Το 2020 θα είναι η δυσκολότερη χρονιά για τον ελληνικό τουρισμό εδώ και δεκαετίες. Ο κορωνοϊός έχει προκαλέσει την κατάρρευση του τουρισμού διεθνώς με τον κόσμο να φοβάται να ταξιδέψει ή να αναβάλει όσο το δυνατό περισσότερο τα ταξίδια του. Για μια χώρα όπως η Ελλάδα που η οικονομία της στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στον τουρισμό το πλήγμα είναι πολύ μεγάλο και θα το νιώσουν περισσότερο οι τοπικές κοινωνίες που ζουν από τις τουριστικές υπηρεσίες. Μάλιστα, όσο μεγαλύτερη η τουριστική αγορά μιας περιοχής, τόσο μεγαλύτερη και η κρίση.
Η Ρόδος είναι εδώ και δεκαετίες ναυαρχίδα του τουρισμού στην Ελλάδα (μαζί με Κρήτη, Μύκονο Σαντορίνη). Αποτελεί μάλιστα βαρόμετρο για τον τουρισμό στη χώρα μας και θεωρείται κορυφαίος προορισμός διεθνώς. Και δίκαια καθώς διαθέτει τεχνογνωσία δεκαετιών, από τις καλύτερες εγκαταστάσεις στη Μεσόγειο και φυσικές ομορφιές.
Με λίγα λόγια διαθέτει ένα άριστο προϊόν.
Αυτό τις επέτρεψε να αναπτύξει τον μαζικό τουρισμό και το all inclusive φτάνοντας να υποδέχεται έως και 2,3 εκατομμύρια τουρίστες ετησίως.
Ο μαζικός τουρισμός μέχρι τώρα λειτουργούσε και όπως μας είπαν άνθρωποι που ασχολούνται με τον τουρισμό στη Ρόδο το νησί πήγαινε μέχρι τώρα με τον “αυτόματο πιλότο”. Μέχρι που ήρθε ο κορωνοϊός και η πρακτική του μαζικού τουρισμού άρχισε να αμφισβητείται.
Για κάποιον που γνωρίζει τη Ρόδο, η εικόνα της πόλης με ελάχιστους τουρίστες να κυκλοφορούν, άδειες τις παραλίες και άδεια την παλιά πόλη είναι απογοητευτική.
Ίσως είναι ιδανική γι αυτούς που δεν θέλουν πολυκοσμία ή για τους Έλληνες που φέτος έχουν τη δυνατότητα να πάνε στη Ρόδο με χαμηλότερες τιμές αλλά είναι κάτι πολύ άσχημο για τους εργαζόμενους στον τουρισμό.
Την τελευταία εβδομάδα έχουν αυξηθεί λίγο οι αφίξεις και εκτιμήσεις των τοπικών παραγόντων εμφανίζονται βέβαιοι ότι μετά τις 15 Αυγούστου θα υπάρξει αύξηση των αφίξεων που θα κρατήσει και τον Σεπτέμβριο. Ωστόσο οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί.
Πέρυσι υπήρχαν μέρες που το αεροδρόμιο της Ρόδου δεχόταν έως και 170 πτήσεις τη μέρα. Κατά μέσο όρο περίπου 100 την ημέρα. Πριν δυο Σαββατοκύριακα το νησί δέχθηκε 6.000 τουρίστες που σημαίνει περίπου 30 με 35 αεροπλάνα.
Όπως λέει στο CNN Greece o αντιδήμαρχος τουρισμού της Ρόδου κ. Κωνσταντίνος Ταρασλιάς, δεδομένων των συνθηκών υπάρχει μια ικανοποίηση καθώς το νησί δέχεται 35 με 37 αεροπλάνα την ημέρα.
Αυτή τη στιγμή το νησί έχει φτάσει να έχει διακρώς περίπου 25.000 τουρίστες την ημέρα με τις αφίξεις και αναχωρήσεις.
Εκτιμήσεις τοπικών παραγόντων κάνουν λόγο για 440.000 αφίξεις μέχρι και τον Σεπτέμβριο νούμερο που είναι πολύ χαμηλό για να στηρίξει την τουριστική βιομηχανία. Πέρυσι η Ρόδος είναι 2,3 εκατομμύρια τουρίστες. Δηλαδή μιλάμε για πτώση σχεδόν 80%, στο σύνολο της τουριστικής σεζόν.
Αυτό έχει οδηγήσει τους ξενοδόχους να κρατούν κλειστά τα ξενοδοχεία τους. Περίπου το 80% των ξενοδοχείων δεν θα ανοίξει καθώς αν δεν φτάσει 60% πληρότητα τουλάχιστον η χρονιά θα είναι ζημιογόνα. Ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα όμως έχουν οι πράκτορες οι οποίοι είχαν καταβάλει προκαταβολές 50% με 60%.
Αυτή τη στιγμή στη Ρόδο είναι ανοιχτά περίπου 150 ξενοδοχεία.
Φέτος οι Ροδίτες εκτιμούσαν ότι θα έχουν 200% αύξηση στην κρουαζιέρα και η κρουαζιέρα θα είναι κλειστή.
Το καλύτερο σενάριο σύμφωνα με τον κ. Ταρασλιά είναι να φτάσει η Ρόδος τους 500.000 τουρίστες που σημαίνει 25% της περσινής τουριστικής κίνησης, ποσοστό που προς το παρόν φαίνεται ρεαλιστικό. Βέβαια κανένας δεν μπορεί να μιλήσει για νούμερα αν δεν φτάσει ο Οκτώβριος που φαίνεται ότι θα έχει κόσμο το νησί.
Μπορεί κατόπιν αυτών να αντιληφθεί κανείς τι σημαίνει για τους εργαζόμενους στον τομέα του τουρισμού αυτή η κατάσταση και πόσο δύσκολος θα είναι ο χειμώνας. Πληροφορίες του CNN Greece κάνουν λόγο για μεγάλη αύξηση των αιτήσεων στο κοινωνικό παντοπωλείο της Ρόδου τον μήνα Ιούλιο.
Το μοντέλο της Ρόδου δείχνει ότι ο μαζικός τουρισμός αποδείχθηκε παγίδα, σε μια κρίση την οποία κανείς δεν περίμενε.
Μικρότερα νησιά, με μικρές τουριστικές μονάδες και όχι μαζικό τουρισμό, μπορεί να έχουν φέτος ζημιά αλλά θα είναι σίγουρα πιο εύκολα διαχειρίσιμη.
Όταν όμως ξενοδοχεία με 5.000 κλίνες μένουν κλειστά καταλαβαίνει κανείς πόσο μεγάλη είναι η ζημιά για την επιχείρηση, τους εργαζόμενους αλλά και μια σειρά άλλες επιχειρήσεις υποστηρικτικές των ξενοδοχειακών μονάδων.
Νέες ιδέες από νέους επιχειρηματίες
Ο Κώστας Αποστολίδης είναι ένας από τους νέους Ροδίτες επιχειρηματίες που πιστεύουν πως η φετινή χρονιά θα πρέπει να γίνει μάθημα για την τουριστική βιομηχανία της Ρόδου η οποία θα πρέπει να αλλάξει τον τρόπο που υποδέχεται τον τουρισμό καθώς και τις υπηρεσίες που προσφέρει.
Ο κ. Αποστολίδης δραστηριοποιείται στον χώρο της εστίασης και διασκέδασης κυρίως ως ιδιοκτήτης εμβληματικών χώρων της Ρόδου (όπως το ιστορικό Ακταίον που φιλοξενούσε το ιταλικό διοικητήριο και έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο κτίριο και τα Amalfi και Sinatra) και δευτερευόντως με ξενοδοχεία.
Η εστίαση από μόνη της είναι ίσως το μεγαλύτερο κεφάλαιο της φιλοξενίας αν αναλογιστεί κανείς ότι σε μια σεζόν που διαρκεί τέσσερις μήνες θα πρέπει να σιτιστούν 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι σε ένα νησί 100.000 κατοίκων.
Ως γνώστης της αγοράς, διακρίνει μια σημαντική αλλαγή που έρχεται.
“Η επόμενη χρονιά θα είναι πολύ διαφορετική από ότι ξέραμε μέχρι τώρα. Θα αλλάξουν πολλά και στο χώρο της φιλοξενίας όσον αφορά τον τρόπο που λειτουργούν τα πρακτορεία και στο χώρο της εστίασης. Και αν μου επιτρέπετε μια πρόβλεψη, θεωρώ ότι έχουμε την αρχή της πτώσης του μοντέλου του all inclusive. Πάμε πλέον για την επόμενη χρονιά που εκτός απροόπτου θα είναι μια καλή χρονιά που θα φτάσει στο 50% με 60% αυτού που είχαμε πριν τον κορωνοϊό, εκτιμώ.”
Νομίζω ότι θα είναι ευτύχημα να μειωθεί το all inclusive και να έρθει στο νησί και αυτό που αποκαλούμε “καλός τουρίστας. Αν οι επιχειρήσεις καταφέρουν να έχουν τον ίδιο τζίρο με λιγότερο κόσμο στην ουσία θα είναι κερδισμένες γιατί λιγότερος κόσμος -με καλύτερες υπηρεσίες φυσικά – σημαίνει και μικρότερο κόστος λειτουργίας. Πρέπει να πάμε σε “καλούς πελάτες” και πολλά θα εξαρτηθούν από το πως θα εξελιχθεί η πανδημία”.
Ο κ. Αποστολίδης είναι ο χορηγός του Rhodes Summer Festival που βραβεύτηκε στα tourism awards 2020, φέρνοντας μεγάλα ονόματα καλλιτεχνών στο νησί και έχει ξεκινήσει μια επιθετική στρατηγική για την αναβάθμιση του τουριστικού μοντέλου της Ρόδου, συνδυάζοντας στο δίπτυχο: πολιτισμός – καλύτερο τουριστικό προϊόν.
Φέτος έληξαν πολλά συμβόλαια παραχώρησης παραλιών και δημοσίων χώρων σε επιχειρηματίες και ο κ. Αποστολίδης πήρε ήδη κάποιους σημαντικούς χώρους και διεκδικεί και αρκετούς ακόμη.
Εκτός από έναν σημαντικό χώρο διασκέδασης, έκτασης 3.500 τμ στην παραλία της Λίνδου ανέλαβε για τρία χρόνια και την παραλία της Τσαμπίκας που βρίσκεται πολύ κοντά στην πόλη της Ρόδου και έχει αρχίσει ήδη εργασίες διαμόρφωσης της με πρότυπο της παραλίες φημισμένων παραλιών όπως αυτές της Μυκόνου για φιλοξενία συναυλιών και εκδηλώσεων.
Η συγκεκριμένη παραλία μήκους 400 μέτρων μέχρι σήμερα έμενα αναξιοποίητη και ο κ. Αποστολίδης ετοιμάζει επένδυση που μπορεί να φτάσει και το ένα εκατομμύριο ευρώ.
Ήδη για την διαμόρφωσή της και τη λειτουργία της έχουν προσληφθεί πάνω από 150 άτομα, κάτι ίσως μοναδικό αν αναλογιστεί κανείς τις συνθήκες που επικρατούν στον τουρισμό.
Στο επόμενο διάστημα προγραμματίζει επενδύσεις που θα ξεπεράσουν τα πέντε εκατομμύρια ευρώ με στόχο τον τουρίστα που δεν επαναπάυεται μόνο στη λογική του all inclusive και μπορεί να πληρώσει το κάτι παραπάνω.
«Πρέπει να αναβαθμίσουμε το προϊόν μας ως τουριστικός προορισμός και είναι ευκαιρία να μπουν νέοι επιχειρηματίες “στο παιχνίδι” με μια νέα οπτική για τις τουριστικές υπηρεσίες. Νομίζω ότι αν αρχίσει κάποιος να δημιουργεί τέτοιες υποδομές και να αναβαθμίζει το προϊόν του θα προσελκύσει κόσμο και διαφημιζόμενους. Το κυριότερο όμως είναι ότι θα παρακινήσει και άλλους επιχειρηματίες να ακολουθήσουν την ίδια λογική και να αρχίσει η αλλαγή. Οι μονοπωλιακές πρακτικές δεν έχουν θέση. Πρέπει να συνεργαστούμε γιατί ανεβάζοντας τη Ρόδο ως προορισμό όλοι μαζί, θα είμαστε όλοι κερδισμένοι».
Αναφορικά με την δυνατότητα προβολής μιας νέας εικόνας για τη Ρόδο ο κ. Ταρασλιάς μας είπε ότι με τους παράγοντες του νησιού έχει μπει σε συζήτηση το θέμα του all inclusive λέγοντάς μας ότι η περυσινή κρίση με τη χρεοκοπία της Thomas Cook δημιούργησε προβλήματα το Σεπτέμβριο στο νησί.
Επίσης ζητείται και το θέμα της προβολής της Ρόδου όχι μόνο ως προορισμός με ήλιο και θάλασσα αλλά ενός τόπου με μεγάλο ιστορικό κομμάτι και δυνατότητα πολλών και διαφορετικών εμπειριών από extreme sport, περιπατητικό τουρισμό, γνωριμία και πανίδα κτλ.
Ακόμη και το brand του νησιού συζητείται καθώς ακόμη και το όνομα του νησιού γράφεται με διαφορετικούς τρόπους με λατινικούς χαρακτήρες.
«Ωστόσο, σε ένα προορισμό με 200.000 κλίνες καταλαβαίνει κανείς ότι είναι δύσκολο να μην έχεις μαζικό τουρισμό» λέει ο κ. Ταρασλιάς