«Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ευρώπη…». Δεν πρόκειται για το φάντασμα του κομουνισμού όπως προέβλεπαν οι Μαρξ και Ένγκελς στην εισαγωγή του κομουνιστικού μανιφέστου, αλλά για το φάντασμα που θέλει να αποτελειώσει το κοινωνικό κράτος, αυτού που για χρόνια αποτέλεσε το κοινωνικό συμβόλαιο της Ευρώπης με τους πολίτες της.
Η διεθνής τραπεζική κρίση, που μεταλλάχθηκε και κρίση χρέους για την Ευρώπη, απαιτεί τώρα από τους πολίτες να παραιτηθούν από τα δικαιώματα δεκαετιών με τελικό στόχο την σταθεροποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, δηλαδή για να μην μεταλλαχτεί η κρίση χρέους και πάλι σε τραπεζική κρίση.
Εργασιακά δικαιώματα, συμβάσεις εργασίας, επιδόματα για τα παιδιά, σύνταξη στα 60, δωρεάν δημόσια υγεία και παιδεία, τα στοιχεία που δημιούργησαν το μεταπολεμικό κοινωνικό μοντέλο και που εξασφάλισαν ένα υψηλό επίπεδο ζωής θα πρέπει τώρα να περιοριστούν για την επιβίωση του τραπεζικού συστήματος και για να εξακολουθήσει το διεθνές κερδοσκοπικό κεφάλαιο να κάνει τη δουλειά του βγάζοντας «λεφτά με αέρα».
Η μία μετά την άλλη οι ευρωπαϊκές χώρες προχωρούν σε σημαντικές περικοπές δαπανών μειώνοντας μισθούς, συντάξεις και κοινωνικά δικαιώματα, κάτω από μία επίπλαστη δικαιολογία ότι «δεν μπορούμε πλέον να ζούμε πάνω από τις δυνάμεις μας».
Η Ελλάδα είχε την ατυχία να μπει πρώτη στο χορό των περικοπών, και να γίνει με ευθύνη της κυβέρνησης το πειραματόζωο της Ευρώπης πάνω στο οποίο εφαρμόζονται συνταγές Λατινικής Αμερικής, από το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Η χώρα μας ξεκίνησε με περικοπές στους μισθούς και τις συντάξεις, αύξηση της φορολογίας, και σχεδιάζει έναν εργασιακό και ασφαλιστικό μεσαίωνα που θα αποδομήσει τον κοινωνικό ιστό έτσι όπως το γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.
Το επόμενο θύμα των πολιτικών της ΕΚΤ και του ΔΝΤ ήταν οι χώρες της Ιβηρικής. Με το ίδιο πρόσχημα που χρησιμοποιήθηκε για την Ελλάδα, οι κυβερνήσεις Θαπατέρο και Σόκρατες στην Ισπανία αποδομούν το κοινωνικό κράτος, περικόπτοντας μισθούς συντάξεις, κοινωνικές δαπάνες, και ετοιμάζονται επίσης να απελευθερώσουν την αγορά εργασίας από τα δεσμά μιας ξεπερασμένης ηθικής τάξης που προστατεύει το μίνιμουμ των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Η Ισπανία έφτασε στο σημείο να καταργήσει ακόμη και το επίδομα γέννησης παιδιού για το οποίο καμάρωνε η κυβέρνηση Θαπατέρο όταν το καθιέρωσε.
Τη δόξα των κ.κ. Παπανδρέου, Θαπατέρο και Σόκρατες φαίνεται ότι «ζήλεψε» ο νέος πρωθυπουργός της Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον, καθώς αποφάσισε να βάλει βαθειά το μαχαίρι στις κρατικές δαπάνες, κόβοντας από σε υπουργεία, δημόσιες υπηρεσίες παιδεία και κοινωνική πρόνοια.
Η Ιταλία ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα το δικό της πακέτο λιτότητας ύψους 26 δισεκατομμυρίων ευρώ για τα επόμενα δύο χρόνια. Το κοινωνικό μοντέλο είναι το πρώτο που πλήττεται, καθώς περιορίζονται οι δαπάνες για το σύστημα υγείας. Οι τοπικές κυβερνήσεις θα συμβάλουν στο πακέτο με 5,8 δισεκατομμύρια ευρώ, δαπάνες που θα περικοπούν από σχολεία, νοσοκομεία και έργα υποδομής, ενώ οι μισθοί στο δημόσιο παγώνουν για τα επόμενα τρία χρόνια.
Στη Γαλλία ετοιμάζεται μεταρρύθμιση στο συνταξιοδοτικό, το οποίο όμως αποτελεί casus belli για τα συνδικάτα. Οι διαδηλώσεις της περασμένης Πέμπτης έδωσαν στον κ. Σαρκοζί μια πρώτη γεύση από το τι πρόκειται να επακολουθήσει αν και εφόσον δοκιμάσει να αυξήσει τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.
Στις πρώην ανατολικές χώρες της Ευρώπης όπου το ΔΝΤ μπήκε νωρίτερα, το κοινωνικό κράτος, το οποίο δε είχε προλάβει να φτάσει στο επίπεδο της υπόλοιπης Ευρώπης χτυπήθηκε ανελέητα γυρίζοντας τις κοινωνίες στα πρώτα μετακομουνιστικά χρόνια.
Το ερώτημα είναι πως μετά από τόσα χρόνια ταχύρυθμης ανάπτυξης και υψηλής παραγωγικότητας, καθοδηγούμενης από την τεχνολογική πρόοδο, οι κοινωνίες μας υποχρεώνονται τώρα να ζήσουν φτωχότερες. Η ανάγκη της ανταγωνιστικότητας των οικονομιών μας την οποία επικαλείται η πολιτική τάξη και οι επιχειρηματικές ελίτ, μοιάζει έννοια κενή περιεχομένου. Εκτός αν νομίζει κανείς ότι μπορούμε να ανταγωνιστούμε την Κίνα ή τις αναδυόμενες ασιατικές αγορές. Ίσως αν γίνουμε σαν κι αυτές. Από την άλλη έχει αποδεδειχθεί (υπάρχει μια πολύ αξιόλογη μελέτη του ΜΙΤ) ότι η παραμονή της έρευνας και του σχεδιασμού προϊόντων υψηλής τεχνολογίας στις αναπτυγμένες δυτικές κοινωνίες δεν δημιουργεί θέσεις εργασίας.
Κάποιοι ωστόσο θα πουν ότι «κοινωνικό κράτος με δανεικά δεν γίνεται».
Μπορεί, αλλά την ίδια στιγμή το ίδιο το σύστημα το οποίο επιβάλει αυτό το νέο στατους κβο, θάβει κάτω από το χαλί τις αντιφάσεις του.
Την ίδια στιγμή που σε κάποια κράτη επιβάλλονται εξοντωτικά μέτρα για να αποφύγουν τη χρεοκοπία, επιχειρήσεις χρεοκοπούν θωρακισμένες από τον νόμο μεταθέτοντας τα χρέη τους στους πιστωτές τους και δεν ανοίγει μύτη.
Η ΕΚΤ δεν δανείζει τα κράτη αλλά τις τράπεζες με επιτόκιο 1% και μετά οι τράπεζες δανείζουν τα κράτη με 5%. Το Σύμφωνο Σταθερότητας είναι απαράβατος κάνοντας για τα κράτη αλλά όταν κινδυνεύουν οι τράπεζες, η ΕΚΤ το ξεχνά και βρίσκει 750 δισεκατομμύρια ευρώ για να τις κρατήσει ζωντανές.
Για όσους δεν το έχουν καταλάβει και αυτά χρήματα δανεικά είναι, και ο λογαριασμός θα έρθει αργά ή γρήγορα και πάλι στους ευρωπαίους πολίτες.
Σήμερα τον πληρώνουν με την κατάλυση του κοινωνικού κράτους. Αύριο ποιος ξέρει με τι.
Δημοσιεύθηκε στον Τύπο της Κυριακής 30-05-2010