Με την οικονομική κρίση στην Ευρώπη να βαθαίνει ολοένα και περισσότερο δεκάδες χιλιάδες εξειδικευμένοι εργάτες και επιστήμονες εγκαταλείπουν τις χώρες τους αναζητώντας καλύτερη τύχη στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, αρκεί να υπάρχει δουλειά και σταθερό πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον.
Το μεταναστευτικό κύμα που τις τελευταίες δύο δεκαετίες χτυπούσε ασταμάτητα την Ευρώπη τώρα αλλάζει πορεία. Λατινική Αμερική, Αυστραλία, ΗΠΑ και Καναδάς υποδέχονται τους Ευρωπαίους που εγκαταλείπουν την ευρωζώνη.
Ταυτόχρονα, ένα μεγάλο τμήμα μεταναστών από χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου -που τα τελευταία χρόνια πέρασε στην Ευρώπη και συνετέλεσε τα μέγιστα στη δημιουργία του οικονομικού θαύματος και των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης, εργαζόμενο στις κατασκευές, σε αγροτικές και άλλες χειρονακτικές εργασίες -επιστρέφει στον τόπο καταγωγής του.
Το γεγονός ότι εξειδικευμένοι επαγγελματίες και επιστήμονες εγκαταλείπουν την υπερχρεωμένη ευρωζώνη -κυρίως τις χώρες του νότου- έχει ήδη αρχίσει να προκαλεί προβληματισμό για τις μεσοπρόθεσμες συνέπειες που μπορεί να έχει η συνεχής αφαίμαξη των χωρών αυτών από τα πιο λαμπρά μυαλά τους σε μια χρονική στιγμή που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ταχύτερη έξοδο από την κρίση.
Με την ανεργία των νέων να ξεπερνά το 40% σε Ισπανία και Ελλάδα, το 27% σε Ιρλανδία και Πορτογαλία και Ιταλία, η φυγή μοιάζει για τους άνεργους σχεδόν η μόνη διέξοδος.
Το μεγαλύτερο κύμα εξόδου από προβληματικές χώρες της ευρωζώνης παρατηρείται στην Ιβηρική. Ισπανία και Πορτογαλία χάνουν διαρκώς ειδικευμένους εργάτες που λόγω γλώσσας μετακινούνται προς τις πρώην αποικίες, κυρίως στη Λατινική Αμερική. Ιρλανδία, Σλοβενία και Κύπρος χάνουν επίσης εργατικό δυναμικό και επιστήμονες, όπως επίσης και η Ελλάδα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν διαθέτει επίσημα στοιχεία για το μέγεθος της μετανάστευσης αλλά το ζήτημα έχει αρχίσει να προβληματίζει ακόμη και τις ατμομηχανές της ευρωπαϊκής οικονομίας, δηλαδή τη Γερμανία, τη Γαλλία και τη Βρετανία που βλέπουν τα ταλέντα τους να φεύγουν.
Αγκόλα, Μοζαμβίκη και Βραζιλία αποτελούν τους κύριους προορισμούς των Πορτογάλων, Λατινική Αμερική, Βραζιλία Γερμανία και Σκανδιναβικές χώρες των Ισπανών, Αυστραλία, ΗΠΑ, Καναδάς και Αγγλία των Ιρλανδών. Τα ελληνόπουλα επιλέγουν κυρίως την Αυστραλία, τη Γερμανία, τις σκανδιναβικές χώρες και τον Καναδά.
Κατά τη διάρκεια της χρυσής δεκαετίας 1998-2008 η Ισπανία υποδέχθηκε ένα από τα μεγαλύτερα κύματα μεταναστών . Κάθε χρόνο περίπου 500.000 μετανάστες περνούσαν τα ισπανικά σύνορα δίνοντας ώθηση στις κατασκευές ως φθηνό εργατικό δυναμικό και στελεχώνοντας τον τομέα των υπηρεσιών. Πέρυσι με την ανεργία να ξεπερνά το 20% η Ισπανία έγινε εξαγωγέας εργατικού δυναμικού και στελεχών για πρώτη φορά από το 1990. Σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία έφυγαν από τη χώρα σχεδόν 56.000 περισσότερα άτομα απ όσα μπήκαν από άλλες χώρες. Οι Ισπανοί που εγκαταλείπουν την πατρίδα αναζητούν καλύτερη τύχη κυρίως σε χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 2010 το 60% των Ισπανών μεταναστών προτίμησε χώρες πλην Ευρώπης και κυρίως τη Λατινική Αμερική, λόγω καλών οικονομικών συνθηκών αλλά για λόγω των δυνατοτήτων που δίνη η κοινή ή η συγγενής γλώσσα.
Περισσότεροι από 100.000 Πορτογάλοι εγκατέλειψαν τη χώρα τους το 2011 μετά από μία δεκαετία αναιμικής ανάπτυξης και διαρκούς αύξησης του χρέους. Η Αγκόλα πρώην πορτογαλική αποικία στην Αφρική έχει υποδεχθεί από το 2003, 70.000 Πορτογάλους πολίτες ενώ το 2011 μόνο 52.000 έφυγαν για τη Βραζιλία προς αναζήτηση εργασίας.
Η Βραζιλία είναι η χώρα που επωφελείται περισσότερο από την κρίση στην Ευρώπη -όσων αφορά το εργατικό δυναμικό - καθώς έχει ανάγκη για νέους αρχιτέκτονες , μηχανικούς και εργάτες ειδικευμένους στις κατασκευές για να προχωρήσει μια σειρά από έργα υποδομής. Η χώρα με τις απέραντες εκτάσεις της και το πλούσιο υπέδαφός της ήταν κάποτε πόλος έλξης για μετανάστες απ όλο τον κόσμο. Στο δεύτερο μισό του προηγούμενου αιώνα, η ασταθής οικονομία και πολιτική κατάσταση οδήγησε εκατομμύρια Βραζιλιάνους να φύγουν και μαζί με αυτούς έφυγαν και επιστήμονες. Σήμερα η χώρα με ανάπτυξη κοντά στο 7% γίνεται και πάλι πόλος έλξης για Πορτογάλους, Ισπανούς αλλά και Βραζιλιάνους που είχαν φύγει τις προηγούμενες δεκαετίες. Η κυβέρνησης της Βραζιλίας εκτιμά ότι από τα τρία εκατομμύρια πολίτες της που ζούσαν εκτός χώρας το 2007, το ένα εκατομμύριο έχει ήδη επιστρέψει.
Ισπανία
Ακόμη περισσότεροι Ισπανοί αναμένεται να εγκαταλείψουν τη χώρα τους στο προσεχές διάστημα καθώς η ανεργία έχει φτάσει στο 22%, η κυβέρνηση της χώρας ακολουθεί τη γραμμή της εξοντωτικής λιτότητας και πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι η οικονομία της θα πέσει και πάλι σε ύφεση. Έρευνα της εταιρίας Randstad κατέδειξε ότι το 62% των Ισπανών ανέργων είναι πρόθυμοι να φύγουν από τη χώρα τους προκειμένου να βρουν δουλειά.
Για τους Ισπανούς η μετανάστευση έχει εξελιχθεί σε σύμβολο "εθνικής αποτυχίας", με τους μετανάστες να παρομοιάζονται με τους εξόριστους της δικτατορίας του Φράνκο.
Προσφατα ο βασιλιάς της χώρας Χουάν Κάρλος, στην απονομή των υποτροφιών που δίνει το ισπανικό κράτος σε αριστούχους για σπουδές στο εξωτερικό εξέφρασε την ευχή οι νέοι φοιτητές να γυρίσουν στην πατρίδα τους όταν αποφοιτήσουν και να βρουν μια οικονομία σε καλύτερη κατάσταση.
Οι ευρωπαίοι ηγέτες είναι διχασμένοι για το πως θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Η Ισπανία και η Πορτογαλία ερυθρύνουν όσους αναζητούν εργασία να φύγουν. Πέρυσι η Ισπανία υπέγραψε συμφωνία με τη Γερμανία βάση της οποίας γερμανικές εταιρίες θα προσφέρουν δουλειά σε Ισπανούς στους τομείς της μηχανολογίας, της υγείας και του τουρισμού. Τον προηγούμενο μήνα ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Πέδρο Πάσος Κοέλιο είπε στους άνεργους δασκάλους να ψάξουν για δουλειά σε μία από τις πρώην πορτογαλικές αποικίες.
Στην Ελλάδα από την άλλη ο υπουργός οικονομικών Ευάγγελος Βενιζέλος κάλεσε τους νέους να μείνουν στη Ελλάδα και στην Ιρλανδία το υπουργείο μείωσε τη φορολογία στην τουριστική βιομηχανία δίνοντας έτσι στις επιχειρήσεις κίνητρο για να κρατήσουν το προσωπικό τους και να προσλάβουν επιπλέουν εργαζόμενους.
Η Ιταλία θεσμοθέτησε φοροαπαλλαγή για τους πολίτες κάτω των σαράντα ετών που θα επιστρέψουν στην Ιταλία μετά από δύο χρόνια τα οποία θα έχουν περάσει σπουδάζοντας ή εργαζόμενοι στο εξωτερικό.
Η Ιρλανδία αν και δεν παρακινεί τους πολίτες τους να φύγουν τουλάχιστον 42.000 εγκατέλειψαν τη χώρα το 2011 και άλλοι τόσοι αναμένεται να φύγουν φέτος. Η Αυστραλία αλλά και η Αγγλία αποτελούν τις πρώτες επιλογές λόγω γλώσσας και λόγω χαμηλής ανεργίας –τουλάχιστον στην Αυστραλία που είναι μόλις 5%. Η κατάρρευση του κατασκευαστικού τομέα στην Ιρλανδία έχει αφήσει χιλιάδες ανθρώπους χωρίς δουλειά και παρά το γεγονός ότι η Ιρλανδία βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση απ’ ότι οι υπόλοιπες χώρες των PIGS αναλυτές εκτιμούν ότι η χώρα θα χρειαστεί τουλάχιστον μία δεκαετία για να φτάσει στα προ κρίσης επίπεδα.
Έλληνες πολίτες
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του europass και του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης πάνω από 100.000 νέοι είναι έτοιμοι να εγκαταλείψουν την Ελλάδα, . Μέσα στο 2011 συμπληρώθηκαν 95.732 βιογραφικά από έλληνες πολίτες που αναζητούν δουλειά στο εξωτερικό βάζοντας τη χώρα μας στην πρώτη τετράδα των χωρών που οι νέοι τους θέλουν να φύγουν (οι πρώτες τρεις είναι η Πορτογαλία η Ιταλία και η Ρουμανία). Το 675 όσων συμπλήρωσαν το ευρωπαϊκό βιογραφικό είναι κάτω των 35 ετών και οι περισσότεροι από τους μισούς μιλούν από μία έως τρεις ξένες γλώσσες.
Δημοσιεύθηκε 22-01-12 στον Τύπο της Κυριακής