Είναι ίσως η πρώτη φορά τις τελευταίες δεκαετίες που οι Αμερικανοί ενόψει μιας στρατιωτικής επιχείρησης, δυσκολεύονται τόσο πολύ να βρουν συμμάχους. Είναι όμως και η πρώτη φορά που αντιμετωπίζουν ένα τόσο δύσκολο αντίπαλο και τόσο ισχυρή αντίσταση από τη Ρωσία, η οποία είναι αποφασισμένη να μην χάσει τον τελευταίο της σύμμαχο στη Μέση Ανατολή. 
Την ώρα που θα τυπώνεται αυτό το τεύχος είναι πιθανό ο Μπαράκ Ομπάμα να έχει λάβει την έγκριση από το Κογκρέσο για στρατιωτική επέμβαση στη Συρία και μένει πλέον να ρυθμιστούν οι επιχειρησιακές λεπτομέρειες για το -εκτός απροόπτου- χτύπημα. το Κογκρέσο, για κάποιους με καλή γνώση των τεκταινόμενων στην Ουάσιγκτον, ήταν η τελευταία γραμμή άμυνας του Αμερικανού προέδρου για να κερδίσει χρόνο. Ο Ομπάμα παρά το ότι βάσει του αμερικανικού συντάγματος έχει τη δυνατότητα να πάρει μονός του την απόφαση, έστειλε το μπαλάκι στο κογκρέσο για να μοιραστεί την ευθύνη.

Ρίσκο
"Οι αμερικανικές κυβερνήσεις των τελευταίων ετών δεν έχουν δώσει δείγματα ότι υπολογίζουν τις συνέπειες των πολεμικών επιχειρήσεών τους" τονίζει στο HOT DOC o Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης. "Το ρίσκο που θα πάρουν οι ΗΠΑ είναι πολύ μεγάλο καθώς δεν μπορεί να υπολογιστεί ποιά θα είναι η αντίδραση του Άσαντ και του Ιράν, τί έκταση θα έχει και τί επιπτώσεις". 
Το καθεστώς Άσαντ έχει αποδείξει ότι είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό καθώς βρίσκεται ήδη δύο χρόνια σε πόλεμο, έχει μια ισχυρή πολεμική μηχανή και ισχυρούς συμμάχους. Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, ο Αμερικανός πρόεδρος έτρωγε ένα ακόμη χαστούκι στη σύνοδο του G20. Ο Ομπάμα παρακολούθησε τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντμίρ Πούντιν να αποκαλεί τον υπουργό εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι "ψεύτη" για την "άγνοιά του" ότι στο πλευρό της αντιπολίτευσης της Συρίας μάχεται η Αλ Κάιντα, είδε τον Ρώσο πρόεδρο να κερδίζει όχι μόνο την υποστήριξη των BRICS (Ρωσία, Κίνα, Ινδία, Βραζιλία, Ν. Αφρική) αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πλην Γαλλίας) και άκουσε τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Χέρμαν Βαν Ρομπάι και τον πρόεδρο της Κομισιόν, Ζοζέ Μπαρόζο να τάσσονται κατά της στρατιωτικής επέμβασης και να τραβούν το αυτί της Γαλλίας γιατί δεν ακολουθεί την ευρωπαϊκή γραμμή. 
Χωρίς την έγκριση του συμβουλίου Ασφαλείας και ούτε καν την στήριξη της Βρετανίας μετά την πανωλεθρία του Ντέιβιντ Κάμερον στη Βουλή με την καταψήφιση της πρότασης στρατιωτικής επέμβασης, ο Ομπάμα βαδίζει προς τη Δαμασκό με λιγότερη υποστήριξη ακόμη και από αυτή που είχε ο Τζορτζ Μπους για το Ιράκ και ακόμη χειρότερα, ρισκάρει να προκαλέσει γενική ανάφλεξη στη Μ. Ανατολή με αποτελέσματα ακόμη πιο καταστροφικά και από αυτά που άφησε πίσω του ο προκάτοχος του.

Αντιδράσεις
Το κογκρέσο είναι διχασμένο, γνωρίζει καλά ότι οι αντάρτες στην Συρία είναι στην ουσία φανατικοί ισλαμιστές που συνδέονται με την Αλ Καίντα ενώ αποκαλυπτική είναι πριν από μερικές εβδομάδες η έκθεση του στρατηγού Μάρτιν Ντέμπσεϊ επικεφαλής των Αμερικανικών δυνάμεων στη Μέση Ανατολή , στην οποία τονίζει ότι προς το παρόν δεν υπάρχει εναλλακτική πρόταση εξουσίας σε περίπτωση αποχώρησης του Άσαντ από την εξουσία. 
Δηλώνοντας ο Ομπάμα ένα χρόνο πριν ότι "η χρήση χημικών όπλων είναι κόκκινη γραμμή", αυτοπαγιδεύθηκε σε μια πολιτική που τον κάνει ευάλωτο στα γεράκια της Ουάσιγκτον. Όπως σχολιάζει o Τζορτζ Φρίντμαν του ινστιτούτου Stratfor, όταν ο Ομπάμα έλεγε "κόκκινη γραμμή" δεν εννοούσε ότι θα επέμβει στρατιωτικά. Το έκανε θεωρώντας σίγουρο σχεδόν ότι δεν θα γίνει χρήση χημικών και ήταν ταυτόχρονα ένα μήνυμα προς τον Άσαντ ότι "όσο δεν χρησιμοποιείται εσείς χημικά εμείς δεν επεμβαίνουμε". 
"Βασικά οι ΗΠΑ είναι αποφασισμένες να χτυπήσουν τη Συρία. Το ερώτημα είναι πόσο θα διαρκέσει αυτό και ποιές θα είναι οι αντιδράσεις του Άσαντ και του Ιράν δηλαδή πόσο θα διευρυνθεί η συμμετοχή αυτών που αντιδρούν στην επέμβαση και ποιες είναι οι επιπτώσεις από τη διεύρυνση της σύγκρουσης. 
Μιλάμε για ενδεχόμενο Αρμαγεδώνα αν εμπλακεί και το Ισραήλ και το Ιράν. Αυτός είναι ο μεγάλος φόβος όλων ακόμη και των Αμερικανών" τονίζει ο κ. Γιαλλουρίδης.
Σύμφωνα με τον Τζορτζ Φρίντμαν ο Ομπάμα παίζει ένα επικίνδυνο παιχνίδι έχοντας τρεις στόχους. Πρώτον να ικανοποιήσει τα γεράκια της Ουάσιγκτον και το εξοπλιστικό λόμπι, με μια περιορισμένη πυραυλική επίθεση (σύμφωνα με την Boston Herald, η Raytheon, εταιρία που κατασκευάζει τους πυραύλους Τόμαχοκ είδε τις μετοχές της να κάνουν ρεκόρ έτους πάνω από τα 77 δολάρια) , δεύτερον να αποτρέψει την κατάληψη της εξουσίας από τα παρακλάδια της Αλ Κάιντα και τρίτον να τα βρει με τους Ρώσους. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την αποπομπή του Άσαντ, αλλά όχι με την πτώση του καθεστώτος.

Το Ιράν
Τις τελευταίες εβδομάδες ο Ομπάμα αλλά και μερίδα αξιωματούχων επιτίθενται προσωπικά στον Άσαντ αποδίδοντας του τις ευθύνες (χωρίς ωστόσο ποτέ να φέρουν αποδείξεις) για την επίθεση με τα χημικά που σκότωσε 1400 ανθρώπους σε προάστιο της Δαμασκού. 
Αν ο Άσαντ και οι στενοί συνεργάτες του πέσουν, το καθεστώς θα παραμείνει εκτιμούν οι Αμερικανοί και έτσι θα ανοίξει ένα νέος κύκλος διπλωματίας στη Συρία με τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους να ευελπιστούν ότι θα πάρουν καλύτερη θέση και φυσικά ότι αν δεν σπάσει, τουλάχιστον θα αδυνατήσει ο άξονας με το Ιράν. 

«Το καθεστώς στη Συρία είναι μια πολύπλοκη οντότητα και όχι απλά μια απολυταρχία καθώς έχουν επενδύσει σε αυτό πολλοί Σύροι » σημειώνει το Stratfor. «Θα επιβιώσει και χωρίς τον Άσαντ». Με λίγα λόγια ο Ομπάμα αν καταφέρει την απομάκρυνση του Άσαντ θα ικανοποιήσει την Ουάσιγκτον και ίσως τα βρει ευκολότερα με τον Πούτιν αν τα ανταλλάγματα είναι σημαντικά. 
Τι γίνεται όμως αν η κατάσταση ξεφύγει από τον έλεγχο και υπάρξει γενικότερη ανάφλεξη;
"Ο μεγάλος φόβος είναι να προκαλέσουν την εμπλοκή του Ισραήλ το οποίο μπορεί να το κάνουν οι Ιρανοί και οι Σύροι για να δημιουργήσουν ένα μεγάλο παναραβικό μέτωπο, να μεταφέρουν δηλαδή τα συστήματα συμμαχιών αλλού. Αυτή τη στιγμή οι χώρες του κόλπου υποστηρίζουν την επέμβαση ενώ άλλες αραβικές χώρες αποστασιοποιούνται. Αν εμπλακεί το Ισραήλ θα σπάσει αυτός ο άξονας" επισημαίνει ο κ. Γιαλλουρίδης. 
Μια εμπλοκή του Ισραήλ θα μπορούσε να συμβεί πιθανότατα μόνο μετά από πρόκληση του Ιράν. Η μέχρι τώρα εμπειρία από τον συριακό εμφύλιο έχει δείξει ότι ο Άσαντ δεν θέλει να ανοίξει μέτωπο με το Ισραήλ, παρά το γεγονός ότι έχει δεχθεί πυραυλικές επιθέσεις και βομβαρδισμούς στο έδαφός τους από τους Ισραηλινούς. 
Το αν θα κρατηθεί το Ιράν έξω από τη σύρραξη είναι το μεγάλο ερωτηματικό για τους Αμερικανούς και προς αυτή την κατεύθυνση φαίνεται ότι δουλεύουν το τελευταίο διάστημα. Όπως αποκαλύπτει η Wall Street Journal η Ουάσιγκτον προσπαθεί να ανοίξει διάλογο με τον νέο μετριοπαθή πρόεδρο του Ιράν Χασάν Ρουχανί. Το ότι υπάρχουν υπόγειες διαπραγματεύσεις αποδεικνύεται από δύο γεγονότα που έλαβαν χώρα το τελευταίο δεκαπενθήμερο. Ο Τζέφρι Φάλτμαν, πρώην ανώτατος αξιωματούχος του υπουργείου εξωτερικών, βρέθηκε στο Ιράν και συζήτησε με τον Ιρανό ομόλογο του πιθανές αντιδράσεις της Τεχεράνης σε μια επέμβαση στη Συρία. Την ίδια στιγμή ο σουλτάνος του Ομάν, που συχνά εκτελεί χρέη μεσολαβητή μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ συναντήθηκε με τον ανώτατο πνευματικό ηγέτη της χώρας Αγιατολάχ Αλι Χαμενεί.
Το αν υπήρξε μια κάποιου είδους συμφωνία θα φανεί στο επόμενο διάστημα. Ίσως τελικά όπως σχολιάζει η WSJ συμβεί το μέχρι σήμερα απίθανο, και μετά από χρόνια αντιπαλότητας, Ιράν και ΗΠΑ βρουν σημείο επαφής στη Συρία 

Συνέντευξη Χριστόδουλου Γιαλλουρίδη*

Ποιά είναι η εκτίμησή σας στο θέμα της Συρίας και τι βλέπετε να γίνεται στο άμεσο μέλλον στην περιοχή;
Αντιμετωπίζουμε μια κατάσταση "αναμενόμενης ανάφλεξης" με την έννοια ότι οι ΗΠΑ, η Γαλλία και ίσως τελικά και η Βρετανία με μια πιθανή προσπάθεια επανάληψης της ψηφοφορίας στη Βουλή για αποκατάσταση της ικανότητα του πρωθυπουργού Κάμερον να συμμετέχει, θα προχωρήσουν σε χτύπημα. 
Το ότι θα χτυπήσουν με χειρουργικά πλήγματα επιλεγμένους στόχους δεν σημαίνει ότι η Συρία θα υποστεί το πλήγμα χωρίς να αντιδράσει όπως επίσης και το Ιράν. Το ερώτημα είναι λοιπόν ποιές θα είναι οι επιπτώσεις της επέμβασης 
Ποιες εκτιμάτε ότι θα είναι για ην Ελλάδα και την Κύπρο οι επιπτώσεις μιας ανάφλεξης ;
Αν η ανάφλεξη είναι περιορισμένη θα υπάρξουν χιλιάδες πρόσφυγες οι οποίοι θα κατακλύσουν τις δύο χώρες. Αν τώρα αρχίσουν να φεύγουν πύραυλοι από παντού η Κύπρος θα έχει πρόβλημα δεδομένου ότι έχει βρετανικές βάσεις και μπορεί αυτές να πληγούν. Η Ελλάδα δεν έχει θέμα άμεσης εμπλοκής απλά θα δώσει διευκολύνσεις όπως κάνει συνήθως. Το μεγάλο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσουμε όμως είναι το προσφυγικό και θα πρέπει η Ελλάδα να ζητήσει από τώρα οικονομική και τεχνική υποστήριξη γι αυτό που θα έρθει
Ο Ρωσικός παράγοντας εκτιμάτε δηλαδή ότι δεν μπορεί να το σταματήσει;
Η Ρωσία δεν πρόκειται να το σταματήσει. Θα στηρίξει με όλα τα μέσα τη Συρία. Με πληροφορίες, ενδεχομένως με ηλεκτρονικό πόλεμο, με το να δώσει όπλα. Το πρόβλημα είναι ότι και η Συρία και το Ιράν έχουν πυραύλους και το Ιράν μάλιστα μεγάλου βεληνεκούς τους οποίους δεν ξέρω αν μπορεί να αναχαιτίσει το Ισραήλ.
Βλέπετε να δημιουργείται μια ακόμη αυτόνομη κουρδική περιοχή στα βόρεια της Συρίας στα πρότυπα του ιρακινού Κουρδιστάν;
Έχει ήδη δημιουργηθεί η οποία μπορεί να γίνει κράτος. Αυτά είναι θέματα που πλέον θα τα αντιμετωπίσει ο διεθνής παράγοντας. Εάν γίνει μεγάλη σύγκρουση στην περιοχή το πιθανότερο είναι η Τουρκία να εισβάλει με στρατεύματα. Οι Κούρδοι θα αντισταθούν και η περιοχή θα γίνει κόλαση. Αν περιοριστεί όμως η σύγκρουση θα το κάνουν το κράτος τους, στο πλαίσιο ενός σεναρίου που θέλει την τριχοτόμηση της Συρίας. 

*Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και διευθυντής του Κέντρου Ανατολικών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου