Η περίφημη ρήση του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον «it’s the economy stupid» (είναι η οικονομία ηλίθιε) παραμονές εκλογών του 1992, ήταν αναμφίβολα το μότο και της πρόσφατης προεκλογικής περιόδου που ζήσαμε στη χώρας μας. Για τη νέα κυβέρνηση δε, θα αποτελεί για πολύ καιρό τον τίτλο του σταυρόλεξου της ελληνικής οικονομίας, η οποία περνάει τη πιο δύσκολη περίοδό της εδώ και πολλά χρόνια. Τώρα όσο για το ποιός είναι ο «ηλίθιος» της υπόθεσης, η πολιτική τάξη της χώρας μάλλον θα πρέπει να τον αναζητήσει ανάμεσά της.
Τα χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας σε συνθήκες διεθνούς οικονομικής κρίσης γίνονται εντονότερα, επιδεινώνουν την ανταγωνιστικότητα και αυξάνουν τα ελλείμματα με αποτέλεσμα να γίνεται δύσκολη η ανάκαμψη των ρυθμών ανάπτυξης, με ότι αυτό συνεπάγεται για την ανεργία τον πληθωρισμό και τα εισοδήματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι το World Economic Forum κατέταξε φέτος την Ελλάδα από πλευράς ανταγωνιστικότητας πίσω από το Καζακστάν και την Μποτσουάνα.
Η ύφεση στη χώρα μας αν και χτύπησε την πόρτα της χώρας μας ελαφρώς καθυστερημένα, θα είναι το ίδιο επώδυνη. Το ΑΕΠ υποχώρησε το δεύτερο τρίμηνο για πρώτη φορά από το 1993 ενώ για ολόκληρο το 2009 υπολογίζεται ότι θα έχουμε αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης μεταξύ –0,5% και –1%. Οι επενδύσεις μειώθηκαν κατά 11,4% η οικοδομική δραστηριότητα κατά 28%, ενώ το έλλειμμα ίσως φτάσει το 10% του ΑΕΠ κάνοντας το Σύμφωνο Σταθερότητας να μοιάζει άπιαστο όνειρο. Και να σκεφτεί κανείς ότι η Ελλάδα ήταν η περισσότερο ωφελημένη χώρα από τον κοινοτικό προϋπολογισμό , αφού πήρε 6,187 δισεκατομμύρια ευρώ (2,65% του ΑΕΠ). Που πήγαν αυτά τα χρήματα;
Οι παραπάνω μακροοικονομικοί δείκτες γίνονται πολύ πιο επώδυνοι όταν μεταφράζονται με όρους πραγματικής οικονομίας; Όταν γράφονταν αυτές οι γραμμές στην ελληνική αγορά έσκαγαν τρία μεγάλα κανόνια.
Το πρώτο αφορά τις ασφαλιστικές εταιρίες του ομίλου ΑΣΠΙΣ που έβαλαν λουκέτο αφήνοντας άνεργους 700 εργαζόμενους και χιλιάδες ασφαλισμένους ξεκρέμαστους. Το δεύτερο την ναυτιλιακή εταιρία Αγούδημος της οποίας τα πέντε οχηματαγωγά βρίσκονται πλέον υπό κατάσχεση. Η άθλια οικονομική κατάσταση της εταιρίας πάντως δεν την εμπόδισε τα τελευταία πέντε χρόνια να πάρει κρατικές επιδοτήσεις, δηλαδή λεφτά των φορολογουμένων, ύψους 35 εκατομμυρίων ευρώ. Ποιος και γιατί της τα έδωσε;
Τέλος καταγγέλθηκαν από γερμανικές εταιρίες οι συμβάσεις των ναυπηγείων Σκαραμαγκά με το ελληνικό δημόσιο λόγω αθέτησης πληρωμών αφήνοντας 2.000 εργαζόμενους χωρίς αντικείμενο εργασίας και κάνοντας τη χώρα για άλλη μια φορά διεθνώς ρεζίλι.
Η ανεργία έχει φτάσει στο 9,3% και για το 2009 εκτιμάται ότι θα κλείσει στο 9,7%, οι πωλήσεις στο λιανεμπόριο έχουν υποχωρήσει κατά 11,7% και ο τραπεζικός δανεισμός τρέχει με ρυθμό 5% από 15,9% που ήταν το 2008. Είναι προφανές ότι οι εξελίξεις αυτές δημιουργούν ασφυκτικές συνθήκες στην ελληνική αγορά, που μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με γενναία μέτρα και σκληρή διαπραγμάτευση στις Βρυξέλλες για χαλάρωση του Συμφώνου Σταθερότητας.
Η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να κάνει τώρα, όσα δεν έκαναν οι κυβερνήσεις των τελευταίων είκοσι χρόνων. Να μειώσει το κράτος, να απελευθερώσει τις αγορές, να πατάξει τη διαφθορά στο δημόσιο και τη φοροδιαφυγή και να κάνει βαθιές τομές στην αγορά εργασίας, Θα τολμήσει να πάρει το ρίσκο και κυρίως το πολιτικό κόστος;
Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Τρόφιμα και Ποτά, τον Οκτώβριο του 2009