Με μια λεπτομερή παρουσίαση των πεπραγμένων της ελληνικής κυβέρνησης στο προσφυγικό, ο υπουργός μεταναστευτικής πολιτικής κ. Γιάννης Μουζάλας ουσιαστικά απάντησε στα δημοσιεύματα των τελευταίων ημερών από μερίδα του ξένου κυρίως τύπου για κακές συνθήκες διαμονής των προσφύγων, κακοδιαχείριση αλλά και “επιρροή του Ισλαμικού Κράτους στους πρόσφυγες και μετανάστες.” Ταυτόχρονα αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες που θα πάρει στο επόμενο διάστημα η κυβέρνηση, με κυριότερες την κατάργηση των συσσιτίων και την επιδότηση των προσφύγων με μετρητά και την δημιουργία κέντρων κράτησης χωρητικότητας από 100 έως 200 άτομα.
“Το σημαντικό” όπως είπε ο κ. Μουζάλας “είναι ότι στα κέντρα φιλοξενίας στην ενδοχώρα, δεν υπάρχουν πλέον σκηνές και όλοι οι πρόσφυγες και μετανάστες βρίσκονται σε κλειστούς χώρους ή σε σπιτάκια με θέρμανση.” Εξαίρεση αποτελεί το κέντρο φιλοξενίας του Ελληνικού όπου έχουν μείνει ακόμη 100 σκηνές αναγνωρίζοντας ότι οι υπηρεσίες δεν έχουν ακόμη καταφέρει να ανταποκριθούν στο πρόβλημα αυτό. Αναφορικά με το δημοσίευμα του Guardian για κακοδιαχείριση των κονδυλίων που έχουν σαν αποτέλεσμα να μην είναι έτοιμες οι απαραίτητες δομές και οι πρόσφυγες να μένουν στο κρύο, ο κ. Μουζάλας επανάλαβε ότι στην ενδοχώρα όλοι οι πρόσφυγες έχουν μεταφερθεί σε κλειστούς χώρους και όσων αφορά τις 100 σκηνές στο Ελληνικό είναι χειμερινές και έχουν όλες θέρμανση. Ουσιαστικά, ο υπουργός αρνήθηκε να σχολιάσει το δημοσίευμα λέγοντας ότι σε αντίστοιχη περίπτωση δημοσιεύματος στο παρελθόν είχε απαντήσει γραπτώς στην εφημερίδα η οποία ουδέποτε δημοσίευσε την απάντησή του.
Ο υπουργός εξέφρασε επίσης τη δυσφορία του και για ελληνικά μέσα που δημοσίευσαν ρεπορτάζ για την Πέτρα Ολύμπου όπου οι σκηνές των προσφύγων είναι μέσα στα χιόνια, λέγοντας ότι όλοι οι πρόσφυγες από το συγκεκριμένο κέντρο έχουν μεταφερθεί σε διαμερίσματα και ξενοδοχεία. Αναφορικά με δημοσίευμα του Independent για στρατολόγηση προσφύγων από το Ισλαμικό κράτος είπε ότι δεν γνωρίζει να υπάρχει τέτοιο ζήτημα υπενθυμίζοντας ότι τα χτυπήματα στην Ευρώπη έχουν γίνει από μετανάστες που βρίσκονται χρόνια την Ευρώπη ή είναι δεύτερες και τρίτες γενιές.
Ασφυκτική η κατάσταση στα νησιά
Αναφορικά με τα νησιά παραδέχθηκε ότι η κατάσταση δεν είναι καλή τονίζοντας ωστόσο ότι αν δεν υπήρχε η συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης Τουρκίας θα είχαμε 100.000 επιπλέον πρόσφυγες και μετανάστες. Η ασφυκτική κατάσταση στα νησιά όπως είπε ο κ. Μουζάλας έχει κουράσει τον πληθυσμό με αποτέλεσμα τοπικοί φορείς αλλά και οι κάτοικοι να έχουν πάρει κάποιες "λάθος αποφάσεις" που έχουν οδηγήσει σε εντάσεις. Στόχος είναι στο επόμενο διάστημα να δοθεί περισσότερος χώρος στα κέντρα φιλοξενίας και να αντικατασταθούν οι σκηνές με σπιτάκια ώστε να βελτιωθούν οι συνθήκες διαμονής καθώς η κατάσταση ευνοεί την παραβατικότητα.
Ο κ. Μουζάλας τόνισε ότι η εγκληματικότητα στα νησιά είναι πολύ μικρή και τα ποσοστά της παραβατικότητας είναι πολύ χαμηλά αν και σε τέτοιες συνθήκες είναι και τα δύο αναπόφευκτα.
Αυτός είναι και ένας από τους λόγους για τους οποίους θα δημιουργηθούν κέντρα κράτησης στα νησιά χωρητικότητας από 100 έως 200 άτομα. Ο άλλος λόγος που επιτάσσει σύμφωνα με τον κ. Μουζάλα την δημιουργία κέντρων κράτησης, είναι το να διευκολυνθεί η διαδικασία ασύλου.
Τα νησιά θα βοηθηθούν περαιτέρω με αυτόν τον τρόπο ενώ θα ενισχυθεί η αστυνόμευση. Ο υπουργός τόνισε ότι ήδη έχουν παρθεί μέτρα για την ανακούφιση των νησιών όπως η μείωση του ΦΠΑ, ανταποδοτικά έργα αλλά και χρήματα που έχουν δοθεί απευθείας αναφέροντας για παράδειγμα τη Χίο.
Μετρητά στους πρόσφυγες
Τον Μάρτιο θα καταργηθεί το σισσίτιο που δίνεται στους πρόσφυγες και προφανώς και οι εργολαβίες για την παραγωγή και διάθεσή του και θα τους δίνεται ένα χρηματικό ποσό το μήνα σε μετρητά για να καλύψουν τις ανάγκες τους. “Είναι ένα πού δύσκολο εγχείρημα” όπως τόνισε ο υπουργός γιατί θα πρέπει να γίνουν πολύπλοκοι υπολογισμοί και θα πρέπει να εφαρμοστεί ταυτόχρονα σε κέντρα φιλοξενίας που βρίσκονται στην ίδια περιοχή για να μην υπάρχουν μετακινήσεις. Παράλληλα τα σπιτάκια θα εξοπλιστούν με κουζίνες ενώ αναφορικά με το ύψος του ποσού δεν θα ξεπερνά τα 400 ευρώ για μια οικογένεια, που είναι το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Τα χρήματα αυτά θα προέρχονται από κονδύλια της ΕΕ και το μέτρο θα ισχύσει για μία διετία
Αυτή τη στιγμή σε όλη την Ελλάδα υπάρχουν 36 δομές φιλοξενίας εκ των οποίων οι 30 φιλοξενούν από 500 έως 600 άτομα, τέσσερις περίπου 1500 άτομα και δύο, ο Σκαραμαγκάς και ο Ελαιώνας, περίπου 2.500 άτομα.
Ο κ. Μουζάλας τόνισε ότι ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα φιλοξενίας της Ύπατης Αρμοστείας για 20.000 θέσεις σε διαμερίσματα και ξενοδοχεία και ανάφερε το παράδειγμα της Λιβαδειάς όπου όλοι οι πρόσφυγες και μετανάστες φιλοξενούνται σε διαμερίσματα και ξενοδοχεία. Τόνισε μάλιστα ότι θα γίνει προσπάθεια το ίδιο πρόγραμμα να εφαρμοστεί και στην Κρήτη ενώ μέχρι τον Απρίλιο 8.000 θέσεις διαμερισμάτων θα έχουν δημιουργηθεί και θα έχουν περάσει ως προς τη διαχείρισή τους στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Υπουργείο μετανάστευσης και μητρώο ΜΚΟ
Σε νομοθετικό επίπεδο προχωρά η διαδικασία για την ίδρυση υπουργείου μετανάστευσης. Αυτή η διαδικασία θα χρειαστεί τέσσερις μήνες και όπως είπε ο κ. Μουζάλας θα “είναι πολύ σημαντικό γιατί το μεταναστευτικό θα μας ακολουθεί για χρόνια, θα έχουμε πολλούς ανθρώπους χωρίς χαρτιά και θα παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία της ενσωμάτωσης τους.” Μέχρι τον Απρίλιο θα έχει ολοκληρωθεί το έργο της ηλεκτρονικής άδειας παραμονής για τους πρόσφυγες και μετανάστες στη χώρα η οποία θα ανανεώνεται και η οποία θα δίνει στις αρχές τη δυνατότητα καλύτερου ελέγχου.
Μία ακόμη πρωτοβουλία είναι το μητρώο ΜΚΟ που δημιουργείται. Όπως είπε ο υπουργός “μέχρι τον Μάρτιο όλες οι ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στο προσφυγικό θα πρέπει να είναι εγγεγραμμένες στο μητρώο και καμία δεν θα έχει το δικαίωμα να δραστηριοποιείται στην Ελλάδα χωρίς να έχει καταγραφεί.” Σε αυτή τη διαδικασία όπως είπε ο κ. Μουζάλας η κυβέρνηση αφήνει χώρο και στους αλληλέγγυους καθώς θεωρεί ότι η συμβολή τους στο προηγούμενο διάστημα ήταν καθοριστική για την αντιμετώπιση της κρίσης. Υπογράμμισε ωστόσο ότι η συμμετοχή των αλληλέγγυων θα γίνεται πλέον κατόπιν συνεννόησης με τους φορείς που έχουν την ευθύνη των κέντρων φιλοξενίας και θα γίνεται όπου υπάρχει ανάγκη.
Νέες δομές για ασυνόδευτα ανήλικα
Αναφορικά με τα ασυνόδευτα ανήλικα, ο κ. Μουζάλας είπε ότι το 2015 είχαμε 300 θέσεις και σήμερα έχουμε 1300 και συνεχίζεται η διαδικασία καθώς στη χώρα σήμερα είναι καταγεγραμμένα περίπου 2.500 ασυνόδευτα. Μέχρι το Πάσχα θα έχει τακτοποιηθεί και το ζήτημα με τα ασυνόδευτα κατέληξε ο κ. Μουζάλας.
Για το θέμα της υγείας είπε ότι όλα τα παιδιά είναι εμβολιασμένα, και υπάρχει εβδομαδιαίος ιατρικός έλεγχος σε όλα τα κέντρα φιλοξενίας ενώ τα παιδιά έχουν ξεκινήσει να πηγαίνουν κανονικά στο σχολείο.
Άσυλο. Η Αχίλλειος πτέρνα του προσφυγικού
Αναφορικά με το θέμα του ασύλου όπου οι διαδικασίες προχωρούν με αργούς ρυθμούς ο υπουργός υπεραμύνθηκε των προσπαθειών της κυβέρνησης φέρνοντας σαν παράδειγμα τη Γερμανία όπου η διαδικασία ασύλου εκεί διαρκεί 17 μήνες.
Στην Ελλάδα το άσυλο δημιουργήθηκε όπως είπε ο κ. Μουζάλας το 2013 και σήμερα έχει 617 υπαλλήλους που μαζί με την αστυνομία και τους υπεύθυνους της Ύπατης Αρμοστείας φτάνουν τους 800. Από τον επόμενο μήνα τα νησιά θα ενισχυθούν με επιπλέον 100 υπαλλήλους, ενώ παράλληλα υπενθύμισε ότι η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου η οποία θα έπρεπε να έχει στην Ελλάδα 400 ειδικούς που θα βοηθούν στις διαδικασίες έχει μόνο 40 και την ευθύνη για την υποστελέχωσή της φέρουν τα κράτη μέλη της ΕΕ που δεν παρέχουν την απαραίτητη βοήθεια.
Τέλος ο κ. Μουζάλας άσκησε δριμεία κριτική στην ανανεωμένη συνθήκη του Δουβλίνου γιατί όπως είπε η ελληνική κυβέρνηση διαβλέπει τα ίδια λάθη με την προηγούμενη συνθήκη η οποία κατέρρευσε το 2015 με τις τεράστιες προσφυγικές ροές.
Όπως είπε ο υπουργός το νέο Δουβλίνο έχει τη θετική πρόβλεψη ότι οι πρόσφυγες θα πρέπει να μοιράζονται στα κράτη μέλη, αλλά περιλαμβάνει ταυτόχρονα τρία σημεία που ακυρώνουν αυτή την πρόβλεψη.
Συγκεκριμένα, ότι α) για να ξεκινήσει η μετεγκατάσταση των προσφύγων θα πρέπει μια χώρα να έχει φτάσει το 150% των αντοχών της όσων αφορά τα άτομα που μπορεί να δεχθεί, β) αναθέτει στα κράτη πρώτης υποδοχής να εξετάσουν όλα τα άτομα αναφορικά με το δικαίωμά τους στο άσυλο και γ) δυσκολεύει την επανένωση των οικογενειών.
Σε αυτό το πλαίσιο το ελληνικό υπουργείο βρίσκεται σε επαφές με άλλες χώρες που αποτελούν πύλες εισόδου προσφύγων και μεταναστών με σκοπό την κοινή δράση κατά του νέου Δουβλίνου.