Με τον εφιάλτη της έλλειψης φυσικού αερίου ζει η Ευρώπη και κυρίως τα Βαλκάνια, καθώς από χθες τα ξημερώματα διεκόπη η παροχή ρωσικού αερίου προς τη Βουλγαρία, την Τουρκία, στα Σκόπια και τη χώρα μας. Η διαμάχη της Μόσχας με το Κίεβο για την εξόφληση παλαιότερων χρεών, καθώς και για την υπογραφή νέου συμβολαίου για την τιμολόγηση του φυσικού αερίου που θα καταναλώσει η Ουκρανία το 2009 κορυφώνεται, με τη ρωσική πλευρά να σκληραίνει τη στάση της και να κλείνει τις στρόφιγγες.
Την Δευτέρα, ο ενεργειακός κολοσσός Gazprom είχε προειδοποιήσει ότι θα περικόψει κατά 65,3 εκατομμύρια κυβικά μέτρα τη ποσότητα του αερίου που εξάγει στην Ευρώπη διαμέσου της Ουκρανίας. Η πρώτες περικοπές στην παροχή είχαν ξεκινήσει την 1η Ιανουαρίου με τη λήξη των προηγούμενων συμβολαίων. Η ρωσική πλευρά ωστόσο διατείνεται ότι δεν περικόπτει την παροχή αερίου προς την Ευρώπη αλλά προς την Ουκρανία και ότι οι ελλείψεις παρατηρούνται γιατί η ουκρανική εταιρία φυσικού αερίου Naftogaz παρακρατεί παράνομα ποσότητες που προορίζονται για τη δυτική Ευρώπη.
Η βουλγαρική κυβέρνηση πληροφόρησε χθες τις Βρυξέλλες ότι τα αποθέματά της σε φυσικό αέριο αρκούν μόνο για 7 μέρες, θέτοντας παράλληλα και θέμα επαναλειτουργίας του εντελώς ξεπερασμένης τεχνολογίας πυρηνικού αντιδραστήρα του Κοζλοντούι. H Τουρκία ανακοίνωσε ότι οι εισαγωγές της μέσω Ουκρανίας διεκόπησαν, και ότι καλύπτει τις ανάγκες της μέσω του αγωγού South Streem, η Ρουμανία έχει μείωση των εισαγωγών κατά 75%, η Σλοβακία κατά 70% και η Αυστρία κατά 90%.
Ο κοινοτικός βοράς πλήττεται προς το παρόν λιγότερο διότι έχουν αυξηθεί οι εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Νορβηγία, ενώ και η Ρωσία αύξησε τις ποσότητες που στέλνει μέσω τους εδάφους της Λευκορωσίας.
Η ΕΕ τυπικά αρνείται να αναλάβει ρόλο διαμεσολαβητή διότι όπως ανέφερε χθες ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, αφενός μεν θεωρεί ότι πρόκειται για μια διμερή εμπορική διαφορά μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας και αφετέρου δεν γνωρίζει όλες τις πτυχές του προβλήματος. Ουσιαστικά όμως ήδη έχει εμπλακεί στη διένεξη επιχειρώντας με λεπτούς χειρισμούς να μην πάρει θέση όπως είχε κάνει το 2006 όταν κατηγόρησε τη Ρωσία ότι χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο σαν πολιτικό όπλο.
Κοινοτική αντιπροσωπεία υπό τον Τσέχο Υπουργό Βιομηχανίας και Εμπορίου κ. Μάρτιν Ρίμαν και το Γενικό Διευθυντή Ενέργειας της Κομισιον κ. Ματίας Ρουέτε συναντήθηκε προχθές με εκπροσώπους της ουκρανικής κυβέρνησης, ενώ χθες είχε συνάντηση στο Βερολίνο με εκπροσώπους της ρωσικής Gazprom.
Πάντως, αρκετές χώρες πιέζουν για ανάληψη πιο ενεργού ρόλου από την πλευρά της Κοινότητας δεδομένης της ραγδαίας επιδείνωσης της κατάστασης τις τελευταίες ώρες. Καθοριστική για την περαιτέρω στάση των Βρυξελλών θεωρείται η έκτακτη σύγκλιση την Παρασκευή στις Βρυξέλλες της ευρωπαϊκής ομάδας συντονισμού για το φυσικό αέριο που αποτελείται από εμπειρογνώμονες των κρατών μελών.
Ο εκπρόσωπος της Κομισιόν άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο ενεργοποίησης της ρήτρας αλληλεγγύης, που προβλέπει τη χορήγηση φυσικού αερίου σε χώρες που αντιμετωπίζουν οξύτατο πρόβλημα. Όμως, υπενθύμισε ότι η ενεργοποίηση της ρήτρας είναι η έσχατη λύση και γίνεται υπό τους όρους που προβλέπονται από την κοινοτική νομοθεσία, δηλαδή κατά πόσο το αιτών κράτος μέλος έχει τηρήσει ή όχι τις διατάξεις της ΕΕ περί αποθεμάτων. Στον απόηχο της αναστάτωσης στη αγορά φυσικού αερίου, το πετρέλαιο σκαρφάλωσε χθες στ 50 δολάρια σημειώνοντας υψηλό πέντε εβδομάδων.
Δημοσιεύθηκε στον Ελέυθερο Τύπο 07-01-2009