Σε αρκετά από τα γνωστά του δοκίμια για τον αθλητισμό και ειδικότερα για το ποδόσφαιρο, ο Ουμπέρτο Έκο ερμηνεύει την ενασχόληση με τα σπορ ως "φλυαρία γύρω από όσα γράφει ο αθλητικός τύπος". Αν δεχθούμε ότι ο Ουμπέρτο Έκο έχει δίκιο, υπάρχουν κάποιες φορές που αυτή η "φλυαρία" βρίσκει την έμπνευσή της σε αυτά που γράφει όχι μόνο ο αθλητικός αλλά και ο πολιτικός ή ο οικονομικός τύπος. Ακόμη περισσότερο, ένα ματς μπορεί κάποτε να αποκτήσει πολιτικούς συμβολισμούς, να ανεβάσει στα ουράνια μια κυβέρνηση ή ένα πολιτικό σύστημα (βλέπε Αργεντινή 1978) ή να το ρίξει στα τάρταρα (βλέπε για παράδειγμα την εφτάρα της Γερμανίας στη Βραζιλία νωρίτερα αυτή την εβδομάδα) Το ποδόσφαιρο μετατρέπεται έτσι σε ιδεολογικό εργαλείο, βγάζει τον κόσμο στους δρόμους, πυροδοτεί τον εθνικισμό κάποιες φόρες και γίνεται εργαλείο ιδεολογικής ηγεμονίας.
Η συζήτηση γύρω από την πολιτική και το ποδόσφαιρο είναι ενδιαφέρουσα και πάντα έχει κάτι να σου δώσει. Μπορεί να κινητοποιήσει το μυαλό ακόμη και του πλέον απολίτικου ποδοσφαιρόφιλου. Αλλά ας μην γελιόμαστε. Το ποδόσφαιρο είναι πάνω από όλα ένα παιχνίδι. Και ως παιχνίδι ερεθίζει και κινητοποιεί κυρίως την προαιώνια ανάγκη του ανθρώπου να παίξει. Ας αφήσουμε λοιπόν τις θεωρίες για την ώρα και ας απολαύσουμε τον τελικό....

Αργεντινή
Λίγο μετά την νίκη της εθνικής ομάδας της Αργεντινής επί της Ολλανδίας την Τετάρτη το βράδυ, χιλιάδες κόσμου βγήκαν στους δρόμους των αργεντίνικων πόλεων πανηγυρίζοντας και φωνάζοντας συνθήματα κατά της Βρετανίας, του μόνιμου "εχθρού", λόγω της υπόθεσης των Φόκλαντς (να η πρώτη πολιτικοποίηση του ποδοσφαίρου)
Στο Ροσάριο, την γενέτειρα του Λιονέλ Μέσι και τρίτη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, ακούστηκε για πρώτη φορά ένα νέο σύνθημα που χλευάζει τα heads funds με τα οποία η Αργεντινή βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε μόνιμη διαμάχη για το χρέος μετά την χρεοκοπία του 2002.
Ανεμίζοντας την σημαία της Αργεντινής ο κόσμος τραγουδούσε: "Αρπακτικά κεφάλαια, σταματήστε να κοροϊδεύετε και συμφωνήστε στην ανταλλαγή του χρέους".
Η δεκαετής διαμάχη της Αργεντινής με τα heads funds που δεν δέχθηκαν το κούρεμα του 70% του χρέους πυροδοτεί το εθνικιστικό πάθος των Αργεντίνων και το ποδόσφαιρο γίνεται πολιτικό εργαλείο. Όχι εργαλείο για την τόνωση της εθνικής υπερηφάνειας για την "καλύτερη ποδοσφαιρική ομάδα του κόσμου", αλλά εργαλείο που προβάλει διεθνώς μια χώρα που αντιστέκεται στη δικτατορία των χρηματαγορών, που δεν υποκύπτει στους εκβιασμούς σκοτεινών χρηματοοικονομικών κύκλων που θέλει να προβάλει ένα άλλο μοντέλο διακυβέρνησης.
Σε αντίθεση με την Γερμανία που πέρα από το υψηλού επιπέδου ποδόσφαιρο της αναδεικνύεται ως η νέα υπερδύναμη δίπλα στις ΗΠΑ και την Κίνα όχι μόνο πολιτικά αλλά και οικονομικά επιβάλλοντας με την αυστηρότητα, τον ορθολογισμό και την προτεσταντική πειθαρχία, την θέλησή της σε ολόκληρη την Ευρώπη, μπαίνει εμπόδιο η Αργεντινή. "Ο αντάρτης των αγορών" που γράφει στα παλαιότερα των υποδημάτων της τη λιτότητα και κόβει χρήμα ασύστολα για να κρατήσει σε ένα επίπεδο αξιοπρέπειας τις χαμηλές της τάξεις, που δεν φοβάται να πετάξει έξω τις ξένες επιχειρήσεις που δεν είναι εντάξει με τις υποχρεώσεις τους (βλέπε την υπόθεση της ισπανικής πετρελαϊκής Repsol, η μονάδα της οποίας στην Αργεντινή κρατικοποιήθηκε από την Κριστίνα Φερνάντες), που δείχνει αλληλεγγύη στους γείτονές της, που δεν φοβάται να βάλει περιορισμούς στη μετακίνηση κεφαλαίων, που μαγειρεύει τα στοιχεία για τον πληθωρισμό κτλ .

Αυτά βέβαια μπορεί να είναι λόγοι εθνικής περηφάνιας, και μάλιστα για ένα λαό που την τελευταία δεκαετία πέρασε πάρα πολλά και υποχρεώθηκε σε αλλεπάλληλες ταπεινώσεις από το διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι όλα είναι ρόδινα στην Αργεντινή. Ο "περονισμός" που εκφράζει η πρόεδρος της χώρας Κριστίνα Φερνάντες, δηλαδή αυτό το μίγμα σοσιαλισμού και εθνικισμού που είναι τόσο μοναδικό σε αυτή τη χώρα της Λατινικής Αμερικής, έχει φτάσει στα όριά του και η χώρα αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα, όχι γιατί είναι φτωχή, αλλά γιατί δεν παίζει με τους διεθνείς οικονομικούς κανόνες. Κάτι που κάνει η Γερμανία.
Ο πληθωρισμός στην Αργεντινή τρέχει με τουλάχιστον 25%, και η αργεντίνικη οικονομία έχει μπει σε ένα φαύλο κύκλο μείωσης του εμπορικού πλεονάσματος, φυγής κεφαλαίων και υποτίμησης του νομίσματος. ΟΙ εξαγωγείς βρίσκονται στα πρόθυρα νευρικής κρίσης καθώς θα πρέπει να δουλέψουν με διπλή ισοτιμία δολαρίου. Η επίσημη ισοτιμία του πέσο με το δολάριο είναι περίπου 4,60 αλλά ο περιορισμός στην αγορά δολαρίων φτάνει την ισοτιμία στη μαύρη αγορά στο 6,30.
Η Αργεντινή αντιμετωπίζει επιπλέον τον κίνδυνο νέας χρεοκοπίας αν δεν τα βρει με τα επενδυτικά κεφάλαια των ΗΠΑ που δεν δέχθηκαν τον κούρεμα. Η κυβέρνηση Φερνάντες κάνει διαπραγματεύσεις και είναι έτοιμη για κάποιου είδους συμβιβασμό αρκεί να είναι δίκαιος και αξιοπρεπής όπως αυτή ερμηνεύει την αξιοπρέπεια.
Επιπλέον έχει αποφασίσει να ανοίξει τους ορίζοντες της και να κάνει συμφωνίες με τη Ρωσία ώστε να τονωθούν οι επενδύσεις και να στείλει ένα μήνυμα στις ΗΠΑ ότι "υπάρχουν και άλλοι που θέλουν να κάνουν μπίζνες με την Αργεντινή αν δεν θέλουν οι ΗΠΑ"

Ας γυρίσουμε όμως πίσω στο ποδόσφαιρο. Ο συμβολισμός του τελικού είναι προφανής και στο επίπεδο του τρόπου ζωής. Απέναντι στην καλοκαρδισμένη Γερμανία όπου τα πάντα χρονομετρούνται, αντιπαρατίθεται η λατινοαμερικάνική χαλαρότητα, ο ήλιος, η θάλασσα ο ρομαντισμός (το τανγκό άλλωστε είναι το δεύτερο εθνικό "σπορ"). ΟΙ Αργεντινοί θεωρούν ότι αξίζουν το κύπελλο και μάλιστα μέσα στο Μαρακανά, το σύμβολο του αιώνιου ποδοσφαιρικού τους αντιπάλου της Βραζιλίας. Αν τα καταφέρουν, απόψε θα "καεί" το Μπουένος Άιρες αν όχι, τουλάχιστον μπορούν πάντα να περηφανεύονται ότι ο Θεός του ποδοσφαίρου μια φορά κατέβηκε στη γη για να "βάλει το χέρι του" σε ματς. Και διάλεξε την Αργεντινή...


Γερμανία

Η Γερμανία έχει κατακτήσει το μουντιάλ άλλες τρεις φορές στο παρελθόν. Συμπτωματικά τις δύο από αυτές, η κατάκτηση του τροπαίου είχε έναν ευρύτερο συμβολισμό για τη χώρα. Το 1954 –το θαύμα της Βέρνης όπως έχει μείνει στην ιστορία – η νίκη στον τελικό επί της Ουγγαρίας έδωσε πίσω στους Γερμανούς την εθνική τους υπερηφάνεια καθώς η χώρα ήταν στιγματισμένη από τον Δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Μέχρι τότε η Γερμανία απαγορευόταν να συμμετάσχει σε διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις.
Το 1990 η κατάκτηση του κυπέλου στην Ιταλία με αντίπαλο την Αργεντινή, συνέπεσε χρονικά με την πτώση του τείχους και την επανένωση των Γερμανιών. Η ενωμένη πλέον Γερμανία, αναγεννημένη, με ισχυρή οικονομία γινόταν ξανά η μεγαλύτερη χώρα της Ευρώπης έτοιμη να παίξει ηγετικό ρόλο στα χρόνια που θα ακολουθούσαν.

Σήμερα η Γερμανία είναι η νέα οικονομική υπερδύναμη. Πέρα από το καλό και πλήρως «αυτοματοποιημένο»ποδόσφαιρο που παίζει, είναι μια χώρα που έχει επιβάλει την πολιτική της σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ήπειρο όπως και το οικονομικό της μοντέλο. Η νέα υπερδύναμη έχει αποκτήσει σοβαρό λόγο στη διεθνή διπλωματία, και είναι προνομιακός συνομιλητής με τις υπόλοιπες υπερδυνάμεις.
Είναι αυτή που έχει τον πρώτο και τελευταίο λόγο μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών στις συνομιλίες με ΗΠΑ και Ρωσία.

Επιπλέον έχει απεγκλωβιστεί από στερεότυπα του παρελθόντος που την κατέτρεχαν. Η ομάδα της είναι ένα εθνοτικό μείγμα που συνεργάζεται αρμονικά, όπως είναι και η κοινωνία της. Από τα 23 μέλη της εθνικής ομάδας τα 11 έχουν ξένη καταγωγή.
Σε αντίθεση με την Αργεντινή η Γερμανία είναι φορέας αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας και λειτουργίας του κράτους.
Ως οικονομία είναι ισχυρότερη και έχει χαμηλό πληθωρισμό. Η μεν Αργεντινή κινδυνεύει ξανά με χρεοκοπία η Γερμανία είναι μια από τις πλέον αξιόχρεες χώρες του πλανήτη και μάλιστα για το υπόλοιπο 2014 δεν χρειάζεται να εκδώσει νέα ομόλογα.
Ωστόσο δεν είναι όλα ρόδινα για την Γερμανία.
Μπορεί να έχει κάνει όλες τις άλλες εθνικές ομάδες να τρέμουν τα πόδια τους όταν παίζον μαζί της και να χάλασε το πάρτι των Βραζιλιάνων σ’ εκείνο το αξιομνημόνευτο μας, υπάρχει κάτι που θέλει ιδιαίτερη προσοχή. Η οικονομία της.
Η χώρα που παράγει το 30% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ υπάρχει πιθανότητα το 2015 να έχει μηδενική ανάπτυξη. Και αυτό γιατί πρώτον παρατηρείται υποχώρηση της ζήτησης από την Κίνα για προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, η ουκρανική κρίση κοστίζει στις γερμανικές επιχειρήσεις που συνδιαλλάσσονται με τη Ρωσία και επιπλέον η Γερμανία αντιμετωπίζει αύξηση του κόστους της ενέργειας και του κόστους εργασίας. Πρόσφατα η κ. Μέρκελ υποχρεώθηκε να θεσπίσει κατώτατο μισθό.
Η γερμανική οικονομία φυσικά και δεν κινδυνεύει. Δεδομένου όμως του μεγέθους της και του ρόλου της στην ευρωπαϊκή οικονομία κάθε σημάδι αδυναμίες προκαλεί ανησυχία.
Προς το παρόν πάντως όλη η Γερμανία, υποθέτουμε και η κυρία Μέρκελ, περιμένει με αγωνία τον τελικό. Η καγκελάριος θα μεταβεί μάλιστα στο Ρίο ντε Τζανέιρο, για να μην χάσει άλλη μια στιγμή προσωπικού θριάμβου σε απευθείας μετάδοση σε περίπτωση που η ομάδα της χώρας της κερδίσει.