Το στοιχείο που ωστόσο διαφοροποιεί την παρούσα τραπεζική κρίση αξιοπιστίας των Βρετανών είναι το γεγονός ότι οι αποκαλύψεις και τα πρόστιμα έρχονται από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, σε σημείο που να γίνεται πλέον ανοιχτά λόγος για τραπεζικό πόλεμο ΗΠΑ-Βρετανίας.
Το τελευταίο σκάνδαλο που ήρθε στη δημοσιότητα αφορά την τράπεζα Standard Chartered η οποία κατηγορείται στις ΗΠΑ για παράνομες μεταφορές χρημάτων στο Ιράν. Είχαν προηγηθεί το σκάνδαλο της Barclays με την χειραγώγηση του επιτοκίου της διατραπεζικής αγοράς και το πρόστιμο στην HSBC για ξέπλυμα «ναρκωδολαρίων»
Το «στρίμωγμα» της Standard Chartered από τη Ρυθμιστική Αρχή της Νέας Υόρκης έγινε η σταγόνα που ξεχείλισε τον ποτήρι στη Βρετανική Βουλή. Αρκετοί κυβερνητικοί βουλευτές κατηγόρησαν ανοιχτά τις αμερικανικές ρυθμιστικές αρχές ότι προωθούν «αντιβρετανική» ατζέντα χτυπώντας τις βρετανικές τράπεζες με σκοπό να αποδυναμώσουν το ρόλο του Λονδίνου ως διεθνούς οικονομικού κέντρου.
Το πόσο έχει προβληματίσει τη Βρετανική πολιτική σκηνή το θέμα φαίνεται από την παρέμβαση ακόμη και τον Εργατικών, που επανειλημμένα στον πρόσφατο παρελθόν έχουν επιτεθεί στο τραπεζικό σύστημα για την ευθύνη του στην κρίση. Συγκεκριμένα οι Εργατικοί τόνισαν ότι ναι μεν οι αποκαλύψεις προβληματίζουν αλλά «δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να θεωρείται το Citi ως η Άγρια Δύση και η Wall Street ως ένα είδος οικονομικού παραδείσου»
Τι ακριβώς συνέβη όμως με την Standard Chartered και πόσο δίκιο έχουν οι Βρετανοί να διαμαρτύρονται ότι οι αμερικανικές ρυθμιστικές αρχές εξαντλούν την αυστηρότητά τους εξαπολύοντας «κυνήγι μαγισσών»
Οι ΗΠΑ κατηγορούν το υποκατάστημα της Βρετανικής τράπεζας στις ΗΠΑ ότι μετέφερε 250 δισεκατομμύρια δολάρια στο Ιράν με τουλάχιστον 60.000 συναλλαγές
Οι τραπεζικές αρχές της Νέας Υόρκης απείλησαν την Standard Chartered με αφαίρεση της τραπεζικής της άδειας στις ΗΠΑ. Χαρακτήρισαν μάλιστα τα υψηλόβαθμα στελέχη της «απατεώνες», και με ασυνήθιστα σκληρά γλώσσα κατηγόρησαν την τράπεζα ότι άνοιξε το αμερικανικό τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ σε τρομοκράτες και εμπόρους ναρκωτικών.
Οι συναλλαγές της τράπεζας (που κατά τους Αμερικανούς, «καθοδηγείτο από απληστία») είχε σαν αποτέλεσμα να γίνονται μπίζνες με τη Λιβύη, τη Μιανμάρ και το Σουδάν, δηλαδή διεφθαρμένα κατά τους Αμερικανούς, κράτη, τα οποία βρίσκονται στην μαύρη λίστα για τρομοκρατία και παράνομες πράξεις.
Η Standard Chartered από την πλευρά της απορρίπτει τις κατηγορίες και υποστηρίζει ότι οι συναλλαγές με το Ιράν ήταν μόνο 14 εκατομμύρια δολάρια και το σύνολο των συναλλαγών δεν υπερβαίνει τις 300. Γιατί λοιπόν τόσος ντόρος;
Η υπόθεση αποτελεί μεγάλο πλήγμα για την φήμη της τράπεζας η οποία δεν επηρεάστηκε από την οικονομική κρίση και είναι προσανατολισμένη κυρίως στην ασιατική αγορά –που ως γνωστό ανθεί.
Οι Βρετανοί αναρωτιούνται γιατί δημοσιοποιήθηκε μόνο η απόφαση της μίας από τις πέντε ρυθμιστικές αρχές που ερευνούν την υπόθεση, χαρακτηρίζουν την πρακτική των ΗΠΑ οικονομικό εθνικισμό ενώ εγείρουν ερωτήματα για την πρακτική των εξωδικαστικών συμβιβασμών. Το τελευταίο διάστημα τέσσερις ξένες τράπεζες έχουν πληρώσει πρόστιμα εκατομμυρίων στις ΗΠΑ χωρίς να πάνε καν στα δικαστήρια.
Η Standard Chartered έχει υποστεί ήδη από την υπόθεση μεγάλη ζημία στη φήμη της ενώ η μετοχή της υποχώρησε αυτή την εβδομάδα σχεδόν 20%. Σε αντίθεση με την Barclays και την HSBC αναζητεί τρόπους να απαντήσει δικαστικά ωστόσο η εμπειρία έχει δείξει ότι δύσκολα τα βάζει κανείς με τις ρυθμιστικές αρχές στις ΗΠΑ.
Αν η τράπεζα καταλήξει τελικά σε συμβιβασμό το πρόστιμο θα κυμανθεί κοντά στα 500 εκατομμύρια δολάρια με δεδομένο ότι ανάλογη περίπτωση συμβιβασμού πριν δύο μήνες με την τράπεζα ING έκλεισε με «ταρίφα» 619 εκατομμύρια δολάρια.
Οι βρετανικές τράπεζες στο πρόσφατο παρελθόν έχουν τιμωρηθεί ξανά από τις ρυθμιστικές αρχές για συναλλαγές τους με «κράτη παρίες»
Το 2010 η Barclays πλήρωσε πρόστιμο 298 εκατομμύρια δολάρια για συναλλαγές της με Λιβύη, Κούβα, Ιράν Σουδάν και Μιανμάρ, ενώ ένα χρόνο νωρίτερα η Lloyd’s είχε πληρώσει 350 εκατομμύρια δολάρια για συναλλαγές της με Ιράν Λιβύη και Σουδάν.
Πάντως για την ιστορία, όσων αφορά τις συναλλαγές με το Ιράν και άλλα κράτη παρίες, αξίζει να θυμίσουμε ότι στις αρχές της δεκαετίας του ’80 οι ΗΠΑ έστελναν όπλα μέσω του Ισραήλ στην Τεχεράνη και την ίδια στιγμή η Βρετανία εξόπλιζε τον Σαντάμ Χουσείν στο Ιράκ. Τότε όμως όλοι ήταν χαρούμενοι και κερδισμένοι….
Barclays
Η πιο «βαριά περίπτωση» τραπεζικού σκανδάλου είναι αυτή της Barclays. Η αποκάλυψη ότι η τράπεζα χειραγωγούσε τα επιτόκια στην διατραπεζική αγορά έχει προκαλέσει την παρέμβαση σύσσωμης της Βρετανικής Βουλής με τον πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον να απειλεί θεούς και δαίμονες.
Η τράπεζα σε συνεργασία με χρηματιστές στις αγορές παραγώγων, αλλοίωνε τις θέσεις της ώστε να καταγράφει μεγαλύτερα κέρδη ενώ στην περίοδο 2007-2009 το προσωπικό της τροποποιούσε τα οικονομικά της στοιχεία για να μην φανεί ότι έχει μεγάλες επισφάλειες και πρόβλημα κεφαλαιακής επάρκειας και έτσι να δανείζεται με χαμηλότερο επιτόκιο απ ότι οι ανταγωνιστές της. Η αλλοίωση των στοιχείων επηρέαζε τις διακυμάνσεις του επιτοκίου στη διατραπεζική αγορά, γνωστού ως libor.
Η χειραγώγηση των επιτοκίων στη διατραπεζική αγορά επηρεάζει την αξία συναλλαγών τρισεκατομμυρίων ευρώ μεταξύ τραπεζών και άλλων ιδρυμάτων και επίσης τα επιτόκια δανεισμού των φυσικών προσώπων.
Στις ΗΠΑ το σκάνδαλο πήρε μεγάλες διαστάσεις και στο στόχαστρο του Υπουργείου Δικαιοσύνης βρίσκονται αρκετές τράπεζες.
Η Barclays τον Ιούνιο ήρθε σε συμβιβασμό με τις ρυθμιστικές αρχές της Βρετανίας και των ΗΠΑ και συμφώνησε να πληρώσει πρόστιμο 453 εκατομμυρίων δολαρίων.
Τα βάσανα της Barclays ωστόσο δεν τελειώνουν εδώ καθώς αντιμετωπίζει νέα έρευνα και επιπλέον αγωγές στις ΗΠΑ. Συγκεκριμένα διεξάγεται έρευνα, που εμπλέκει την τράπεζα και τέσσερα νυν και πρώην ανώτατα στελέχη για το αν η τράπεζα έκανε τις απαραίτητες γνωστοποιήσεις για τις αμοιβές που έδινε στο πλαίσιο εμπορικών συμφωνιών που σχετίζονταν με τις αυξήσεις κεφαλαίου της το 2008
HSBC
Δεν είχε καν ολοκληρωθεί η ακροαματική διαδικασία για το σκάνδαλο με τη χειραγώγηση των επιτοκίων της διατραπεζικής αγοράς από την Barclays και ένα νέο σκάνδαλο συγκλόνισε την βρετανική τραπεζική αγορά.
Πολυετής και επίπονη έρευνα ειδικής επιτροπής του αμερικανικού κογκρέσου αποκάλυψε ότι η HSBC γινόταν αποδέκτης και διακινητής χρημάτων που προέρχονταν από εμπόριο ναρκωτικών και άλλες παράνομες συναλλαγές. «Ύποπτο χρήμα» από τη Συρία, το Ιράν, τη Σαουδική Αραβία και τα νησιά Κεϊμάν επίσης περνούσε μέσα από τα υποκαταστήματα της τράπεζας. Τέλος η επιτροπή αποφάνθηκε ότι η αμερικανική αρμόδια ρυθμιστική αρχή απέτυχε να ελέγξει επαρκώς της δραστηριότητες της τράπεζας.
Μετά από εξέταση 1,4 εκατομμυρίων εγγράφων και ένορκες καταθέσεις 75 στελεχών της τράπεζας, τεκμηριώνεται ότι η HSBC δέχθηκε τουλάχιστον 15 δισεκατομμύρια «ύποπτα δολάρια» από θυγατρικές της στο Μεξικό στη Ρωσία και άλλες χώρες στην περίοδο 2006-2009.
Σύμφωνα με την έκθεση η τράπεζα γνώριζε από το 2002 για τις πρακτικές ξεπλύματος χρήματος από το εμπόριο ναρκωτικών στη θυγατρική της στο Mεξικό HMBX. Σε τουλάχιστον δύο περιπτώσεις η τράπεζα είχε δεχθεί υποδείξεις για μεταφορά χρημάτων που ίσως αποτελούσε προϊόν εγκλήματος.
Σε πολλές περιπτώσεις οι μεταφορές χρημάτων γίνονταν μέσω λογαριασμών που βρίσκονταν σε φορολογικούς παραδείσους όπως οι Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι. Το υποκατάστημα της τράπεζας στο Μαιάμι άνοιξε περισσότερους από 2.500 λογαριασμούς για να εξυπηρετήσει τέτοιες μεταφορές χρημάτων.
Η τράπεζα έχει κάνει ήδη προβλέψεις 700 εκατομμυρίων δολαρίων για να καλύψει τα πρόστιμα που θα προκύψουν. Εκτιμήσεις πάντως ανεβάζουν το ύψους του προστίμου ακόμη και στα δύο δισεκατομμύρια δολάρια.
Δημοσιεύθηκε στον Τύπο της Κυριακής 12-08-2012