Η δημοσιογραφία πάντα διατηρούσε μια δύσκολη σχέση με την πραγματικότητα. Το παραμύθι της αντικειμενικότητας έμπαινε και θα μπαίνει πάντα ανάμεσά τους. Αν η πληροφορία που μεταδίδεται είχε φωνή, θα έλεγε ότι πάντα προσπαθεί να ανταποκρίνεται απόλυτα στα πραγματικά γεγονότα. Εμεί οι δημοσιογράφοι όμως ξέρουμε πολύ καλά ότι κάτι τέτοιο είναι σχεδόν αδύνατο. Ίσως και γι' αυτό να αγαπάμε τόσο αυτή τη δουλειά. Ανάμεσα λοιπόν σε αυτές τις προσπάθειες, στραγγαλισμένες από την μεροληψία, την ανειλικρίνεια και τη σύγχυση, υπάρχει μια που είναι η πιο όμορφη. Το όνομά της, Magnum.
Το γνωστό φωτογραφικό πρακτορείο που ιδρύθηκε το 1946 κλείνει φέτος 60 χρόνια ζωής σε μια στιγμή κατά την οποία το φωτορεπορτάζ βιώνει μια «τεχνολογική νεύρωση». Οι φωτογραφίες που μας συγκινούν πλέον, μπορεί να προέρχονται για παράδειγμα από το κινητό τηλέφωνο ενός στρατιώτη στο Αμπού Γκράιμπ. Και μπορεί όντος να έχουν περιεχόμενο και είδηση αλλά συγκρινόμενες με τις ιστορικές φωτογραφίες του Magnum διαπιστώνουμε ότι λείπει ένα βασικό συστατικό. Η ομορφιά, δηλαδή η ευφυΐα.
Όλα ξεκίνησαν όταν ο Αντρέ Φρίντμαν, γεννημένος το 1913 στη Βουδαπέστη εγκατέλειψε τη χώρα του με προορισμό το Βερολίνο. Εκεί ανακάλυψε τη Leica, την μικρή και αξιόπιστη φωτογραφική μηχανή από την οποία γεννήθηκε το φωτορεπορτάζ. Ο Φρίντμαν ανακάλυψε επίσης ότι τα χρόνια εκείνα το Βερολίνο δεν ήταν ο κατάλληλος τόπος για έναν Εβραίο όπως αυτός και αποφάσισε να φύγει με προορισμό αυτή τη φορά το Παρίσι. Το 1934 σε ένα μπαρ του Μονπαρνάς θα γνώριζε έναν άλλο εξόριστο Εβραίο. Το Πολωνό Νταβίντ Σίμιν. Λίγο αργότερα στην παρέα θα έμπαινε κι ένας καλλιτέχνης με το όνομα Ανρί Καρτιέ Μπρεσόν. Ζωγράφος, κινηματογραφιστής και από το 1930, κάτοχος μιας Leica 35mm με έναν φακό πενηντάρη.
Ο Σμίσιν, που άλλαξε το όνομά του σε Ντέιβιντ Σέιμουρ, ήταν το μυαλό. Ο Καρτιέ Μπρεσόν ενσάρκωνε την ευαισθησία και την αισθητική και ο Φρίντμαν που άλλαξε το όνομά του σε Ρόμπερτ Κάπα το πάθος για τη ζωή, την αλήθεια και την περιπέτεια. Τότε ακόμη δεν το γνώριζαν, αλλά θα έμεναν στην ιστορία της δημοσιογραφίας.
Ο Κάπα και ο Σέιμουρ έφυγαν για την Ισπανία προκειμένου να καλύψουν το εμφύλιο. Οι δύο τους εκεί, έκαναν εξαιρετική δουλεία και ο Κάπα τράβηξε μια μυθική φωτογραφία. Τον στρατιώτη του δημοκρατικού στρατού τη στιγμή τη στιγμή του θανάτου. Η φωτογραφία θα μπορούσε να είναι στημένη. Πολλές άλλωστε φωτογραφίες που άφησαν ιστορία ήταν στημένες. Όπως οι στρατιώτες της Ιβοζίμα ή η ύψωση της σημαίας με το σφυροδρέπανο στο κατεστραμμένο Βερολίνο. Ο θάνατος του στρατιώτη όμως ήταν αυθεντική και αντιπροσώπευε το είδος του φωτορεπορτάζ που ο Κάπα ήθελε στο εξής να κάνει. Στη συνέχεια έπιασε δουλεία στο περιοδικό Life. Για το Life κάλυψε και τη απόβαση στη Νορμανδία. Ρίσκαρε τη ζωή του έντεκα μόνο φωτογραφίες αφού σχεδόν όλα τα φιλμ που τράβηξε καταστράφηκαν από ένα λάθος στην εμφάνιση. Ο Κάπα έβλεπε το Life σαν ένα δικτατορικό μηχανισμό. Ο φωτογράφος δεν μπορούσε να διαλέξει, να επεξεργαστεί, ούτε να κρατήσει τα αρνητικά του.
"Πρέπει να είσαι κοντά"
Πίστευε ότι κάθε καρέ περιελάβανε τόση πληροφορία όση και ένα κείμενο. Γι αυτό και για τον Κάπα ο φωτογράφος μπορούσε να εκφραστεί μόνο μέσα από ένα λεύκωμα ή μια έκθεση.
Μετά τον πόλεμο, το τρίο συναντήθηκε ξανά στη Νέα Υόρκη, όπου ο Μπρεσόν δούλευε για το Harper’s Bazaar. Αποφάσισαν να ανεξαρτητοποιηθούν δημιουργώντας ένα συνεταιρισμό φωτογράφων ούτως ώστε να μπορούν να δουλεύουν με πλήρη ελευθερία. Ο μύθος λέει ότι ο συνεταιρισμός τους ονομάστηκε Magnum γιατί ο Κάπα συνήθιζε να γιορτάζει τις επιτυχίες του με μια μπουκάλα σαμπάνια μάρκας Magnum.
O Τζορτζ Ρότζερ και η Μαρία Άισνερ, ήταν από τους συνιδρυτές του πρακτορείου και χρόνια μετά θα παραδέχονταν ότι το Magnum δεν θα ήταν δυνατό να υπάρξει αν δεν ήταν ο Κάπα, ο οποίος υπήρξε και ο πρώτος πρόεδρος.
Ο Κάπα σκοτώθηκε το 1954 στην Ινδοκίνα από νάρκη. Δυο χρόνια μετά παρόμοιο τραγικό τέλος θα είχε και ο Ντέιβιντ Σέιμουρ στο Σουέζ.
Όσοι έμειναν πίσω όμως συνέχισαν το έργο τους γράφοντας μερικές από τις πιο λαμπρές σελίδες στο φωτορεπορτάζ. Ο Μπρεσόν ήταν ο πρώτος φωτογράφος που μπήκε στη Σοβιετική Ένωση μετά το θάνατο του Στάλιν. Ο Μπαρτ Κλιν, συνόδεψε τον Φιντέλ Κάστρο μπαίνοντας στην Αβάνα.
Σήμερα το Magnum έχει περίπου εβδομήντα μέλη, μεταξύ αυτών και ο δικός μας Νίκος Οικονομόπουλος, που παραμένουν εραστές του ενσταντανέ.
Στην εποχή των multimedia η φωτογραφία σαν πληροφορία μπορεί να φαντάζει φτωχή. Για σκεφτείτε το όμως. Τα πολυμέσα για να πουν αυτό που πρέπει να πουν χρειάζονται κείμενο, μουσική και αρκετή δουλεία, μπροστά σε ένα υπολογιστή. Κι όλα αυτά για να πουν τα ίδια πράγματα που λέει ένα εμπνευσμένο καρέ. Όπως αυτά του Magnum.