Οι κινεζικές ηγεσίες έχουν μια μοναδική ικανότητα να επηρεάζουν το συλλογικό συνειδητό και τη συλλογική μνήμη. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι σήμερα, 25 χρόνια μετά την σφαγή της πλατείας Τιέν Αν Μεν οι περισσότεροι Κινέζοι θεωρούν ότι ναι μεν οι θάνατοι τόσων νέων ανθρώπων ήταν κάτι θλιβερό, αλλά η αποφασιστική δράση του στρατού βοήθησε τη σταθερότητα στη χώρα η οποία με τη σειρά της έκανε την κινεζική οικονομία να είναι σήμερα η δεύτερη μεγαλύτερη στον κόσμο. Με λίγα λόγια δηλαδή ότι έλεγε και η ανακοίνωση που εξέδωσε την Τρίτη το Κομουνιστικό Κόμμα.

Η Σφαγή εκατοντάδων ανθρώπων τις πρώτες πρωινές ώρες της 4ης Ιουνίου του 1989 είναι η πιο τραυματική στιγμή στην σύγχρονη ιστορία της Κίνας. Είναι η στιγμή που ο στρατός έστρεψε τα όπλα του στον λαό για να υπερασπιστεί το κομουνιστικό κόμμα γεγονός που στη συνέχεια πυροδότησε μια φρενήρη καπιταλιστική ανάπτυξη. Στα χρόνια που ακολούθησαν η κινεζική κυβέρνηση φρόντισε να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις εκείνες που χρειάζονται για να αποτραπούν παρόμοιες εξεγέρσεις. Ωστόσο ένα από τα πολλά που μας δίδαξε η εξέγερση της Τιέν Αν Μεν είναι ότι επιβεβαίωσε πως η πολιτική στην Κίνα είναι κάτι απρόβλεπτο.
Εικοσιπέντε χρόνια μετά τη Κίνα είναι πλέον μια καπιταλιστική χώρα με την εξουσία του Κομουνιστικού κόμματος να παραμένει αδιαπραγμάτευτη. Οι διαφωνούντες εξακολουθούν να καταπιέζονται όταν γίνουν αρκετά επικίνδυνοι και οι δημοκρατικές ελευθερίες απέχουν πολύ από αυτές τις Δύσης. Η ταχύρυθμη ανάπτυξη δημιούργησε ένα μοντέρνο εργασιακό μεσαίωνα στα κινεζικά εργοστάσια για να μπορούν να τροφοδοτούνται οι δυτικές αγορές αλλά παράλληλα δημιούργησε μια νέα ταξική διαστρωμάτωση με κύριο χαρακτηριστικό της την νέα μεσαία τάξη, που στηρίζει την οικονομία, είναι πιο συντηρητική, καταναλώνει περισσότερο και όπως συμβαίνει συνήθως με τις αστικές τάξεις, σπάνια επαναστατεί.

Τα πρόσωπα
Για την γενιά της Τιέν Αν Μεν λίγα πράγματα έχουν αλλάξει. Όπως περιγράφει πρόσφατο ρεπορτάζ των Financial Times, κάποιοι από τους ηγέτες της εξέγερσης, στο εξωτερικό πλέον καθώς σε ελάχιστους έχει επιτραπεί να επιστρέψουν στην Κίνα, παραμένουν πιστοί στον σκοπό τους, άλλοι προσπάθησαν να αλλάξουν ζωή και οι περισσότεροι αναγνωρίζουν ότι το τίμημα ήταν βαρύ.

Γουέρ Καϊτσί (Wuer Kaixi)
H τηλεοπτική διαμάχη του απεργού πείνας Γουέρ Καϊτσί με τον τότε πρωθυπουργό Λι Πενγκ, ήταν για πολλούς η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι και έβγαλε χιλιάδες ανθρώπους στους δρόμους. Μετά την καταστολή της εξέγερσης Γουέρ Καϊτσί ήταν νούμερο 2 στη λίστα με τους καταζητούμενους που εξέδωσε το κομουνιστικό κόμμα. Ο ίδιος λέει ότι η εντολή ήταν να μην συλληφθή ζωντανός. Γι αυτό και φυγαδεύτηκε στο Χονγκ Κόνγκ και στη συνέχεια στις ΗΠΑ. Σήμερα στα 46 του χρόνια παραμένει πιστός στην ιδέα ότι η Κίνα χρειάζεται ολική πολιτική μεταρρύθμιση. Όπως λέει «δε μετανιώνω για ότι έκανα αλλά το τίμημα ήταν βαρύ για όλους μας»

Τσάι Λινγκ (Chai Ling)
Τον Ιούνιο του 1989 λίγο πριν βγουν τα τανκς στους δρόμους, μια 23χρονη φοιτήτρια ψυχολογίας θα αναδεικνυόταν ηγετική φυσιογνωμία της πλατείας. Σε συνέντευξή της τότε έλεγε ότι οι φοιτητές στην πλατεία το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να επιμείνουν μέχρι η κυβέρνηση να απελπιστεί και να ξεκινήσει το λουτρό αίματος». Τότε βέβαια γνώριζε ότι ήταν στη λίστα των καταζητούμενων. Η Λίνγκ κατάφερε να φύγει από τη χώρα πρώτα στο Χονγκ Κονγκ, μετά στη Γαλλία και στη συνέχει στις ΗΠΑ όπου πήρε υποτροφία στον πανεπιστήμιο Πρίνστον. Γι αυτή η χώρα της σήμερα είναι τα σύγχρονα Σόδομα και Γόμορα όπου ο κόσμος ενδιαφέρετε μόνο για το χρήμα και τις σαρκικές απολαύσεις.

Γουάνγκ Νταν (Wang Dan)
Πριν από 25 χρόνια ο Γουανκγ Νταν ήταν φοιτητής ιστορίας στο πανεπιστήμιο του Πεκίνου. Όταν ξέσπασε η εξέγερση η εικόνα του έκανε τον γύρο του κόσμου καθώς ήταν ένας από τους απεργούς πείνας της πλατείας. Ο Νταν δεν είχε την τύχη των δύο προηγούμενων. Συνελήφθη από τις κινεζικές αρχές και πέρασε εννέα χρόνια της ζωής τους στις φυλακές, για να απελευθερωθεί το 1998 για ιατρικούς λόγους λίγο πριν επίσκεψη του Μπιλ Κλίντον στην Κίνα.
Για περισσότερο από δύο δεκαετίες το πρόσωπό του ήταν το σύμβολο της εξέγερσης που άλλαξε την Κίνα. Ο ίδιος από την Ταιβάν που βρίσκεται σήμερα δηλώνει περήφανος για τους συμπατριώτες του για όσα έκαναν εκείνη την εποχή αλλά δεν είναι αισιόδοξος ότι μπορεί να αλλάξει κάτι στην Κίνα σήμερα.
Όσο για τη νέα γενιά στην Κίνα πιστεύει ότι αργά ή γρήγορα θα μάθει την αλήθεια για την πλατεία Τιέν Αν Μεν