«Η πρόσφατη συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης είναι προκλητική και δεν βοηθά στο να γίνει η Ανατολική Μεσόγειος μια ζώνη συνεργασίας» τόνισε ο Αμερικανός πρέσβης στην Ελλάδα κ. Τζέφρι Πάιατ, σε αποκλειστική συνέντευξη του στο CNN Greece.
Σε μια χρονική στιγμή που οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο εδώ και πολλά χρόνια, αλλά και ταυτόχρονα σε μια περίοδο που κλιμακώνεται επικίνδυνα η ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο ο Αμερικανός πρέσβης εξέφρασε τη επιθυμία των ΗΠΑ για σταθερότητα στην περιοχή και τόνισε με νόημα, ότι υπάρχουν πολλές δυνατότητες συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο, αρκεί να υπάρξει πολιτική βούληση στις δύο πρωτεύουσες, εννοώντας προφανώς την Αθήνα και την Άγκυρα.
O κ. Πάιατ, μεταξύ άλλων, εξήρε τις προσπάθειες τις ελληνικής κυβέρνησης στο οικονομικό πεδίο, επιβεβαίωσε το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για επενδύσεις στη χώρα μας, χαρακτήρισε ιστορική τομή την Συμφωνία των Πρεσπών και εξέφρασε τη δέσμευση των ΗΠΑ να σταθούν στο πλευρό της Ελλάδας για την αντιστροφή της ευρωπαϊκής απόφασης που έβαλε φρένο στην ενταξιακή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας.
Κύριε πρέσβη, καλωσορίσατε και σας ευχαριστώ που είστε μαζί μας στο CNN Greece. Βρισκόμαστε στο συνέδριο του Ελληνο-Αμερικανικού Επιμελητηρίου, συζητάμε για οικονομία και ας αρχίσουμε με μιλώντας για οικονομία. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι διμερείς εμπορικές σχέσεις αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς. Αυτό που απασχολεί περισσότερο την Ελλάδα, όμως, είναι η προσέλκυση επενδύσεων. Η Ελλάδα έχει έναν νέο αναπτυξιακό νόμο και ελπίζει να προσελκύσει επενδύσεις. Θα δούμε σύντομα επενδύσεις από τις ΗΠΑ; Φυσικά έχουν γίνει κάποιες και υπάρχουν πολλές συζητήσεις, αλλά - ίσως να συμφωνείτε - υπάρχει και μια διστακτικότητα.
Νομίζω ότι εικόνα έχει αρχίσει να αλλάζει και αλλάζει γρήγορα ως αποτέλεσμα των βημάτων που η κυβέρνηση έχει κάνει.
Αναφέρατε τον αναπτυξιακό νόμο, υπάρχουν πολύ καθαρά μηνύματα από τον πρωθυπουργό, όσων αφορά την δέσμευση του για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, εξορθολογισμό της γραφειοκρατίας, θετικά μηνύματα από τον υπουργό ψηφιακής διακυβέρνησης τον κύριο Πιερρακάκη, βήματα που έχουν γίνει για να διευκολύνουν τις επενδύσεις στην υψηλή τεχνολογία.
Έχουμε λοιπόν επιτυχίες όπως τις ανακοινώσεις της Pfizer και της Cisco για τη δημιουργία επιχειρησιακών κέντρων στην Θεσσαλονίκη. Άλλοι τομείς παραδοσιακής υπεροχής της Ελλάδας είναι τα λιμάνια, η ναυτιλία και τα logistics. Σήμερα το απόγευμα (σ.σ. χθες) θα πάω στη Σύρο με τον υπουργό ανάπτυξης κύριο Άδωνι Γεωργιάδη για την αναβίωση των ναυπηγείων της Σύρου στα οποία έγινε αμερικανική επένδυση. Είμαστε πολύ ενθουσιασμένοι με τις ευκαιρίες που δημιουργούνται στην Αλεξανδρούπολη για την ιδιωτικοποίηση του λιμανιού και στην Καβάλα όπου υπάρχει ένα σημαντικό ενδιαφέρον από Αμερικανό επενδυτή. Επίσης και τέλος είμαστε πολύ κοντά, ελπίζουμε, στην ανακοίνωση για το Καζίνο στο Ελληνικό όπου θα υπάρξει μία επένδυση ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων από μία από τις δύο αμερικανικές εταιρείες που διαγωνίζονται. Νομίζω λοιπόν ότι ήδη βλέπουμε τους επενδυτές να κοιτούν τις ευκαιρίες. Επίσης πιστεύω ότι θα πρέπει να δουλέψουμε πιο σκληρά για να μάθουν όλοι, στη Νέα Υόρκη, στο Σικάγο, στο Χιούστον, στο Σαν Φρανσίσκο, για το πόσο γρήγορα η εικόνα άλλαξε. Η Ελλάδα επέστρεψε και αυτή είναι μία κυβέρνηση που είναι δεσμευμένη να χτίσει πάνω στην διαδικασία των μεταρρυθμίσεων, για να προχωρήσει η οικονομία μπροστά.
Αναφέρατε την Αλεξανδρούπολη. Πρόσφατα, Ελλάδα και ΗΠΑ υπέγραψαν την ανανέωση της αμυντικής συμφωνίας, η οποία περιλαμβάνει και την Αλεξανδρούπολη. Τι κερδίζει η Ελλάδα από την επέκταση της συμφωνίας εκτός από το οικονομικό κομμάτι; Πόσο μεγάλο είναι το αμερικανικό ενδιαφέρον για την ιδιωτικοποίηση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης;
Κάνετε δύο ερωτήσεις. Καταρχάς, αναφορικά με τις σχέσεις μας για την άμυνα και την ασφάλεια, αυτές βρίσκονται στο καλύτερο δυνατό σημείο τώρα, γεγονός που αντικατοπτρίζει την αμερικανική επένδυση στην Ελλάδα ως πυλώνα περιφερειακής σταθερότητας, την προτεραιότητα που οι στρατιωτικοί μας ηγέτες έχουν θέσει για την ανάπτυξη της συνεργασίας εδώ, αλλά επίσης την εκτίμηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και της κυβέρνησης, όπως έκανε και η προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, για τα πλεονεκτήματα που αντλεί η Ελλάδα, από την όσο πιο στενή συμμαχία για την ασφάλεια, με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Αλεξανδρούπολη είναι ένα σημαντικό κομμάτι όλων αυτών. Θεωρούμε την Αλεξανδρούπολη ως ένα λιμάνι στρατηγικής σημασίας. Ενδιαφέρει τον αμερικανικό στρατό για την μετακίνηση στρατιωτικών δυνάμεων και εφοδίων, στη Μαύρη Θάλασσα, σε περιοχές της κεντρικής Ευρώπης, αλλά η Αλεξανδρούπολη είναι επίσης σημαντική γιατί βρίσκεται σε σημείο στρατηγικής σημασίας και είναι σημαντική για τον ενεργειακό χάρτη στην περιοχή.
Δίνουμε μεγάλη σημασία στον πλωτό σταθμό υποδοχής, αποθήκευσης και αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη και στην σύνδεση του με τους αγωγούς TAP και IGB στη Βουλγαρία.
Έχετε μία πολύ σημαντική υπόθεση εκεί. Ανεξάρτητα από το αν θα υπάρξει ενδιαφέρον από αμερικανικές εταιρείες, η ιδιωτικοποίηση θα εξαρτηθεί από τη δομή αυτής της συμφωνίας αλλά είμαι πολύ ικανοποιημένος από το μεγάλο ενδιαφέρον που βλέπουμε αυτή τη στιγμή.
Σε ποιο σημείο βρίσκεται η ενεργειακή συνεργασία Ελλάδας – ΗΠΑ; Έχει ανοίξει ένας κύκλος συζητήσεων και φημών για γεωτρήσεις και κοιτάσματα στην Δυτική Ελλάδα. Υπάρχει ενδιαφέρον από τις ΗΠΑ για την περιοχή;
Η ενέργεια είναι ένα από τα λαμπρά σημεία της ελληνοαμερικανικής συνεργασίας.
Είχαμε τεράστιες αλλαγές τα τελευταία τρεισήμισι χρόνια.
Έχουμε την ανάδειξη της Ελλάδας ως σημαντικού ευρωπαϊκού ενεργειακού κόμβου με την ολοκλήρωση αυτών των έργων υποδομής τα οποία ανέφερα. Έχετε την επέκταση του τερματικού σταθμού της Ρεβυθούσας, την έναρξη εξαγωγών αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Ελλάδα που είναι μέρος μιας μεγαλύτερης εικόνας, τις αλλαγές στην διεθνή αγορά φυσικού αερίου, την ανταγωνιστικότητα των τιμών από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις επιπτώσεις στην παγκόσμια ασφάλεια από την ανάδειξη των Ηνωμένων Πολιτειών ως ο μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Συμβαίνουν λοιπόν πολλά σε αυτή την περιοχή. Αναφέρατε τις έρευνες για εξορύξεις. Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι από την έγκριση του ελληνικού κοινοβουλίου της παραχώρησης στις Exon-Mobil, Total και ΕΛ.ΠΕ. για έρευνες στην θαλάσσια περιοχή της Κρήτης.
Συμβαίνουν λοιπόν πολλά σε αυτή την περιοχή και επίσης είναι και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στις οποίες βλέπουμε φανταστικές δυνατότητες.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει θέσει έναν μεγάλο στόχο, την απεξάρτηση από το λιγνίτη έως το 2028. Ο μόνος τρόπος για να πετύχετε αυτό το στόχο, είναι μέσω σημαντικών νέων επενδύσεων στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά επίσης και με τη χρήση του φυσικού αερίου για παραγωγή ενέργειας, ως γέφυρα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες λοιπόν περιμένουν να παίξουν ένα σημαντικό ρόλο σε όλους αυτούς τους τομείς.
Να πάμε τώρα σε ένα άλλο θέμα κύριε πρέσβη. Η προκλητικότητα της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και συγκεκριμένα στην κυπριακή ΑΟΖ έχει παγιωθεί. Σας προβληματίζει η στάση της Τουρκίας στην περιοχή; Πόσο νόμιμη είναι για τις ΗΠΑ η πρόσφατη υπογραφή συμφωνίας μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, μιας από τις κυβερνήσεις της Λιβύης για να είμαστε ακριβείς, για τη μεταξύ τους ΑΟΖ. Τι θα κάνουν οι ΗΠΑ αν υπάρξει περαιτέρω κλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας;
Δεν θα απαντήσω σε υποθετικές ερωτήσεις, αλλά μπορώ να πω καταρχάς ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν καλέσει επανειλημμένα, όλες τις πλευρές να αποφεύγουν προκλητικές συμπεριφορές.
Εκτιμούμε πολύ τα βήματα που έχει κάνει η Ελλάδα, το γεγονός ότι το πρώτο τηλεφώνημα που έλαβε ο Κυριάκος Μητσοτάκης όταν εξελέγη πρωθυπουργός, ήταν από τον πρόεδρο Ερντογάν, το γεγονός ότι ο υπουργός Άμυνας, ο κύριος Παναγιωτόπουλος, συναντήθηκε με τον ομόλογό του τον κύριο Ακάρ.
Υπάρχει ξεκάθαρο μήνυμα από την Ελλάδα όσον αφορά στην επιθυμία για διαχείριση των εντάσεων με την Τουρκία και στο να συνεχίζει να εστιάζει θετικά στο οικονομικό επίπεδο, στο να χειρίζεται δύσκολα θέματα συμπεριλαμβανομένων αξιώσεων επί θαλασσίων θεμάτων και επίσης στο μεταναστευτικό, το οποίο είναι ένας σημαντικός παράγοντας στην εσωτερική πολιτική της Ελλάδας σήμερα.
Για το συγκεκριμένο ζήτημα της συμφωνίας οριοθέτησης, για το οποίο έχουμε δει δημοσιεύματα - δεν έχουμε δει στην πραγματικότητα το κείμενο του μνημονίου που η Τουρκία υπέγραψε - η θέση μας είναι ξεκάθαρη:
Δεν βοηθάει, είναι προκλητικό και είναι αντίθετο με το πνεύμα του σταθερού μηνύματος των ΗΠΑ, σχετικά με την επιθυμία μας να δούμε την Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη περιοχή, να είναι μία ζώνη συνεργασίας και εποικοδομητικής δέσμευσης και όχι μία περιοχή εντάσεων.
Υπάρχουν πολλές δυνατότητες για αυτή την ατζέντα συνεργασίας συμπεριλαμβανομένων και των θεμάτων ενέργειας, αλλά θα χρειαστεί η πολιτική βούληση και από τις δύο πρωτεύουσες και εργαζόμαστε για να πετύχουμε αυτό το στόχο.
Το πρόσφατο «φρένο» της ΕΕ στη Βόρεια Μακεδονία για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων προκάλεσε κρίση στη γείτονα χώρα και αμφισβητήθηκε η βιωσιμότητα της συμφωνίας των Πρεσπών. Υπάρχουν επίσης κάποιες φωνές στο κυβερνών κόμμα στην Ελλάδα που λένε ότι πρέπει να «αποδεσμευτούμε» από τις Πρέσπες. Υπάρχει πραγματικά κίνδυνος για τη συμφωνία των Πρεσπών και τι μπορούν να κάνουν οι ΗΠΑ για να ενισχύουν την υποψηφιότητα της Βόρειας Μακεδονίας αλλά και τις Αλβανίας στην ΕΕ;
Η Συμφωνία των Πρεσπών είναι μια ιστορική τομή την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες στηρίζουν απολύτως. Θεωρούμε ότι η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας είναι ένα ιστορικό λάθος. Το καταστήσαμε σαφές. Ήμουν στα Σκόπια πριν από μερικές εβδομάδες και εντυπωσιάστηκα βλέποντας πως οι Πρέσπες και η εποικοδομητική δέσμευση της Ελλάδας έχουν μεταμορφώσει το διάλογο για τις σχέσεις μεταξύ γειτόνων.
Αυτό έγινε σαφές πριν από μερικές εβδομάδες, όταν ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ ήταν στη Θεσσαλονίκη για τη Σύνοδο Thessaloniki Summit 2019 και είχε πολύ καλές συνομιλίες με τον πρωθυπουργό της Ελλάδος Κυριάκο Μητσοτάκη.
Νομίζω ότι όλοι όσοι ήταν στην αίθουσα είχαν την αίσθηση του πώς η Ελλάδα έγινε ένας από τους μεγαλύτερους υπέρμαχους της πορείας όλων αυτών των χωρών προς τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, και προς την ευρωατλαντική οικογένεια. Αναφορικά με τα επόμενα βήματα για το πού πάμε από δω και πέρα:
Οι ΗΠΑ πρόσφατα ενέκριναν το πρωτόκολλο για την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ. Περιμένουμε να συνεχιστεί αυτή η πορεία. Επίσης θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε σθεναρά αυτό που κάνει η Ελλάδα, να αντιστρέψει δηλαδή την ευρωπαϊκή απόφαση.
Θεωρούμε πολύ ενθαρρυντικά τα αποτελέσματα της επίσκεψης του κύριου Δένδια στα Σκόπια και χάρηκα που είδα σήμερα το πρωί ένα δημοσίευμα στους Financial Times, αναφορικά με τις προσπάθειες που ο κύριος Μητσοτάκης κάνει γι’ αυτό το θέμα.
Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε πάνω σε αυτό. Υπάρχει πολύ μεγάλη σύγκλιση μεταξύ των θέσεων της Ελλάδας και των Ηνωμένων Πολιτειών για το τι πρέπει να γίνει και επίσης θα συνεχίσουμε να είμαστε καλοί εταίροι και σύμμαχοι με την Βόρεια Μακεδονία και να δούμε την Ελλάδα, τις ελληνικές επιχειρήσεις, να παίζουν ένα πρωταρχικό ρόλο και να βοηθήσουν να δούμε τη Βόρεια Μακεδονία να συνεχίσει την πορεία της προς την Ευρώπη και προς τις μεταρρυθμίσεις που θα την καταστήσουν ένα σταθερό και ευημερούντα γείτονα για εσάς.