Τι είναι το blockchain και πώς λειτουργεί; Αυτή η ερώτηση θα πλανάται για πολλά χρόνια παρά το γεγονός ότι η τεχνολογία blockchain είναι σε χρήση τουλάχιστον μια δεκαετία και έγινε ευρύτερα γνωστή με τη χρήση της στο bitcoin, το δημοφιλέστερο μέχρι στιγμής κρυπτονόμισμα.
Το γεγονός ότι το bitcoin ή οι άλλες εφαρμογές του blockchain είναι τεχνολογίες κατανοητές σε λίγους (προς το παρόν) ή αφορούν κομμάτια της καθημερινότητας μας (όχι τόσο στην Ελλάδα) για τα οποία δεν χρειάζεται να ξέρουμε και πολλές λεπτομέρειες, η ερώτηση: «τι είναι το blockchain;» θα έρχεται και θα ξαναέρχεται συχνά, όσο κι αν προσπαθούμε να εξηγήσουμε στον κόσμο με περιορισμένες γνώσεις πληροφορικής τι ακριβώς είναι.
Υπάρχουν εκατοντάδες άρθρα στο ίντερνετ, κάποια αρκετά διαφωτιστικά, κάποια όχι, κάποια πολύ τεχνικά, αλλά αυτό που θα πρέπει να κρατήσουμε όσοι τουλάχιστον δεν μπορούμε ή δεν θέλουμε να ζαλίσουμε το κεφάλι μας με τεχνικές λεπτομέρειες και ακατανόητη ορολογία, είναι πως το blockchain είναι μια τεχνολογία που καθιστά τις συναλλαγές και τη ανταλλαγή δεδομένων πιο διαφανή και πιο ασφαλή.
Είναι ένα αποκεντρωμένο (όπως συνηθίζεται να αποκαλείται και στα ελληνικά) δίκτυο ανταλλαγής πληροφοριών (που μπορεί να είναι χρήματα σε ψηφιακή μορφή, δεδομένα, αρχεία κτλ) με διαφάνεια και ασφάλεια, κάτι που με τα σημερινά δίκτυα είναι ακόμη ζητούμενο. Η τεχνολογία αυτή είναι δημόσια και δεν μπορεί να τροποποιηθεί το ιστορικό των συναλλαγών που γίνονται εντός της και μπορεί να ξεκίνησε από τα κρυπτονομίσματα τα οποία έχουν πια όλο και περισσότερη διείσδυση στην κοινωνία, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε πολλές άλλες εφαρμογές που χρησιμοποιούν ανταλλαγές δεδομένων όπως δημόσια δεδομένα, πιστοποίηση προϊόντων, ιχνηλασιμότητα, κοινωνικά δίκτυα, ειδησεογραφική διαφάνεια κτλ.
Με λίγα λόγια ως τεχνολογία θα μπορούσε, να αλλάξει πολλά γύρω από το πώς σκεφτόμαστε τη σχέση μας με την τεχνολογία και πως επικοινωνούμε.
Πρόσφατα στη Ελλάδα πραγματοποιήθηκε το συνέδριο Decentralized 2019, με συμμετοχή στελεχών επιχειρήσεων από την Ελλάδα και το εξωτερικό αλλά και εκπροσώπων της ελληνικής κυβέρνησης γεγονός που δείχνει τον ενδιαφέρον για την περαιτέρω ψηφιοποίηση του ελληνικού δημοσίου και των υπηρεσιών του.
Στην Ελλάδα για το συγκεκριμένο συνέδριο βρέθηκαν και δύο «γκουρού» του blockchain, επικεφαλής εταιριών που αναλαμβάνουν παγκοσμίως μεγάλες δουλειές και την μετάβαση επιχειρήσεων, οργανισμών και κυβερνήσεων από την παραδοσιακή αν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτόν τον όρο, ψηφιοποίηση, στον «θαυμαστό καινούργιο κόσμο» του blockchain.
O Λάουντον Όουεν είναι διευθύνων σύμβουλος της DLT Labs και συνεργάτης της McLean Watson Capital η οποία έχει συνεργαστεί στον τομέα αυτό με πολλές από της Fortune 100 εταιρίες. Για να μην μακρηγορούμε και για να δώσουμε μια τάξη μεγέθους την εμπειρίας του, είναι αυτός, η εταιρία του δηλαδή, που βρίσκεται πίσω από την μετάβαση της Walmart στην blockchain εποχή.
Ο Τσάμι Ακμιμάνα είναι Διευθύνων Σύμβουλος της Blockchain Learning Group and Convergence Tech, έχει περάσει από την βρετανική αστυνομία ως ειδικος στην νέα τεχνολογία, σύμβουλος για θέματα blockchain σε Καναδά και Αυστραλία και άλλα πολλά.
Μιλήσαμε με τους δύο ειδικούς του blockchain για το CNN Greece, προσπαθώντας να αποφύγουμε όσο το δυνατό περισσότερο την ορολογία και την «τεχνολογία για λίγους», καταρχάς για να μπορέσει να διαβαστεί το άρθρο από ανθρώπους που δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτά τα πράγματα και δεύτερον για να μπορέσουμε να εξηγήσουμε με απλά λόγια, τί είναι αυτή η τεχνολογία για την οποία σύντομα θα την έχουμε μέσα στη ζωή μας ακόμη κι αν δεν το καταλαβαίνουμε.
Κύριοι σας ευχαριστώ που είστε μαζί μας στο CNN Greece και θα ήθελα να ξεκινήσω ρωτώντας σας καταρχάς γιατί βρίσκεστε στην Ελλάδα;
Τσάμι Ακμιμάνα: Η εταιρία μας είναι από τις μεγαλύτερες εταιρίες στο χώρο και προσκληθήκαμε να συμμετάσχουμε στο Decentralized 2019 στο οποίο είχαμε και επαφές με άνθρωπος της κυβέρνησης. H εταιρία μας δουλεύει και με κρατικούς φορείς, ΜΚΟ και μεγάλους οργανισμούς σε όλο τον κόσμο.
Στην Ελλάδα λοιπόν είχα πολλές επαφές με ανθρώπους από το υπουργείο ψηφιακής πολιτικής, το υπουργείο Περιβάλλοντος, καθώς ενδιαφερόμαστε για πιθανές συνεργασίες.
Η εταιρία μας που έχει έδρα στον Καναδά ειδικεύεται στον ψηφιακό μετασχηματισμό και χρησιμοποιούμε το blockchain σαν ένα από τα βασικά μας εργαλεία. Όταν λοιπόν προσεγγίζουμε κυβερνήσεις, βλέπουμε ποια είναι η ψηφιακή στρατηγική για την ψηφιακή διακυβέρνηση και βλέπουμε τι πρέπει να γίνει σε εθνικό επίπεδο.
Το περιβάλλον είναι επίσης ένας σημαντικός τομέας στον οποίο εστιάζουμε. Βοηθούμε για παράδειγμα τις κυβερνήσεις να συμμορφωθούν με τους διεθνείς κανόνες και τις διεθνείς συμφωνίες όπως η συμφωνία του Παρισιού. Λειτουργούμε επίσης ως σύμβουλοι των Ηνωμένων Εθνών για θέματα κλιματικής αλλαγής
Λάουντον Όουεν: Ήρθαμε στην Ελλάδα για δύο λόγους. Ο ένας είναι για τη συμμετοχή μας στο Decentralized 2019 όπου εκεί παρουσιάσαμε το τι ακριβώς κάνουμε και δώσαμε μία εικόνα για το πού βρίσκεται παγκοσμίως η βιομηχανία της πληροφορικής και της τεχνολογίας blockchain. Συναντηθήκαμε με ανθρώπους από την βιομηχανία πληροφορικής στην Ελλάδα αλλά και με ανθρώπους από την κυβέρνηση και τις ρυθμιστικές αρχές.
Βρήκατε πρόσφορα έδαφος για συνεργασίες;
Λάουντον Όουεν: Αυτή είναι η επιθυμία μας, Νομίζω ότι αν μπορούμε να εξηγήσουμε και να αποδείξουμε τί είναι αυτό που κάνουμε και πόσο σημαντικό είναι υπάρχουν ευκαιρίες.
Διαπιστώσατε ίσως ότι υπάρχουν συγκεκριμένες ανάγκες στην Ελλάδα στον τομέα της ψηφιοποίησης και αν υπάρχει δυνατότητα να καλύψετε εσείς αυτές τις ανάγκες;
Λάουντον Όουεν: Δεν θέλω να φανώ αλαζόνας αλλά ξέρουμε τι ανάγκες έχει κάθε χώρα γιατί όπου κι αν πάμε οι ανάγκες είναι λίγο ως πολύ παρόμοιες. Ίσως κάπου περισσότερο ή λιγότερο επείγουσες. Αλλά ο στόχος παντού είναι ό ίδιος. Πως θα περάσουμε από τον παραδοσιακό τρόπο διαχείρισης των πληροφοριών, στον νέο κόσμο που ανοίγεται μπροστά μας με μεγαλύτερη οικονομία και περισσότερη ασφάλεια.
Είσαστε ειδικοί στην τεχνολογία blockchain και καθώς ο κόσμος - μιλάω και τον πολύ κόσμο - γνωρίζει ελάχιστα για το τι είναι το blockchain, θα ήθελα να μου πείτε λίγα πράγματα για την τεχνολογία, πού χρησιμεύει και τι προβλήματα μπορεί να λύσει. Πώς μπορεί να βοηθήσει τις επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις;
Τσάμι Ακμιμάνα: Κατά τη γνώμη μου ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που πρέπει να λυθούν είναι αυτό της ψηφιακής ταυτότητας. O νόμος για το GDPR επιβάλει συγκεκριμένους κανόνες για τη μεθοδολογία του διαμοιρασμού δεδομένων.
Αυτές οι ανάγκες για τις επιχειρήσεις σήμερα δεν μπορούν να καλυφθούν επαρκώς με την συμβατική τεχνολογία εκτός και αν χρησιμοποιήσεις blockchain.
Θα ήθελα να μου πείτε μερικά παραδείγματα.
Τσάμι Ακμιμάνα: Σίγουρα έχετε ακούσει για την Εσθονία. Το ID της Εσθονίας διαμοιράζεται κεντρικά. Είναι ένα υπέροχο μοντέλο το οποίο όμως δημιουργήθηκε πριν από 10 χρόνια. Είναι ικανοποιητικό προς το παρόν, αλλά αν δείτε άλλα μοντέλα όπως για παράδειγμα της βρετανικής Κολούμπια, θα δείτε ότι αυτό είναι το καλύτερο και πιο προηγμένο τεχνολογικά. Και θα πρέπει σε αυτό το σημείο να μιλήσουμε για τη σημασία της ψηφιακής ταυτότητας πολίτη ( self sovereign identity). Ψηφιακή ταυτότητα πολίτη σημαίνει ότι εγώ έχω τη δική μου ταυτότητα, έχω την κυριότητα των δεδομένων μου, έχω την κυριότητα και τον έλεγχο των ιατρικών δεδομένων για παράδειγμα, των δεδομένων που αφορούν την εκπαίδευσή μου.
Όπου βρίσκομαι έχω αυτά τα δεδομένα μαζί μου. Το πρόβλημα με τα υπόλοιπα ψηφιακά εργαλεία που χρησιμοποιούνται είναι ότι όλοι μπορούν να υποκλέψουν τα δεδομένα σου. Και αυτό προσπαθεί να λύσει ο GDPR (Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων). Πιστεύουμε στην ψηφιακή ταυτότητα του πολίτη και πολλές κυβερνήσεις έχουν αρχίσει να κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση.
Όταν το πρόβλημα τις ταυτότητας λυθεί, για παράδειγμα στον τραπεζικό τομέα, θα λυθούν πολλά προβλήματα με το ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Όταν λύσεις αυτό το πρόβλημα σε παγκόσμιο επίπεδο, ο κόσμος μπορεί να έχει πρόσβαση σε πολύ απλά πράγματα χωρίς μετρητά και χωρίς να χρειάζεται να πηγαίνει σε τράπεζες και ΑΤΜ.
Άλλο παράδειγμα είναι η διαφάνεια στην εφοδιαστική αλυσίδα καταναλωτικών προϊόντων.
Έχουμε πάρα πολλά προβλήματα στον συγκεκριμένο τομέα, υπάρχει αδιαφάνεια και μεγάλες εταιρίες είναι αυτή τη στιγμή στο μικροσκόπιο ελεγκτικών αρχών για επικίνδυνα προϊόντα.
Όταν βγαίνουν εκατομμύρια προϊόντα στην αγορά, και δεν έχεις ιδέα από που προέρχονται, ή ποιές είναι οι πρώτες ύλες, χρειαζόμαστε ένα διαφανές σύστημα στην εφοδιαστική αλυσίδα ώστε ο καθένας να μπορεί να ξέρει.
Εμείς δουλεύουμε λοιπόν πάνω στην ταυτότητα και στην ιχνηλασιμότητα των προϊόντων. Σήμερα ο καταναλωτής είναι ευαισθητοποιημένος και θέλει να ξέρει τι αγοράζει και καταναλώνει.
Για παράδειγμα αυτή τη στιγμή τρέχουμε ένα project στη Μογγολία όπου εφαρμόζουμε συστήματα ταυτοποίησης και ιχνηλασιμότητας για κασμίρι, το οποίο γίνεται για λογαριασμό επιχειρήσεων από το χώρο της μόδας. Οι εταιρίες λοιπόν θέλουν να ξέρουν αν η πρώτη ύλη τους προέρχεται από τη συγκεκριμένη πηγή αλλά και ο καταναλωτής (προφανώς μιλάμε για ακριβό υλικό). Σε πολλές περιπτώσεις θέλει να ξέρει αν το προϊόν που αγοράζει είναι αποτέλεσμα βιώσιμης παραγωγής και εκμετάλλευσης.
Το πρόβλημα με το συγκεκριμένο κασμίρι δεν είναι το υλικό αλλά το γεγονός ότι η παραγωγή του προκαλεί ζημιά στο φυσικό περιβάλλον. Ένα μεγάλο μέρος των εδαφών δεν μπορεί πλέον σήμερα να χρησιμοποιηθεί για κτηνοτροφία. Συλλέγοντας όλα αυτά δεδομένα χρησιμοποιώντας την τεχνολογία blockchain μπορούμε να προτείνουμε καλύτερες χρηματοδοτικές και παραγωγικές πρακτικές.
Λάουντον Όουεν: To βασικό πλεονέκτημα, για να το πω απλά, είτε μιλάμε για κράτη είτε για επιχειρήσεις, είναι η δημιουργία αισθήματος εμπιστοσύνης.
Και από τη στιγμή που η εμπιστοσύνη καθορίζεται από τις πληροφορίες, το blockchain είναι μεγάλη βοήθεια.
Αυτό που συμβαίνει παγκοσμίως με τις κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια, είναι ότι προχωρούν από ένα συγκεντρωτικό μοντέλο διαχείρισης της εξουσίας σε ένα αποκεντρωτικό μοντέλο.
Το ίδιο συμβαίνει και με τους οργανισμούς και τις επιχειρήσεις. Κάνουν συγχωνεύσεις, αγοράζουν μικρότερες η μεγαλύτερες εταιρίες, κάνουν υποκαταστήματα, τα πουλάνε και πάει λέγοντας.
Το αποτέλεσμα αυτού είναι να έχεις δύσκολα καθαρή και αξιόπιστη πληροφόρηση. Είναι πολύ δύσκολο να έχεις ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Το να είσαι σίγουρος για παράδειγμα ότι θα βάλεις κάπου την κάρτα σου και δεν θα υποκλέψει κάποιος τα στοιχεία σου ή τα χρήματά σου.
Είναι πολύ δύσκολο το να νιώθεις σίγουρος ότι όταν θα συνδιαλλαγείς με μία υπηρεσία, η συγκεκριμένη υπηρεσία θα σεβαστεί το απόρρητο και την ιδιωτική σου ζωή.
Αυτό που κάνει το blockchain και όχι μόνο το blockchain, αλλά η εφαρμογή του σε συνδυασμό με άλλες τεχνολογίες, είναι ότι προσφέρει όλα αυτά τα κλασικά στοιχεία και ενδυναμώνει τις υπηρεσίες στις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς ώστε να μπορούν να συναλλάσονται χωρίς φόβο, γιατί θα ξέρουν ότι οι πληροφορίες είναι ασφαλείς και αξιόπιστες.
Αυτό με τη σειρά του θα αλλάξει και τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων.
Αυτό που μπορούμε σήμερα να κάνουμε, με τις υπάρχουσες δομές, είναι να αποκτήσουμε πρόσβαση σε βάσεις δεδομένων πληροφοριών χωρίς να σταματήσουμε τη χρήση τους γιατί οι υπηρεσίες, οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να σταματήσουν να λειτουργούν, και να φτιάξουμε καινούργιες ψηφιακές δομές εκμηδενίζοντας τα λάθη, την απάτη, τη διαφθορά και το κόστος.
Παίρνουμε με λίγα λόγια διάσπαρτες πληροφορίες, ρωτάμε πώς θέλουμε αυτές μεταξύ τους να επικοινωνούν και τις ενοποιούμε σε μία ψηφιακή πλατφόρμα. Αυτό είναι κάτι που γίνεται παγκοσμίως αυτή τη στιγμή.
Μου είπατε για κυβερνήσεις, οργανισμούς, επιχειρήσεις. Βρισκόμαστε στην εποχή των δεδομένων, μιλάμε πάρα πολύ για την ανάγκη προστασίας των δεδομένων και των προσωπικών μας πληροφοριών. Εμείς ως πολίτες πώς μπορούμε να επωφεληθούμε από αυτή την τεχνολογία προστατεύοντας τα δεδομένα μας;
Λάουντον Όουεν: Το blockchain με τη σωστή εφαρμογή και αρχιτεκτονική εγγυάται μεγάλη ασφάλεια και η εφαρμογή του έχει αρχίσει από μικρές κοινότητες.
Διαπιστώσαμε, ότι αυτές οι μικρές κοινότητες απέκτησαν την εμπιστοσύνη να επικοινωνούν μεταξύ τους.
Τώρα έχουμε φτάσει στο αντίθετο άκρο, έχουμε τεράστιες κοινότητες όπου δεν γνωρίζει πλέον κανένας κανέναν και έχουν όλοι τους πρόσβαση σε όλη αυτή την πληροφορία.
Όλα αυτά τα χρόνια το ίντερνετ έγινε το εργαλείο για να γίνουν μεγάλες απάτες, οικονομικές απάτες, κακοποίηση ανθρώπων, διασπορά ψευδών ειδήσεων κτλ
Αυτό που μπορεί να κάνει το blockchain είναι να προσθέσει ένα επιπλέον επίπεδο εμπιστοσύνης, ώστε να ξέρουν όλοι όσοι χρησιμοποιούν την πληροφορία ότι η συγκεκριμένη πληροφορία είναι αξιόπιστη και ασφαλής. Οι προσωπικές πληροφορίες οι οποίες μοιράζεσαι θέλεις να είναι ασφαλείς και για αυτό σήμερα οι άνθρωποι αναζητούν νέα εργαλεία.
Φαντάζεστε έναν κόσμο όχι στο πολύ μακρινό μέλλον όπου αντί των σημερινών δικτύων επικοινωνίας θα έχουμε δίκτυα όπου θα επικοινωνούμε με κρυπτογραφημένα μηνύματα; Θα έχουμε δίχτυα που θα επικοινωνούμε με την τεχνολογία του blockchain; Τ ο θεωρείτε ένα πιθανό σενάριο;
Λάουντον Όουεν: Είναι κάτι που συμβαίνει ήδη. Θα σας δώσω ένα λίγο ασαφές παράδειγμα.
Σκεφτείτε πώς διαδίδονταν στο παρελθόν οι θρησκείες. Ξεκινούσαν από κάποιον άνθρωποι ή κάποιους ανθρώπους που ήταν η πηγή και σιγά-σιγά διαδίδονταν αρχικά μέσω κάποιων γραπτών κειμένων όπου φτάσαμε στην εποχή μας να διαδίδονται μέσω εκδόσεων παραδοσιακών και ψηφιακών.
Αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι ακριβώς η ίδια διαδικασία.
Έχουμε την παραδοσιακή τεχνολογία που όλοι χρησιμοποιούμε και ταυτόχρονα υπάρχουν κάποιες εταιρίες και κάποιοι άνθρωποι οι οποίοι δημιουργούν μία τεχνολογία η οποία όμως δεν έχει περάσει ακόμα σε κοινή χρήση.
Με αφορμή τα κρυπτονομίσματα για τα οποία γίνεται πολύς λόγος και για τα οποία διαβάζουμε συχνά πολλά σε οικονομικά κυρίως έντυπα, θέλω να σας ρωτήσω πώς φαντάζεστε το μέλλον των συναλλαγών και της μεταφοράς χρημάτων; Πιστεύετε ότι θα εξακολουθούμε να χρειαζόμαστε τις τράπεζες στο μέλλον;
Τσάμι Ακμιμάνα: Νομίζω πως ναι. Ήμουν πολλά χρόνια στον συγκεκριμένο χώρο και έκανα έρευνες για εγκληματικές πράξεις και ξέπλυμα μαύρου χρήματος και τώρα είμαι σύμβουλος για τέτοια ζητήματα στον Καναδά και στην Βρετανία.
Όλο αυτό το διάστημα ερευνούσα και έβλεπα πώς το τραπεζικό σύστημα επηρεάζεται από τεχνολογίες όπως το blockchain και το open banking.
Πριν από τέσσερα, πέντε χρόνια το ερώτημα ήταν γιατί να χρειαζόμαστε έναν μεσάζοντα για να κάνουμε μια χρηματική συναλλαγή που θα καθυστερεί δύο ή τρείς μέρες, ενώ μπορούμε να την κάνουμε άμεσα και μέσω του κινητού μας; Και αυτό ήταν και συνεχίζει να είναι το όνειρό μας.
Σήμερα εάν έχεις ένα πορτοφόλι με κρυπτονόμισμα μπορώ να σου κάνω μία μεταφορά χρημάτων η οποία θα μου πάρει 5 δευτερόλεπτα το πολύ και θα έχω μία πολύ μικρή χρέωση. Και είναι μία καθόλα νόμιμη συναλλαγή. Και σε αυτή την περίπτωση όμως χρειάζεσαι ένα ρυθμιστικό πλαίσιο. Από τη στιγμή που σου στέλνω χρήματα στέλνω ένα μήνυμα και μεταφέρονται χρήματα. Τα χρήματα δεν μεταφέρονται μόνα τους, το μήνυμα είναι αυτό που μεταφέρει τα χρήματα και αυτό το μήνυμα περνάει μέσα από πάρα πολλούς μεσάζοντες.
Λάουντον Όουεν: Ναι πιστεύω ότι θα έχουμε και τράπεζες και κυβερνήσεις.
Ξέρετε κάποιοι πιστεύουν ότι στο μέλλον η εξέλιξη των κρυπτονομισμάτων και η αποκέντρωση θα καταργήσει την ανάγκη ύπαρξης κάθε μεσάζοντα.
Αλλά τι είναι μία τράπεζα; Τι είναι μία κυβέρνηση;
Είναι και αυτές σύνολα ανθρώπων και πιστεύω ότι έχουν σημαντικό ρόλο. Θα έχουν διαφορετικούς στόχους, διαφορετικούς σκοπούς, διαφορετικούς βαθμούς παρέμβασης σε ένα πολυεπίπεδο σύστημα.
Δεν πιστεύω ότι θα καταργηθούν υγιείς οργανισμοί, οντότητες και μεσάζοντες που θα έχουν ρυθμιστικό ρόλο. Ταυτόχρονα όμως πιστεύω ότι θα υπάρχουν τομείς τους οποίους δεν θα χρειάζονται αυτοί οι μεσάζοντες και ναι, σε κάποιους τομείς δεν θα χρειάζονται οι τράπεζες καθώς δεν θα μπορούν να επιβιώσουν οικονομικά σε αυτούς.
Κάποιοι ίσως να λένε: «Κοίτα με το blockchain κάποια στιγμή δεν θα χρειαζόμαστε κυβερνήσεις»…
Το αντίθετο. Όλη αυτή η νέα τεχνολογία κινητοποιεί τις κυβερνήσεις και αν δείτε τις πραγματικές εφαρμογές τεχνολογίας που έχουμε σήμερα, είμαστε υπόλογοι για τη χρήση τους απέναντι σε ρυθμιστικές αρχές και κυβερνήσεις.
Ίσως δείτε κάπου να λέγεται ή να γράφεται ότι με τα κρυπτονομίσματα θα υπερβούμε την ανάγκη του τραπεζικού συστήματος. Το καταλαβαίνω, γιατί αυτό είναι μία πολύ ελκυστική ιστορία για τα μέσα ενημέρωσης, αλλά δεν νομίζω ότι είναι η πραγματικότητα ούτε ότι θα ήταν για το καλό όλων μας.
Πιστεύετε ότι η χρήση κρυπτονομισμάτων θα επεκταθεί στα επόμενα χρόνια;
Τσάμι Ακμιμάνα: Με το κρυπτονόμισμα, ένα πρόβλημα που λύνεται είναι αυτό της μόχλευσης. Για παράδειγμα όταν η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ κόβει χρήμα, εκδίδει ένα ομόλογο ας πούμε για ένα δολάριο. Αυτό το δολάριο με τη μόχλευση και τον δανεισμό μέσω του τραπεζικού συστήματος γίνεται 100 δολάρια. Το bitcoin έλυσε αυτό το πρόβλημα. Δεν μπορείς να ξοδέψεις περισσότερες από μία φορά το ίδιο ποσό. Στις χώρες που έχουν υψηλό πληθωρισμό ή οι αγορές τους έχουν καταρρεύσει μπορείς να δεις τη δύναμη που έχει το bitcoin ή άλλα κρυπτονομίσματα. Στη Βενεζουέλα για παράδειγμα που ο πληθωρισμός είναι στα ύψη ο κόσμος προτιμά να πληρώνεται σε bitcoin.
Είσαστε άνθρωποι της τεχνολογίας και παρακολουθείτε τις εξελίξεις. Ποιά πιστεύετε ότι θα είναι η επόμενη μεγάλη τεχνολογική αλλαγή την οποία θα δούμε;
Λάουντον Όουεν: Θα σας το πω με ένα παράδειγμα. Ο κόσμος έχει μία αντίληψη για το τι είναι η ζούγκλα μέσα από την τηλεόραση, τις ταινίες, τα ντοκιμαντέρ, τα περιοδικά. Μπορεί πάρα πολύ εύκολα να περιγράψει μία ζούγκλα αλλά την πρώτη φορά που θα πάει στη ζούγκλα θα καταλάβει τι πραγματικά είναι και πώς μπορεί να επιβιώσει σε αυτήν. Και όσο πιο βαθιά μπαίνει μες στη ζούγκλα όλο και περισσότερα πράγματα ανακαλύπτει και νέους τρόπους για να επιβιώνει.
Κάπως έτσι γίνεται και με την τεχνολογία. Μπορεί να υπάρχει πάρα πολύ θεωρία, πάρα πολύ ακαδημαϊκή έρευνα, αλλά τι σημαίνει αυτό το καταλαβαίνουμε μόνο όταν κάνουμε χρήση αυτής της τεχνολογίας.
Αυτό που θα συμβεί και αυτό που έχουμε καταλάβει είναι ότι οι πληροφορίες και η διακίνηση τους έχουν τεράστιες δυνάμεις και δυνατότητες.
Δεν είναι μόνο τα δίκτυα, ή η ταχύτητα, τα εργαλεία, οι σύγχρονοι υπολογιστές και όλα αυτά τα τεχνικά χαρακτηριστικά.
Όταν η πληροφορία είναι ακριβής, ενεργοποιεί δυνάμεις που δεν φανταζόμαστε σήμερα.
Νομίζω, τα επόμενα μεγάλα βήματα στην τεχνολογία θα είναι αυτά τα οποία θα συνδυάζουν την τεχνολογία με καινοτόμα μυαλά και θα έχουν να κάνουν με το πώς χρησιμοποιούμε τα δεδομένα, και τις πληροφορίες.
Όταν θα μοιραζόμαστε τα δεδομένα, αυτό θα σημαίνει ότι οι άνθρωποι θα έχουν εμπιστοσύνη και τη στιγμή εκείνη θα μιλάμε πλέον για μία εντελώς διαφορετική σχέση των ανθρώπων και αυτό ανοίγει ένα εντελώς καινούργιο πεδίο, σε πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν νομίζω το πόσο η ζωή μας είναι χτισμένη γύρω από την έλλειψη εμπιστοσύνης.