και από την άλλη γιατί μετά το καλοκαίρι ξεκινά η προεκλογική εκστρατεία των κομμάτων για τις βουλευτικές εκλογές του Μαρτίου του 2012, περίοδος κατά την οποία το κοινοβούλιο ψηφίζει ελάχιστους νέους νόμους.
Η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να τελειώνει με τις μεταρρυθμίσεις που έχει ξεκινήσει για να μειωθεί το έλλειμμα στο 3% το 2013. Τις μένουν πολύ λίγα πράγματα ακόμη για να κάνει όπως οι αλλαγές στα εργασιακά και η μεταρρύθμιση στο συνταξιοδοτικό, δύο θέματα για τα οποία δεν αναμένονται μεγάλες αλλαγές αφού ήδη ο κ. Θαπατέρο έχει έρθει σε καταρχήν συμφωνία με συνδικάτα και εκπροσώπους των επιχειρήσεων.
Το μόνο που μπορεί να περιμένει ο Ισπανός πρωθυπουργός είναι να βελτιωθεί η εικόνα της οικονομίας στο λίγο διάστημα που απομένει (εκτιμάτε ότι εντός του καλοκαιριού το ποσοστό της ανεργίας θα μειωθεί λόγω των περιστασιακών θέσεων εργασίας που δημιουργεί η τουριστική βιομηχανία) και να τονωθεί η ανάπτυξη. Ωστόσο, ένα σοβαρό πρόβλημα για τους Σοσιαλιστές είναι η διαδοχή του κ. Θαπατέρο. Η εσωκομματική μάχη έχει αρχίσει και αυτό μπορεί να έχει κόστος για τη συσπείρωση του σοσιαλιστικού εκλογικού σώματος.
Η στρατηγική του Λαϊκού Κόμματος είναι για την ώρα αποτελεσματική. Αφήνει τον κ. Θαπατέρο να πέφτει μόνος του. Ο Μαριάνο Ραχόι πιστεύει ότι σε ένα χρόνο από τώρα θα κερδίσει τις εκλογές και θέλει να αποφύγει να φέρει στο προσκήνιο ζητήματα που μπορεί να κινητοποιήσουν την αριστερά και τους σοσιαλιστές. Η τακτική του συνίσταται στο να αφήνει την κυβέρνηση να φθείρεται. Όσο για την οικονομία, προβλέπεται ανάκαμψη αλλά με πολύ αργούς ρυθμούς ενώ η ανεργία θα διατηρηθεί πάνω από το 15% για τα επόμενα χρόνια. Επιπλέον, η ανάκαμψη θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στην Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία. Αν σε αυτές τις χώρες η οικονομική κατάσταση χειροτερέψει η Ισπανία μπορεί να δεχτεί ακόμη μεγαλύτερες πιέσεις από τις αγορές γεγονός που θα οδηγήσει σε ακόμη σκληρότερα μέτρα λιτότητας τα οποία θα «πνίξουν» την ανάκαμψη.
Δημοσιεύθηκε στον Τύπο της Κυριακής 29-04-2011