Μέσα στην πανδημία καταλάβαμε πόσο έχει αλλάξει και πόσο ακόμη μπορεί να αλλάξει η τεχνολογία τη ζωή μας. Ειδικά οι γονείς ήρθαν αντιμέτωποι με μια νέα πραγματικότητα αναφορικά με την εκπαιδευτική διαδικασία των παιδιών τους και είδαν πώς μπορεί το τάμπλετ, το κινητό τηλέφωνο και ο υπολογιστής να γίνουν βασικά εργαλεία εκμάθησης.
Αυτό βέβαια είναι μια διαδικασία που δεν εξαντλείται στην απλή μετάδοση πληροφοριών μέσω διαδικτύου. Χρειάζεται «πολύ δρόμο» ακόμη, τόσο η ανάπτυξη εργαλείων για την on line εκπαίδευση όσο και η εξοικείωση των ανθρώπων με αυτή τη νέα πραγματικότητα. Σε κάθε περίπτωση, ένα από τα χαρακτηριστικά της εποχής που θα πρέπει να «κρατήσουμε» σίγουρα είναι το γεγονός ότι πλέον έχει υποχωρήσει η συζήτηση για το «πόσες ώρες περνούν τα παιδιά μπροστά από τον υπολογιστή». Είναι πλέον σαφές πως στο εξής, η ζωή όλων μας, μικρότερων και μεγαλύτερων, θα είναι συνδεδεμένη μαζί του.
Τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης στην εκπαιδευτική διαδικασία είναι μια νέα πραγματικότητα για τα εκπαιδευτικά συστήματα αναπτυγμένων χωρών. Το Webex, μέσω του οποίου έκαναν μάθημα όλο τα προηγούμενο διάστημα τα παιδιά μας, δεν είναι φυσικά εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης, αλλά θεωρείται ένα πρώτο βήμα. Σταδιακά, πάνω σε αυτού του τύπου τις εφαρμογές πιστεύεται πως θα μπορούν να «κουμπώσουν» εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης που θα κάνουν ευκολότερη τη ζωή εκπαιδευτικών και μαθητών ή εκπαιδευομένων.
Οι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης άλλωστε έχουν κάνει άλματα σε πολλούς τομείς. Η Ευρωπαϊκή Ένωση κάνει λόγο για αύξηση της παραγωγικότητας, που θα επιφέρει η τεχνητή νοημοσύνη μέχρι το 2035, από 11% έως 37% και τα ποσοστά αυτά περιλαμβάνουν και την εκπαίδευση. Την ίδια στιγμή, η χρήση εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης στην εκπαίδευση των ΗΠΑ θα αυξηθεί κατά 47,5% μέχρι το τέλος του έτους, σύμφωνα με την έκθεση Artificial Intelligence. Παρόλο που οι περισσότεροι ειδικοί πιστεύουν ότι η παρουσία των εκπαιδευτικών είναι αναντικατάστατη, θα υπάρξουν πολλές αλλαγές στον τρόπο που εργάζεται ένας δάσκαλος, ειδικά όσον αφορά στις βέλτιστες εκπαιδευτικές πρακτικές.
Εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης που ήδη εφαρμόζονται στην Εκπαίδευση
Σε κάποιες χώρες, λειτουργούν ήδη εφαρμογές που αναπτύσσουν και εξελίσσουν τα συστήματα εκμάθησης και εξέτασης και οι οποίες επιτρέπουν σε εκπαιδευτικούς και εκπαιδευόμενους να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο σε θέματα ουσίας.
Για παράδειγμα:
- Εφαρμογές που εκμηδενίζουν τον χρόνο διόρθωσης εξετάσεων, εφαρμογές που αναγνωρίζουν τις αδυναμίες των μαθητών και προσαρμόζουν τα τεστ και την ύλη στις ανάγκες τους, βοηθώντας πολύ στην εξατομικευμένη εκπαίδευση.
- Εφαρμογές που μπορούν να μεταφράζουν σε πραγματικό χρόνο σε διαφορετικές γλώσσες, καταργώντας έτσι τα όρια που θέτει αυτή η παράμετρος.
- Προγράμματα που μπορούν να διαβάζουν τα χειρόγραφα των μαθητών και να τα βαθμολογούν αυτόματα.
Στο Data Project του CNN Greece μίλησε o κ. Σπύρος Παρασκευάς, μηχανικός τεχνητής νοημοσύνης και επιστημονικός συνεργάτης του ΕΜΠ: «Υπάρχουν διαθέσιμες εφαρμογές επεξεργασίας φυσικής γλώσσας που φτάνουν στο σημείο να καταλάβουν ή και να μεταφράσουν ένα κείμενο ή και να προχωρήσουν σε αυτόματη διόρθωση. Αυτή τη στιγμή μάλιστα τρέχει και στην Ελλάδα ένα έργο που λέγεται speech to text και μπορεί να μεταφράσει σε πραγματικό χρόνο ένα κείμενο σε οποιαδήποτε γλώσσα», επισήμανε αρχικά.
Η τεχνητή νοημοσύνη ήδη εφαρμόζεται στην εκπαίδευση, κυρίως σχετικά με ορισμένα εργαλεία που βοηθούν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και στα συστημάτων εξετάσεων. Καθώς οι εκπαιδευτικές λύσεις τεχνητής νοημοσύνης συνεχίζουν να εξελίσσονται, οι υπέρμαχοι της πλήρους αξιοποίησής της ελπίζουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να βοηθήσει στην κάλυψη αναγκών στη μάθηση και τη διδασκαλία και να επιτρέψει στα σχολεία και τους δασκάλους να κάνουν περισσότερα πράγματα ή όπως λέει ο κ. Παρασκευάς, «να ασχοληθούν με την ουσία της εκπαιδευτικής διαδικασίας».
Δεδομένα και πιθανότητα συμφωνίας
Όπως είπαμε και παραπάνω, μία από τις εφαρμογές τέτοιων συστημάτων θα διευκολύνουν την εξατομικευμένη εκπαίδευση. Υπάρχουν αυτή τη στιγμή εφαρμογές που αναπτύσσουν έναν «έξυπνο» τρόπο διδασκαλίας στις ΗΠΑ, οι οποίες τροφοδοτούν τους μαθητές με online μαθήματα, τεστ, με διαδραστική επικοινωνία, σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης.
Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη εξελίσσεται, μπορεί να είναι δυνατό για ένα μηχάνημα να διαβάσει ακόμη και την έκφραση του προσώπου ενός μαθητή που δείχνει ότι δεν κατανοεί ένα θέμα και να τροποποιήσει το μάθημα κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του συγκεκριμένου μαθητή, εξατομικευμένα.
Ας φανταστούμε, για παράδειγμα, ένα παιδί να μην κατανοεί τη λειτουργία των πηνίων στη φυσική. Το «μηχάνημα» θα μπορεί να το αντιλαμβάνεται και να το αντιμετωπίζει, δίνοντας στο συγκεκριμένο παιδί αυτόματα περισσότερες πληροφορίες και ασκήσεις για το συγκεκριμένο θέμα.
Ο κ. Παρασκευάς μίλησε επίσης για το speech to text, που επιτρέπει την ταυτόχρονη μετάφραση σε πολλές γλώσσες. To Presentation Translator είναι δωρεάν plugin (προσθήκη) για το γνωστό στους περισσότερους PowerPoint, που δημιουργεί υπότιτλους σε πραγματικό χρόνο για όσα λέει ο καθηγητής. Αυτό ανοίγει επίσης δυνατότητες για μαθητές που ενδέχεται να μην είναι σε θέση να παρακολουθήσουν το μάθημα λόγω ασθένειας ή που χρειάζονται εκμάθηση σε διαφορετικό επίπεδο ή για ένα συγκεκριμένο θέμα που δεν είναι διαθέσιμο στο δικό τους σχολείο.
Τα παραδείγματα της Κίνας και της Φινλανδίας
Τα παραπάνω δεν είναι επιστημονική φαντασία. Γίνονται ήδη στην Αμερική, στον Καναδά, στην Κίνα και στην Ευρώπη και σε άλλες περιοχές του κόσμου. Οι εφαρμογές για εκμάθηση ξένων γλωσσών επίσης, καθημερινά βελτιώνονται, ενσωματώνοντας στοιχεία από την καθημερινή χρήση τους από εκατομμύρια ανθρώπους. Μια πρόσφατη σχετικά μελέτη διαπίστωσε ότι 34 ώρες στην εφαρμογή του Duolingo (εφαρμογή εκμάθησης ξένης γλώσσας) ισοδυναμούν με ένα πλήρες πανεπιστημιακό εξάμηνο γλωσσικής εκπαίδευσης.
Στην Κίνα, για παράδειγμα, έχουν αναπτυχθεί από την εταιρία Squirrel AI εκπαιδευτικές εφαρμογές με τεχνητή νοημοσύνη. Η εταιρία ισχυρίζεται ότι είναι «ο πρώτος πάροχος προσαρμοστικής εκπαίδευσης που λειτουργεί με τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης». Η εταιρία συνεργάζεται με δασκάλους, ώστε να χωρίσει τα γνωστικά αντικείμενα σε όσο το δυνατόν μικρότερες ενότητες. Για παράδειγμα, έχει χωρίσει τα μαθηματικά του σχολείου σε 10.000 μικρές ενότητες. Αυτός ο διαχωρισμός σε ένα τέτοιο επίπεδο επιτρέπει στις εφαρμογές να διαγνώσουν τα μαθησιακά κενά των μαθητών με μεγαλύτερη ακρίβεια από οποιονδήποτε δάσκαλο.
Στη Φινλανδία βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε εξέλιξη ένα πολύ σημαντικό πείραμα. Το διαδικτυακό μάθημα Elements of AI, μια πρωτοβουλία με παγκόσμια σημασία στην εκπαίδευση της τεχνητής νοημοσύνης, διατίθεται σε δεκάδες γλώσσες (και στα ελληνικά) και σκοπό έχει να εξοικειώσει τους χρήστες με την τεχνητή νοημοσύνη. Μάλιστα, αφορά και χρήστες που μπορεί να μην έχουν καμία γνώση προγραμματισμού ή ελάχιστη σχέση με τις νέες τεχνολογίες.
Μέχρι σήμερα, το Elements of AI έχει 700.000 εγγεγραμμένους χρήστες και έχει δώσει πιστοποίηση σε αρκετές χιλιάδες που έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο μαθημάτων του. Ο κ. Τιμού Ρόος, επικεφαλής του προγράμματος Εκπαίδευσης στην τεχνητή νοημοσύνη στο Φιλανδικό Κέντρο Τεχνητής Νοημοσύνης, μιλώντας στο Data Project του CNN Greece τόνισε την αναγκαιότητα να εκπαιδευτεί όσο το δυνατόν περισσότερος κόσμος κάθε ηλικίας στην τεχνητή νοημοσύνη, ώστε να μην δημιουργηθεί ψηφιακό χάσμα - αυτός είναι ο ρόλος του Elements of AI.
Αξίζει, τέλος, να σημειώσουμε πως η Κίνα έχει ήδη έλθει στο προσκήνιο για να προωθήσει την εκπαίδευση με επίκεντρο την τεχνητή νοημοσύνη. Έχει επενδύσει πάνω από ένα δισεκατομμύριο δολάρια στην τεχνητή νοημοσύνη αποκλειστικά για την εκπαίδευση και οι εταιρίες που παράγουν αυτά τα προϊόντα εξάγουν την τεχνολογία τους σε ΗΠΑ και Ευρώπη.
Δημοσιεύθηκε στο CNN Greece 5-8-2021