Την εβδομάδα που μας πέρασε υπήρξε μια απρόσμενη και πρωτοφανής εξέλιξη. Στη Βόρειο Αφρική εγκαθιδρύθηκε για πρώτη φορά –παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία διεθνής αναγνώριση- ο ισλαμικός νόμος σε μια μεγάλη περιοχή. Τουαρέγκ και ισλαμιστές αντάρτες κατέλαβαν το βόρειο Μάλι μια περιοχή που περιλαμβάνει τις πόλεις Γκάο, Κιντάλ και Τιμπουκτού και επέβαλαν τη σαρία.
Η εξέλιξη αποτυπώνει σε μεγάλο βαθμό μια τάση που έχει αρχίσει να γίνεται κυρίαρχη μετά την αραβική άνοιξη στις βορειοαρφικανικές χώρες.
Την ισλαμοποίηση της πολιτικής.

Η Μουσουλμανική Αδελφότητα, το ισχυρότερο ισλαμικό ρεύμα, στην ογδοντάχρονη και πλέον πορεία του, κατάφερε να επεκτείνει την επιρροή της πέρα από την Αίγυπτο. Αργά, σταθερά και σιωπηλά, το κίνημα κατάφερε να δημιουργήσει ισχυρούς πυρήνες στις Αραβικές χώρες και τώρα, μετά την αραβική άνοιξη, ανοίγει γι αυτούς ένας νέος πολιτικός ορίζοντας .
Η Αδερφότητα μπορεί να μην ήταν στην πρώτη γραμμή της μάχης για την ανατροπή του Μουμπάρακ αλλά ήταν αυτή που επωφελήθηκε περισσότερο. Ότι ακριβώς συνέβη και στις υπόλοιπες βορειοαφρικανικές χώρες τον τελευταίο χρόνο.
Οι Αδερφοί Μουσουλμάνοι είναι επίσης η μεγαλύτερη ισλαμική ομάδα της αντιπολίτευσης στη Συρία που μάχεται για την  ανατροπή του Μπασάρ Αλ Άσαντ. Έχει δεχθεί ουκ ολίγες φορές σκληρή κριτική για το ότι προσπαθεί να «καπελώσει» το κίνημα με στόχο να βρεθεί στην εξουσία στη μετά Άσαντ εποχή.
Στην Αίγυπτο η Αδερφότητα ήδη κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές και τώρα διεκδικεί και την προεδρία. Ακόμη όμως και αν δεν νικήσει θα παραμένει η αδιαπραγμάτευτη δύναμη. Αν πέσει και το καθεστώς Άσαντ στη Συρία τότε θα έχουμε για πρώτη φορά ένα σουνιτικό μουσουλμανικό τόξο που θα ξεκινά από τον Ατλαντικό και θα φτάνει μέχρι την Ανατολική Μεσόγειο που θα σχεδιάσει από την αρχή την πολιτική αρχιτεκτονική της περιοχής σηματοδοτώντας τη διακοπή της επιρροής του σιιτικού Ιράν στον αραβικό κόσμο.

Μαρόκο - Αλγερία

Ο φόβος της επέκτασης της αραβικής άνοιξης στο Μαρόκο έκανε τον βασιλιά Μοχάμεντ να επιτρέψει για πρώτη φορά τους ισλαμιστές να τεθούν επικεφαλής της κυβέρνησης. Στις εκλογές του Νοεμβρίου οι μετριοπαθείς ισλαμιστές  (το κόμμα PJD) βγήκαν πρώτο κόμμα αλλά έχουν βρεθεί σε αδιέξοδο καθώς η χώρα βρίσκεται προ, ευρωπαϊκών διαστάσεων, οικονομικής κρίσης. Η ανερχόμενη δύναμη είναι το σκληροπυρηνικό ισλαμικό κόμμα Αλ Αντλ στο οποίο απαγορεύτηκε να κατέβει στις εκλογές λόγω της αντιμοναρχικής ρητορικής του. Το Αλ Αντλ έχει μεγάλη επιρροή στα φτωχότερα λαϊκά στρώματα και στα πανεπιστήμια και με τη χώρα να βρίσκεται στα πρόθυρα οικονομικής κρίσης θα παίξει σημαντικό ρόλο στο άμεσο μέλλον.
Η Αλγερία γλίτωσε την εξέγερση πέρυσι όταν «φλεγόταν» η Τυνησία αλλά τώρα έχει έρθει πια η ώρα της αλήθειας. Τον επόμενο μήνα η χώρα έχει εκλογές και το φαβορί είναι οι ισλαμιστές.
Ο πρόεδρος της Αλγερίας Αμντελαζίζ Μπουντεφλίκα είπε ανοιχτά ότι αυτές οι εκλογές θα είναι σημείο καμπής στην ιστορία της χώρας. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι έχουν πει δημόσια ότι θα είναι «οι πιο δίκαιες εκλογές», εκλογές στις οποίες θα συμμετάσχουν 44 κόμματα, ενώ η κυβέρνηση που θα εκλεγεί –στην οποία  όπως δείχνουν τα πράγματα θα επικρατούν  οι ισλαμιστές -  θα συντάξει και το νέο σύνταγμα της Αλγερίας.

Τυνησία
Στη γειτονική Τυνησία οι ισλαμιστές είναι ήδη κυβέρνηση ωστόσο το ισλαμικό κίνημα στη χώρα δείχνει σημάδια εκτροχιασμού. Μπορεί στην κυβέρνηση να βρίσκονται οι μετριοπαθείς ισλαμιστές αλλά υπάρχει αυτή τη στιγμή στη χώρα ένα ισχυρό κίνημα σαλαφιστών  (φανατικών μουσουλμάνων )  που διεκδικεί περισσότερη ισχύ και ζητεί την επιβολή του ισλαμικού νόμου. Το πρόβλημα, όπως εξελίσσεται στην Τυνησία, είναι ότι αντί το μετριοπαθές Ισλάμ που βρίσκεται και στην κυβέρνηση να τραβά προς το μέρος του τους φανατικούς, γίνεται το αντίθετο.
Το ισλαμικό κόμμα Εnnahda που είναι επικεφαλής της κυβέρνηση συνασπισμού εμφανίζεται διασπασμένο, με μία ομάδα του να στηρίζει τους σαλαφιστές και να είναι υπέρ του ισλαμικού νόμου, ο οποίος απορρίφτηκε από τη Βουλή.
Στην κοσμοπολίτικη Τύνιδα η παρουσία των σαλαφιστών μπορεί να μην είναι έντονη, λίγο έξω από την πρωτεύουσα όμως η εικόνα είναι διαφορετική.
Η έλλειψη ελέγχου από την νέα κυβέρνηση έχει επιτρέψει στους σαλαφιστές να πάρουν στην έλεγχό της πόλης Σετζάν 75 χιλιόμετρα από την Τύνιδα και όπως γράφει η τοπική εφημερίδα Al Meghreb έχουν «ταλιμπανοποιήσει» την περιοχή, επιβάλλοντας στις γυναίκες την μαντίλα, την απαγόρευση του αλκοόλ, την απαγόρευση δημόσιας εκτέλεσης μουσικής,  κάνοντας τους Τυνήσιους να αναρωτιούνται που ήταν τόσα χρόνια αυτοί οι φανατικοί. Κάποιοι ήταν στη φυλακή και κάποιοι κυκλοφορούσαν ανάμεσα στο υπόλοιπο λαό κρατώντας χαμηλό προφίλ, απαντά η Ένωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Τυνησίας,  κι τώρα βρήκαν ευκαιρία να παίξουν πολιτικό ρόλο.

Λιβύη
Ανάλογη είναι η κατάσταση και στη Λιβύη. Πριν μερικές εβδομάδες ομάδες ενόπλων ισλαμιστών επιχείρησαν να εισέλθουν στην όλη Ζλιτέν με σκοπό να καταστρέψουν μνημείο μουσουλμάνων σούφι (μετριοπαθής ισλαμική σέκτα). Είναι το πιο πρόσφατο από μία σειρά επεισοδίων με αποκορύφωμα την καταστροφή του βρετανικού νεκροταφείου από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Σε άλλες περιπτώσεις, ένοπλες ομάδες σαλαφιστών έκλεισαν καφετέριες στη Βεγγάζη, επιτέθηκαν σε γυναίκες που δεν φορούσαν μαντίλα, διέκοψαν γάμους επειδή γινόταν κατανάλωση αλκοόλ και σύλησαν τάφους σούφι. Ο Καντάφι είχε κλείσει τις μαντράσες και είχε φυλακίσει πολλούς από τους ισλαμιστές ηγέτες αλλά με την πτώση του καθεστώτος οι σαλαφιστές –πολλοί εκ των οποίων σπούδασαν στην Αμερική όπου η επιρροή των Σαουδαράβων ήταν πολύ έντονη – επανέρχονται και τώρα ετοιμάζονται να μπουν και επίσημα στην πολιτική χρηματοδοτούμενοι, όπως λένε οι πολιτικοί τους αντίπαλοι., από τη Σαουδική Αραβία.

Είναι προφανές ότι στη Βόρειο Αφρική δημιουργείται ένα νέο πολιτικό ρεύμα με πρωταγωνιστές του ισλαμιστές. Η αραβική Άνοιξη ανέτρεψε μεν δικτάτορες, αλλά κατάφερε μεγάλο πλήγμα στην «κοσμικό αντίβαρο», άνοιξε χώρο σε ακραίες δυνάμεις και δημιούργησε νέες συμμαχίες. Για παράδειγμα η Χαμάς στα παλαιστινιακά εδάφη που στηρίζεται από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους και είχε πάντα στενή σχέση με τη Συρία και το Ιράν, τώρα απομακρύνεται και από τους δύο και προσκολλάτε περισσότερο στην Αίγυπτό. Σε αυτό το σκηνικό η Δύση που πάντα ήταν επιφυλακτική με τους ισλαμιστές έχει απέναντι της νέες δυνάμεις και πρόσωπα και προσπαθεί να ανοίξει διαύλους επικοινωνίας αλλά και να τις δεσμεύσει όπου αυτό είναι δυνατό, για παράδειγμα, οικονομικά, όπως έγινε με την Αίγυπτο και το δάνειο που συμφώνησε πρόσφατα να τις παράσχει το ΔΝΤ.
Το νέο σκηνικό από την άλλη προκαλεί νευρικότητα στα εμιράτα και βασίλεια του Κόλπου. Η Μουσουλμανική Αδελφότητα προσεγγίζει διαφορετικά την πολιτική απ’ ότι οι ουαχαμπίτες σκληροπυρηνικοί ισλαμιστές του Κόλπου οι οποίοι φοβούνται μετάδοση του επαναστατικής διάθεσης και στα καθεστώτα τους. Η διαδικασία μεταστροφής της πολιτικής και της κοινωνίας στις βορειοαμερικανικές χώρες μόλις έχει  αρχίσει αλλά ο δρόμος που χαράσσεται δείχνει να απέχει πολύ από αυτό που οι λαοί τους ονειρεύτηκαν.  

Δημοσιεύθηκε 14-04-12 στον Τύπο της Κυριακής