Τα κείμενά μου σε αυτή την σελίδα δημοσιεύθηκαν (ή προορίζονταν για δημοσίευση) σε
εφημερίδες,  περιοδικά και διάφορες ιστοσελίδες. Δεν αντανακλούν πάντα
τις προσωπικές μου απόψεις αλλά θεωρώ ότι έχουν ενδιαφέρον.


Σάββατο, 19 Απριλίου 2014 03:00

Ουκρανία. Ομοσπονδία ή χάος

Written by
Δύο φορές το Κίεβο έδωσε τελεσίγραφο στους ρωσόφωνους αυτονομιστές της ανατολικής Ουκρανίας, να αποχωρήσουν από τα κατειλημμένα κτίρια και να παραδώσουν τον οπλισμό τους. Στη λήξη του πρώτου τελεσιγράφου δεν έγινε τίποτα και στη λήξη του δεύτερου, η προσωρινή κυβέρνηση του Κιέβου ταπεινώθηκε βλέποντας τους αστυνομικούς να εγκαταλείπουν τις θέσεις τους, στρατιώτες να αυτομολούν και ένοπλους αυτονομιστές να καταλαμβάνουν τεθωρακισμένα του ουκρανικού στρατού.
Οι εξελίξεις αυτή την εβδομάδα στην ανατολική Ουκρανία συνηγορούν πλέον στο ότι η χώρα βρίσκεται μπροστά σε μια κατάσταση μη αναστρέψιμη και το επόμενο στάδιο θα είναι ή μια σύρραξη με συνέπειες απρόβλεπτες, ή μια «βελούδινη» διάσπαση της χώρας,– ή τέλος, η ομοσπονδοποίηση, την οποία επιθυμεί η Ρωσία.

Το Κίεβο δεν έχει τη βούληση ούτε μπορεί να αντιπαρατεθεί ανοιχτά με τη Ρωσία. Αυτό είναι προφανές κι έτσι οι αυτονομιστές στα ανατολικά είναι ουσιαστικά χωρίς αντίπαλο. Οι μικρές αψιμαχίες βοηθούν στο να διατηρηθεί μια ισορροπία δυνάμεων ώστε να γίνεται η διαπραγμάτευση με καλύτερους όρους και από τις δύο πλευρές.
Η Ρωσία κρατά το στρατό της στα σύνορα με προφανή στόχο να μην επιτρέψει στο Κίεβο να αλλάξει το στάτους κβο στην ανατολική Ουκρανία.
Για τους Ρώσους η ιδανική λύση είναι η ομοσπονδία με αυτόνομες τις ανατολικές περιοχές. Τη Μόσχα ενδιαφέρει όχι η διάσπαση της Ουκρανίας αλλά μια κυβέρνηση στο Κίεβο που θα είναι δυσλειτουργική και δεν θα μπορεί να παίρνει αποφάσεις μόνη της. Όπως σημειώνει ο Γιουτζίν Ρούμερ του Ινστιτούτου Carnegie, μια τέτοια συνθήκη θα κρατήσει την Ουκρανία για πάντα εκτός του ΝΑΤΟ.
Μια εισβολή και πιθανή κατοχή της ανατολικής Ουκρανίας ενέχει πολλά ρίσκα για τους Ρώσους που θα βρεθούν αντιμέτωποι με συνεχή ανταρτοπόλεμο. Αυτό σημαίνει κόστος σε ανθρώπινες ζωές αλλά και τεράστιο οικονομικό κόστος κάτι που η Μόσχα δεν μπορεί να το αντέξει . Να σημειωθεί ότι μόνο η προσάρτηση της Κριμαίας θα κοστίσει φέτος στη Ρωσία όπως παραδέχτηκε ο υπουργός οικονομικών Αλεξάντερ Σιλουάνοφ, μηδενική ανάπτυξη του ΑΕΠ. Ένας ακόμη στόχος της Μόσχας είναι να διατηρήσει αυτή τη ρευστή κατάσταση στα ανατολικά μέχρι τις εκλογές στις 25 Μαΐου. Έτσι το αποτέλεσμα τους θα έχει μειωμένη νομιμοποίηση και ίσως μέχρι τότε υποχρεώσει τους Ουκρανούς να ενδώσουν σε δημοψήφισμά για ομοσπονδία.

Το Κίεβο βρίσκεται σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση, παγιδευμένο μεταξύ του ευρωπαϊκού οράματος και της ιστορικής πορείας της χώρας. Αν δεν κινητοποιούσε στρατό για την επονομαζόμνενη «αντιτρομοκρατική επιχείρηση» στα ανατολικά, θα έμοιαζε ανίσχυρο ενώ αν εξαπολύσει επίθεση σε ευρεία κλίμακα μπορεί να κλιμακώσει την κρίση και να προκαλέσει συμπάθεια για τους ρωσόφωνους υπογραμμίζει ο Μπάλατζ Τζάραμπικ του Carnegie.
Αυτό λοιπόν που επιδιώκει η Μόσχα είναι να σύρει την Ουκρανία και την ΕΕ στην ομοσπονδοποίηση επιλέγοντας την ως το μικρότερο κακό όπως σημειώνει ο Economist.
Ταυτόχρονα, η μεταβατική κυβέρνηση στην Ουκρανία ρισκάρει και κάτι ακόμη. Οι ρωσόφωνοι δεν είναι μια ομοιογενής ομάδα. Απαρτίζεται από πρώην στρατιωτικούς, μέλη συμμοριών, νοσταλγούς της ΕΣΣΔ, οι οποίοι είναι αυτοί που κυρίως πήραν τα όπλα αλλά κυρίως απλούς πολίτες οι οποίο είναι αυτοί που βγήκαν στους δρόμους και σταμάτησαν τα ουκρανικά τανκς και τους οποίους ενώνει η απογοήτευση για την οικονομική κατάσταση στην Ουκρανία, η φτώχεια και η ανεργία. Όπως σημειώνει ο Μπόρις Καγκαρλίτσκι στην ιστοσελιδα Links, αυτά τα λαϊκά στρώματα δεν ελέγχονται από το Κίεβο αλλά ούτε από την ρωσική ιντελιγκέντσια και είναι πολύ πιθανό να εμφανιστούν και στους δρόμους του Κιέβου όταν οι λιτότητα δείξει τα δόντια της.

Για τη Μόσχα η ουκρανική κρίση είναι η απόδειξη ότι ο ψυχρός πόλεμος δεν τελείωσε το 1991 τονίζει ο Σεργκέι Καραγκάνοφ στην εφημεριδα Ιζβέστια.
Η Μόσχα δεν θα κάνει πίσω γιατί τώρα έχει την ιδανική ευκαιρία να τον τελειώσει οριστικά τον ψυχρό πόλεμο και να επαναβεβαιώσει τον ζωτικό της χώρο. Με λίγα λόγια θέλει να φύγει από την Ουκρανία με μια νίκη που θα καταστήσει αδύνατη στο μέλλον ή πολύ δαπανηρή , ή ακόμη και επικίνδυνη την επέκταση των ζωνών επιρροής που την τελευταία 20ετία έκανε η Δύση και ιδιαίτερα σε περιοχές τις οποίες η Μόσχα θεωρεί σημαντικές για την ασφάλειά της. Όπως στην ανατολική Ευρώπη, τις Βαλτικές χώρες, το Αζερμαϊτζάν κα
Μόνο η ομοσπονδοποίηση θα εξασφάλιζε προς το παρόν στη Μόσχα τη διατήρηση της ακεραιότητας του ουκρανικού κράτους με τις γλωσσικές πολιτιστικές και οικονομικές διαφορές, δηλαδή την άρρηκτη σύνδεση με τη «μητέρα πατρίδα» Ρωσία.
Δημοσιεύθηκε στον Τύπο της Κυριακής 19-4-2014
 
Read 1711 times