Τα άρθρα  και τα ρεπορτάζ της είναι τα πλέον πολυδιαβασμένα στο ισπανικό τύπο. Ρεπόρτερ σε πολεμικά μέτωπα και συγγραφέας δεκατεσσάρων βιβλίων με ιδιαίτερη αγάπη στο χρονογράφημα και στο αστυνομικό μυθιστόρημα η Μαρούχα Τόρες ξεκίνησε την περιπέτεια της δημοσιογραφίας  όταν ακόμη υπήρχαν, όπως λέει, «μολύβια για να γράφονται λέξεις που πολλές φορές δεν μπορούσαν να δημοσιευθούν».
Τα  σχόλια της El Pais που γράφει τα τελευταία χρόνια , τόσο καυστικά, που οι πολιτικοί στην Ισπανία ξεκινούν να διαβάζουν την εφημερίδα από το οπισθόφυλλο, που είναι η στήλη της, κρατώντας την ανάσα τους.
Η Μαρούχα Τόρες βρέθηκε στην Αθήνα με αφορμή το το 4ο Ιβηροαμερικανικό Φεστιβάλ «Λογοτεχνία Εν Αθήναις», ΛΕΑ που διοργανώνεται από το Ινστιτούτο Θερβάντες, το περιοδικό Sol Latino και το Ίδρυμα Μαρία Τσάκου, και μίλησε στον ΤτΚ για την κρίση στην Ευρώπη και την δημοσιογραφία.

-Θα ξεκινήσω διαβάζοντάς σας ένα απόσπασπασμά από το βιβλίο του Πάκο Ιγκνάσιο Τάιμπο ΙΙ, «Το ποδήλατο του Λεονάρντο»
"Αν υπήρχε κάτι που μισούσε περισσότερο από τις συμμορίες των εργοδοτών , από τις ερωμένες των Ισπανών αριστοκρατών και από τους λαχειοπώλες (τους τελευταίους επειδή διέδιδαν την πίστη σ' έναν ψεύτικο παράδεισο) ήταν οι πουλημένοι δημοσιογράφοι: οι πιο πουτάνες από τις πουτάνες, που είχαν εισχωρήσει στο ευγενέστερο επάγγελμα του κόσμου.
Πως το σχολιάζετε?
(Γέλια…)Έχει έναν υπέροχο τρόπο να τα γράφει ο Τάιμπο. Ο τρόπος με τον οποίο χειρίζεται τις λέξεις «πουτάνα και δημοσιογράφος»...  Στην πραγματικότητα ο πουλημένος δημοσιογράφος είναι πολύ χειρότερος από μια πουτάνα γιατί η τελευταία δεν εξαπατεί κανέναν. Γενικότερα οι πιο αναξιοπρεπείς «πόρνες» δεν είναι αυτές που ασκούν το επάγγελμα αλλά αυτές που ζουν εξαπατώντας τους άλλους. Τη λέξη μίσος δεν την αποδέχομαι και δεν τη χρησιμοποιώ. Θα προτιμούσα να χρησιμοποιήσω τη λέξη «περιφρόνηση». Περιφρόνηση για τους ανθρώπους που προδίδουν αυτό που κάνουν. Λέγεται ότι η δημοσιογραφία δεν είναι παρά ένα ακόμη επάγγελμα και όπως κάθε επάγγελμα θα πρέπει να το κάνεις καλά.
Πιστεύω ότι η δημοσιογραφία πάντα είχε «πουτάνες» για να συνεχίσω με τον χαρακτηρισμό του Τάιμπο - χωρίς να θέλω να προβάλω κανέναν από τον συγκεκριμένο επαγγελματικό κλάδο- δηλαδή πουλημένους.
Αλλά αυτό που δεν υπήρχε παλιότερα και υπάρχει σήμερα σε τόσο μεγάλη έκταση είναι η μεγάλη συγκέντρωση των μίντια σε τεράστιους ομίλους, που επεκτείνονται συνεχώς, μπαίνουν στο χρηματιστήριο κτλ, γεγονός  που έχει κάνει τη δημοσιογραφία να χάσει το δρόμο της.
Και ο δρόμος ήταν, το να δημιουργήσεις ένα μέσο ενημέρωσης, να το διατηρήσεις βιώσιμο, να προσπαθήσεις να βγάλεις χρήματα από αυτό να τα επενδύσεις στο προϊόν σου, είτε αυτό είναι εφημερίδα, ή ραδιόφωνο, ή οτιδήποτε άλλο,  και να πληρώνεις αξιοπρεπώς τους επαγγελματίες που εργάζονται γι αυτό χωρίς να χρειάζεται να εκπορνεύονται ή αν κάνουν είκοσι δουλειές ταυτόχρονα.

-Με αφορμή την κρίση στην Ελλάδα και εσχάτως τις εκλογές,  διεθνής τύπος άσκησε μια πρωτοφανή  επιχείρηση παρέμβασης η οποία στηρίχθηκε και από πολιτικούς αξιωματούχους της Ευρώπης.
Σας αρέσει αυτή η Ευρώπη?
Θα το αποκαλούσα, ευθύ και σκληρό εκβιασμό. Εξαναγκασμό. Είμαι πολέμια αυτής της Ευρώπης από τη γέννησή της. Φυσικά και είναι υπέρ της Ενωμένης Ευρώπης μιας Ευρώπης όμως με ισότητα στην οποία όλα τα μέλη της έχουν τις ίδιες ευκαιρίες. Είμαι πολέμια των γραφειοκρατών των Βρυξελλών που ζουν εκτός πραγματικότητας και πλέον αποτελούν μια ελίτ. Επίσης σαν δημοσιογράφος δεν μπορώ άλλο να ακούω τις ίδιες διακηρύξεις από το establishment των Βρυξελλών και να ανέχομαι να μου κάνουν υποδείξεις. Και εσχάτως όλα «μυρίζουν υποδείξεις και κλισέ». Δεν αντέχω άλλο να ακούω τη φράση «Είμαστε στο χείλος του γκρεμού». Σε πολλές περιπτώσεις δεν μπορώ πλέον να μιλήσω για συνενοχή των media, αλλά για βλακεία.
Ο Πέτρος Μάρκαρης το έχει πει με ένα πολύ ωραίο τρόπο: «Έντυπη τηλεόραση». Με τον όρο αυτό θέλει να καταδείξει ότι τα σκουπίδια της τηλεόρασης έχουν περάσει παντού στον τύπο.

-Η επιχείρηση τρομοκράτησης, και η υποκατάσταση των πολιτικών κομμάτων από κάποια media συνέβη κατά κόρων στην Ελλάδα. Γιατί νομίζεται ότι συνέβη Μήπως αποτυπώνει αυτό και  την κρίση των κομμάτων?
Εδώ και πολύ καιρό στην Ισπανία - δεν ξέρω αν συμβαίνει και στην Ελλάδα – οι πολιτικοί, όλων των κομμάτων, όταν δίνουν συνεντεύξεις τύπου κάνουν δηλώσεις και δεν δέχονται ερωτήσεις. Και αν δεχτούν ερωτήσεις δεν θα δεχθούν ερώτηση πάνω στην απάντηση.  Τις περισσότερες φορές δεν απαντούν τίποτα. Οι δημοσιογράφοι χρόνια τώρα ανέχονται αυτή την κατάσταση. Αυτό είναι υποταγή. Δημιουργήσαμε μια ράτσα υποταγμένων και αυτό είναι δείγμα της κοινωνικής κρίσης. Οι δημοσιογράφοι αντανακλούν την κοινωνία και την παρακμή της.

-Πως είδατε το αποτέλεσμα στην Ελλάδα?Στην πλειονότητά του ο διεθνής τύπος έγραψε "ανάσα για την Ευρώπη" . Πιστεύετε ότι είναι όντως ανάσα? Το ισπανικό σπρεντ την επόμενη των εκλογών  πήγε στο 7%

Εδώ και πολύ καιρό δεν πιστεύω ότι γράφει ο τύπος, εκτός βέβαια από συγκεκριμένες στήλες. Δεν θεωρώ ότι πήρε ανάσα. Αυτοί οι τίτλοι στις εφημερίδες είχαν γραφτεί πριν καν γίνει γνωστό το αποτέλεσμα. Το αντίθετο αυτών των τίτλων, σε περίπτωση που θα κέρδιζε ο Τσίπρας - που επίσης ήταν έτοιμο από νωρίς -  έλεγε «ασφυξία στην Ευρώπη». 

-Πιστεύετε ότι η σοσιαλδημοκρατία στην Ευρώπη έχει πεθάνει;
Εντελώς.

-Και τι θα είναι το επόμενο που θα έρθει; Υπάρχει μεγάλη άνοδος της ακροδεξιάς. Τα παραδοσιακά κόμματα έχουν ευθύνη γι αυτό;
Δεν έχω ιδέα τι θα έρθει, αλλά αυτό που βλέπω και με τρομάζει είναι η άνοδος των Ναζί σε όλη την Ευρώπη και ειδικά στον Νότο. Και τα κόμματα που άσκησαν την εξουσία έχουν ευθύνη γι αυτό. Μου φέρνει στο μυαλό του συνδέσμους των οπαδών στα γήπεδα που στις πρώτες γραμμές τους έχουν τους φανατικούς που δέρνουν τους οπαδούς των αντιπάλων ομάδων και στους οποίους συμπεριφέρονται σαν να είναι άτακτα παιδιά τα οποία που και που τα μαλώνουν. Θα πρέπει όμως να παραδεχθούμε ότι τα κόμματα εξουσίας ενδιαφέρονται και γι αυτό το κομμάτι του εκλογικού σώματος ως εν δυνάμει ψηφοφόρων. Παρεμπιπτόντως το όνομα της Χρυσής Αυγής μεταφρασμένο στα Ισπανικά μου θυμίζει μάρκα προφυλακτικού. (γέλια…)

-Πως νομίζετε ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί η ακροδεξιά και ο φασισμός;
Με την παιδεία υποθέτω. Η παιδεία είναι βάση για όλα αλλά δυστυχώς ζούμε σε εποχές που ακόμη και αυτή η παιδεία που έχουμε βάλλεται. Στην Ισπανία για παράδειγμα οι δάσκαλοι που προσπαθούν να μάθουν τα παιδιά μας γράμματα χαρακτηρίζονται ως τεμπέληδες υπάλληλοι. 

-Οταν έγιναν οι εκλογές στην Ισπανία πέρυσι η χώρα ήδη ήταν σε κρίση με την ανεργία στο 21%. Οι Ισπανοί όμως ψήφισαν αυτούς που τους υπόσχονταν περισσότερη λιτότητα. Γιατί?
Στην πραγματικότητα δεν έγινε έτσι. Ο Μαριάνο Ραχόι ήταν πολύ έξυπνος. Έλεγε ότι «αν εκλεγώ θα κάνω, αυτό που πρέπει να κάνω». Το θέμα είναι πως ερμήνευε ο ισπανικός λαός το, «αυτό που πρέπει να κάνω». Σήμερα πάντως εξακολουθεί να έχει δημοτικότητα κοντά στο 40%. Ο κόσμος στην Ισπανία κουράστηκε πολύ με την διαφθορά και ο Ραχόι προεκλογικά δεσμεύτηκε να χτυπήσει τη διαφθορά κατονομάζοντάς την μάλιστα. 

-Στις αρχές της κρίσης εδώ στην Ελλάδα ακούγαμε από παντού κατηγορίες ότι «οι Έλληνες είναι τεμπέληδες, τους αρέσει να πίνουν φραπέ, είναι διεφθαρμένοι, μαζί τα φάγαμε» και άλλα τέτοια. Σαν να είναι η κρίση αποτέλεσμα του συλλογικού συνειδητού ενός λαού. Το Ισπανία ζείτε κάτι ανάλογο;
Τώρα έχει αρχίσει. Βέβαια εμείς από την αρχή ξέραμε ότι ούτε οι Έλληνες, ούτε οι Πορτογάλοι, ούτε οι Ισπανοί είναι τεμπέληδες. Τι συνέβη στην Ισπανία; Ο κόσμος θέλησε να αγοράσει ένα σπίτι ή ένα εξοχικό. Γιατί θα πρέπει να είναι  έγκλημα; Η κρίση είναι αποτέλεσμα της κερδοσκοπικής επίθεσης στο ευρώ.
Ας μας απαντήσουν, γιατί έχουμε υπουργό οικονομίας έναν άνθρωπο που δούλεψε στην Goldman Sachs; Και γιατί η Goldman Sachs είναι μεταξύ των εταιριών που ήρθαν να επιθεωρήσουν τις τράπεζές μας. Ποιος εισπράττει την προμήθεια; Δεν νομίζω ότι η κρίση έχει να κάνει με το πόσο δουλεύουμε. Στην Ισπανία το μεγάλο πρόβλημα είναι η φούσκα των ακινήτων που ξεκίνησε με την κυβέρνηση Αθνάρ. Παιδιά 15 ετων αφήναν το σκολείο και πήγαιναν για δουλειά στις οικοδομές γιατί κέρδιζαν περισσότερα από έναν απόφοιτο πανεπιστημίου που ξεκινούσε να δουλεύει. Σήμερα το ποσοστό αναλφαβητισμού  στην Ισπανία είναι αυξημένο. Και να πούμε εδώ ότι οι κυβερνήσεις των σοσιαλιστών που ακολούθησαν τον Αθνάρ συναίνεσαν (σσ στη διόγκωση της φούσκας).

-Γιατί γράφετε αστυνομικά μυθιστορήματα. Σε συνεντεύξεις σας έχετε πει ότι ι νιώθετε την ανάγκη να σκοτώσετε χωρίς να μπείτε φυλακή? Ποιόν θα θέλατε να σκοτώσετε σε ένα επόμενο μυθιστόρημα?
Νομίζω ότι θα «σκότωνα» Ισπανούς τραπεζίτες και ίσως και μερικούς ευρωπαίους. Η Ντιάνα Ντιάλ η ηρωίδα μου, μια συνταξιοδοτημένη δημοσιογράφος που ξαναπιάνει δουλειά σαν ερευνήτρια δολοφονιών - στην ουσία είναι το alter ego μου - ζει  τις περιπέτειές της στη Μέση Ανατολή. Ίσως την επόμενη φορά περπατήσει στους διαδρόμους των κυβερνητικών κτιρίων της Μαδρίτης. Ίσως και των Βρυξελών. 

* Δημοσιογράφος, συγγραφέας

Δημοσιεύθηκε στον Επενδυτή 23-06-2012