Ο όρος Fake news πρόκειται να μπει ως λήμμα στην επόμενη έκδοση του λεξικού Collins και θυμήθηκα μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη του διευθυντής της Washington Post Μάρτιν Μπάρον πριν μερικούς μήνες στην ισπανική τηλεόραση.
Λέει λοιπόν ο Μπάρον ότι «ο κόσμος σήμερα επισκέπτεται ιστοσελίδες για να επιβεβαιώσει απόψεις και θεωρίες που ήδη έχει, για να πάρει επιχειρήματα και σε αυτό το σημείο τα παραδοσιακά έχουμε χάσει σε επιρροή. Το αν αυτό θα είναι μια μόνιμη κατάσταση δεν το ξέρουμε. Είμαστε σε μεταβατική περίοδο και ο μόνος τρόπος να το αντιμετωπίσουμε είναι να συνεχίσουμε να κάνουμε τη δουλειά μας με μεγαλύτερη διαφάνεια, παρουσιάζοντας στοιχεία, ντοκουμέντα, ηχητικά, βίντεο, τα πάντα για να αποδείξουμε την αξιοπιστία των ειδήσεων που δημοσιεύουμε».
Κοιτάζοντας προς τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης διαπιστώνουμε ότι ο Μπάρον δεν βάζει μια μεταβλητή στην εξίσωση. Ή επιλέγει σκόπιμα να μη τη βάλει.
Είναι η διασπορά fake news όχι μόνο από στρατούς troll και αφελείς αλλά και από επαγγελματίες δημοσιογράφους, αναγνωρίσιμους και με επιρροή αλλά και από μεγάλα Μέσα. Fake news δεν είναι μόνο οι ψεύτικες ειδήσεις αλλά και οι παραποιημένες, ή αλλιώς ψευδεπίγραφες οπότε από ένα σημείο και μετά ο αναγνώστης ή τηλεθεατής καταναλώνει παραποιημένη πληροφορία που θεωρεί αξιόπιστη γιατί κατά τη γνώμη του προέρχεται από αξιόπιστη πηγή.
Για έναν επαγγελματία δημοσιογράφο η διασπορά fake news δεν είναι λάθος της στιγμής όταν επαναλαμβάνεται. Είναι μια απόλυτα συνειδητή επιλογή για επηρεασμό της κοινής γνώμης. Δεν έχει καμία σημασία αν διαψευστεί.
Αν κάποιος σε κατηγορήσει ως βιαστή όσο και να το διαψεύσεις, κάποιοι θα εξακολουθούν να θυμούνται ότι κάποιος σε κατηγόρησε και αφού σε κατηγόρησε δεν μπορεί, κάπου θα έχει δίκιο.
Η αντιμετώπιση των fakes δεν είναι μόνο δουλειά των ΜΜΕ για να προστατέψουν το προϊόν τους. Είναι μια σύνθετη διαδικασία που απαιτεί εκπαιδευμένους και μορφωμένους πολίτες που θα αναγκάζουν σε όλο και μεγαλύτερη περιθωριοποίηση τον κύκλο των επαγγελματιών trolls και τα περιθωριακά ΜΜΕ. Ωστόσο αν δούμε τι MME διαθέτουμε αλλά και σε ένα μεγάλο βαθμό τι πολιτικούς επιλέγουμε, μάλλον απέχουμε πολύ από αυτό.