Όταν στη χώρα που το ποδόσφαιρο είναι κάτι σαν θρησκεία, ακούγονται από χιλιάδες διαδηλωτές συνθήματα κατά του Mundial, είναι προφανές ότι κάτι σοβαρό συμβαίνει…
Η Βραζιλία, μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες του πλανήτη τα τελευταία χρόνια και μεγαλύτερη οικονομία της Νοτίου Αμερικής, ζει τις τελευταίες ημέρες όχι στο ρυθμό της σάμπας, αλλά μαζικών διαδηλώσεων κατά της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης της Ντίλμα Ρούσεφ.
Τουλάχιστον 200.000 άνθρωποι βγήκαν χθες στους δρόμους των μεγάλων πόλεων διαδηλώνοντας κατά της κυβέρνησης, ζητώντας καλύτερη υγεία, παιδεία και διαφάνεια στα έργα για τις μεγάλες αθλητικές οργανώσεις που θα φιλοξενήσει η χώρα, το Μουντιάλ το 2014 και τους Ολυμπιακούς αγώνες το 2016.

Το χαρακτηριστικό των διαδηλώσεων και αυτό που ανησυχεί περισσότερο την κυβέρνηση της χώρας είναι ότι δεν πρόκειται για μία ακόμη «εξέγερση της φαβέλας» αλλά για μια πανεθνική κινητοποίηση, τη μεγαλύτερη από το τέλος της δικτατορίας στη χώρα, το 1985.
Η ταχεία υποχώρηση των ρυθμών ανάπτυξης, η αποδυνάμωσης του βραζιλιάνικου νομίσματος, η υπερχρέωση των νοικοκυριών και ο υψηλός πληθωρισμός, οδηγούν διεθνείς αναλυτές να μιλούν για το «τέλος του βραζιλιάνικου θαύματος» που ξεκίνησε πριν δέκα χρόνια με την κυβέρνηση των Εργατικών του Λούλα Ντα Σίλβα.

Στο Σάο Πάουλο, τη μεγαλύτερη πόλη της Βραζιλίας διαδήλωσαν 65.000 άνθρωποι ενώ στο Ριο τουλάχιστον 100.000. Από τις συγκρούσεις με την αστυνομία τραυματίστηκαν 100 διαδηλωτές καθώς η αστυνομία χρησιμοποίησε πλαστικές σφαίρες. Στην πρωτεύουσα Μπραζίλια οι διαδηλωτές κατέλαβαν για λίγη ώρα το Εθνικό Κογκρέσο για να αποχωρήσουν στη συνέχεια ειρηνικά.

Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν πριν από μερικές εβδομάδες με αφορμή την αύξηση της τιμής του εισιτηρίου στα μέσα μεταφοράς, αλλά σταδιακά απέκτησαν ευρύτερο πλαίσιο διεκδίκησης όπως η αντιμετώπιση της διαφθοράς, το κόστος στα αθλητικά έργα, η αστυνομική βία και γενικότερα η οικονομία. Το Μουντιάλ έχει κοστίσει μέχρι στιγμής 27 δισεκατομμύρια δολάρια, περισσότερο απ όσο τα τελευταία τρία μουντιάλ .
Να σημειωθεί ότι οι διαδηλώσεις γίνονται τη στιγμή που η Βραζιλία φιλοξενεί το Κύπελλο Συνομοσπονδιών. Στην τελετή έναρξης μάλιστα πριν μερικές ημέρες η κυρία Ρούσεφ αποδοκιμάστηκε από μερίδα του πλήθους.

Η πολιτική των τελευταίων δέκα ετών, με τις υψηλές κοινωνικές δαπάνες και τις επιδοτήσεις που βοήθησαν τουλάχιστον 40 εκατομμύρια Βραζιλιάνους να ξεφύγουν από την φτώχεια, φαίνεται να έχουν φτάσει στο όριό τους, όπως και η δημοτικότητα της κυρίας Ρόυσεφ που υποχώρησε τον Ιούνιο για πρώτη φορά από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά της, τον Ιανουάριο του 2011.
Πέρυσι το AEΠ της χώρας αυξήθηκε κατά μόλις 0,9% αντί 2,7% το 2011 και 7,5% το 2010. Η ανεργία παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, 5,8% ενώ ο πληθωρισμός κυμαίνεται στο 6,5%. Οι βραζιλιάνοι διαμαρτύρονται διαρκώς για την αύξηση των τιμών των καταναλωτικών προϊόντων, και το τελευταίο διάστημα κυρίως των εισαγόμενων τα οποία έχουν γίνει ακόμη ακριβότερα λόγω της υποχώρησης της ισοτιμίας του βραζιλιάνικου νομίσματος. Ο πληθωρισμός στα τρόφιμα είναι σχεδόν 12% γεγονός που προκαλεί ακόμη μεγαλύτερες πιέσεις στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς (Οι πωλήσεις των σουπερμάρκετ τον Απρίλιο ήταν μειωμένες κατά 5,6% ποσοστό ιδιαίτερα ψηλό αν αναλογιστεί κανείς ότι πωλούν κυρίως τρόφιμα που ως προϊόντα είναι ανελαστικά ως προς το εισόδημα). Ένα ακόμη σοβαρό πρόβλημα της διάθρωσης της οικονομίας είναι η ταχεία πιστωτική επέκταση των τελευταίων ετών που συνέβαλε στη δημιουργία της νέας μεσαίας τάξης.
Τα τελευταία επτά χρόνια το ποσοστό του οικογενειακού εισοδήματος που προορίζεται για την αποπληρωμή χρεών διπλασιάστηκε φτάνοντας στο 44% με αποτέλεσμα να μένουν όλο και λιγότερα χρήματα στο ταμείο των νοικοκυριών για βασικές καταναλωτικές δαπάνες.
Το σοβαρότερο ωστόσο πρόβλημα που θα πρέπει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση Ρούσεφ είναι οι κερδοσκοπικές επιθέσεις στο ρεάλ. Η ισοτιμία του βραζιλιάνικου νομίσματος υποχώρησε 8,4% το τελευταίο τρίμηνο σημειώνοντας τη μεγαλύτερη πτώση μεταξύ των αναδυόμενων αγορών. Η κεντρική τράπεζα αυτό το μήνα παρενέβη με 5,7 δισεκατομμύρια δολάρια για να στηρίξει το νόμισμα της χώρας ενώ επενδυτές εκτιμούν ότι τα συναλλαγματικά αποθέματα ύψους 375 δισεκατομμυρίων δολαρίων που διαθέτει η χώρα είναι οριακά για να αντιμετωπίσουν μια μαζική φυγή κεφαλαίων. (Η Ρωσία με την κρίση της Lehman Brothers έχασε 210 δισεκατομμύρια δολάρια μέσα σε μερικές εβδομάδες). Η υποχώρηση του ρεάλ επιβαρύνει το εμπορικό έλλειμμα της χώρας καθώς από τη μία γίνονται ακριβότερες οι εισαγωγές ενώ οι εξαγωγές παραμένουν καθηλωμένες λόγω της διεθνούς κατάστασης στην οικονομία. Το πρώτο εξάμηνο, το εμπορικό έλλειμμα, σωρευτικά έφτασε τα 6.15 δισεκατομμύρια δολάρια. Τέλος η χώρα ίσως αντιμετωπίσει βραχυπρόθεσμα και πρόβλημα βιωσιμότητας χρέους. Η απόδοση των δεκαετών ομολόγων σε δολάρια έχει υποχωρήσει στα 92,4 σέντς ανά δολάριο (ονομαστική αξία) και το σπρέντ σε σχέση με το αμερικανικό δεκαετές ομόλογο έχει σκαρφαλώσει στις 209 μονάδες.