Σε «εποχές ισχνών αγελάδων» δείχνει να μπαίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση που μετά το Brexit μένει και με μία επιπλέον «τρύπα» 60 δισεκατομμυρίων ευρώ στα ταμεία της.
Η μάχη για τον προϋπολογισμό της επόμενης επταετίας, ή όπως σωστά αποκαλείται «Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο» έχει ήδη ξεκινήσει και έχει προγραμματιστεί σύνοδος κορυφής για τις 20 Φεβρουαρίου, προκειμένου να μην εκτροχιαστεί η προσπάθεια να υπάρξει συμφωνία.
Για να υπάρξει μάλιστα συμφωνία στα μέτρα των πλουσίων του Βορρά, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την τελευταία στιγμή έρχεται μια μια πρόταση, υποτίθεται συμβιβαστική, να βελτιώσει την «πετσοκομμένη» πρόταση της Φινλανδικής προεδρίας (1,07%), η οποία όμως υπολείπεται κατά πολύ της ήδη ακρωτηριασμένης πρότασης της Κομισιόν για προϋπολογισμό στο 1,11% του Ευρωπαϊκού Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος.
Έτσι, το 1,3% που θέλει το Ευρωκοινοβούλιο και η πλειοψηφία των χωρών, φαντάζει πια μακρινό όνειρο, καθώς ο κ. Μισέλ όχι μόνο δεν έκανε μια πρόταση για να συμβιβάσει τη διαφορά με την πρόταση της Κομισιόν αλλά ρίχνει τον πήχη ακόμη χαμηλότερα.
Η «τρύπα» που αφήνει η Βρετανία αποχωρώντας θα καλυφθεί σύμφωνα με τις προτάσεις τις Κομισιόν από περικοπές στην Κοινή Αγροτική Πολιτική που πλέον μειώνεται στα επίπεδα του 1991 και από το ταμείο συνοχής που πέφτει στα επίπεδα του 1993. Η μείωση σε σχέση με την προηγούμενη επταετία είναι αντίστοιχα 10% και 12% και την ίδια στιγμή αυξάνεται κατά 114 δισεκατομμύρια ευρώ ο προϋπολογισμός για έρευνα και ψηφιακή οικονομία, δράσεις για τους νέους, κλιματική αλλαγή, μεταναστευτικό και εξωτερική πολιτική.
Ωστόσο, την ίδια περίοδο η συμβολή των κρατών τόσο για την ΚΑΠ όσο και για το ταμείο συνοχής θα αυξηθεί συνολικά κατά 0,90% επί του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος, ποσοστό που είναι όμως πολύ μικρότερο σε σχέση με την συμβολή για τους υπόλοιπους τομείς.
Εδώ λοιπόν αρχίζουν τα δύσκολα για τις μικρότερες χώρες τις Ευρώπης που δεν είναι οι βασικοί χρηματοδότες του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού και που θα πληγούν περισσότερο από τις περικοπές. Μεταξύ αυτών και η Ελλάδα.
Σύμφωνα μάλιστα με τα στοιχεία της Κομισιόν, για την επόμενη επταετία η συνεισφορά της χώρας μας θα είναι αυξημένη κατά 140 εκατομμύρια ευρώ σχεδόν 0,9% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος.
Με μια πρώτη ματιά δηλαδή, και περισσότερα θα συμβάλουμε στο ευρωπαϊκό ταμείο και λιγότερα θα πάρουμε στο τέλος.
Η αρχική πρόταση τη Κομισιόν επί προεδρίας Γιούνκερ ήταν ο προϋπολογισμός να κινηθεί στο 1,11% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος της Ένωσης από 1,13% που ήταν στην προηγούμενη επταετία. Η μείωση αυτή ωστόσο δεν άρεσε στις πλούσιες χώρες που εμφανίστηκαν με πρώτη την Ολλανδία μη διατεθειμένες να στον στηρίξουν και με τον καγκελάριο της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς να απειλεί με βέτο.
Από την άλλη το ευρωκοινοβούλιο και οι περισσότερες χώρες ζητούν αύξηση, ώστε να φτάσει ο προϋπολογισμός στο 1,3% του ΑΕΕ και να μην περικοπούν κονδύλια από την ΚΑΠ και την πολιτική συνοχής.
Πρόταση Μισέλ
Έρχεται λοιπόν ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Σαρλ Μισέλ την περασμένη Παρασκευή και κάνει μια συμβιβαστική πρόταση για να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ βασικών συνεισφορέων (Γερμανία, Σουηδία, Δανία, Ολλανδία, Αυστρία) και των υπολοίπων χωρών, μια πρόταση όμως που κινείται περισσότερο προς την πλευρά των πέντε πλουσίων χωρών.
O κ. Μισέλ εμφανίζεται διατεθειμένος να βελτιώσει την πρόταση της φινλανδικής προεδρίας (όχι όμως και της Κομισιόν) φτάνοντας τον προϋπολογισμό στο 1,074% ελάχιστα πάνω από τη φινλανδική πρόταση κατά 7 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η φινλανδική πρόταση προέβλεπε όριο 374 δισ. για τα ταμεία συνοχής και πλαφόν 7% για αυξήσεις, ενώ η πρόταση Μισέλ ανεβάζει αυτό το όριο στα 380 δισ. και πλαφόν ανάλογα με το εισόδημα της κάθε χώρας ενώ διευκολύνεται και η μεταφορά πόρων μεταξύ των ταμείων.
Για την ΚΑΠ η φινλανδική προεδρία προέβλεπε όριο 346,6 δισ. εκ των οποίων τα 254,2 δισ. θα ήταν άμεσες επιδοτήσεις προς του αγρότες και ο κ. Μισέλ ανεβάζει αυτά τα όρια σε 354,1 δισ. με άμεσες επιδοτήσεις για τους αγρότες τα 256,7 δισ. ευρώ. Οι αγρότες όμως δεν θα δουν περισσότερα χρήματα στα χέρια τους καθώς στην προηγούμενη περίοδο οι άμεσες επιδοτήσεις ήταν 292,7 δισεκατομμύρια ευρώ.
Προβλέψεις 2020
Πού βρίσκονται όμως τα οικονομικά της ΕΕ και ποιες οι προβλέψεις τις Κομισιόν για το 2020;
Οι ρυθμοί ανάπτυξης στην ευρωζώνη θα παραμείνουν σε χαμηλά επίπεδα μεταξύ 1% και 1,5%, με τις μεγαλύτερες οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ΕΕ να είναι η ψηφιοποίηση της οικονομίας, το δημογραφικό και το προσφυγικό.
Η ψηφιοποίηση καθώς και η κλιματική αλλαγή θα είναι δύο τομείς στους οποίους θα ρίξει το βάρος της η νέα Κομισιόν στο επόμενο διάστημα γι αυτό και θα πρέπει να εξασφαλίσει πόρους.
Μια από της προτεραιότητες της θα είναι και η δημιουργία ενός μηχανισμού για τη υποστήριξη των χωρών σε θέματα απασχόλησης και αύξησης της ανεργίας σε περίπτωση που υπάρξουν εξωτερικές αρνητικές επιδράσεις.
Η ανάγκη για μια τέτοια παρέμβαση έγινε ορατή στην περίπτωση της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, όταν η ανεργία αυξήθηκε γρήγορα και η ΕΕ δεν είχε τα οικονομικά εργαλεία για να παράσχει οικονομική βοήθεια στη χώρα μας.
Αναφορικά με την Ελλάδα, η Κομισιόν θεωρεί ότι η οικονομία έχει ανακάμψει, η ανάπτυξη θα τρέξει με ρυθμούς κοντά στο 2%, πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης και η ανεργία θα συνεχίσει να μειώνεται αν και παραμένει στα υψηλότερα επίπεδα στην ΕΕ συμπεριλαμβανομένης της μακροχρόνιας ανεργίας και της ανεργίας στους νέους.
Αναφορικά με το ελληνικό χρέος, θεωρεί ότι το κόστος δανεισμού έχει μειωθεί σημαντικά. Μπορεί η Ελλάδα να μην είναι στην επενδυτική βαθμίδα προς το παρόν αλλά κινείται προς την σωστή κατεύθυνση.
Ευρωπαίος αξιωματούχος χαρακτήρισε την Ελλάδα «άτυχη» από την άποψη ότι όταν οι άλλες χώρες με προβλήματα όπως η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Κύπρος έβγαιναν από την οικονομική τους κρίση, η διεθνής οικονομία ήταν σε καλύτερα επίπεδα.
Η Ελλάδα σήμερα βγαίνει από την κρίση, καθώς το διεθνές οικονομικό περιβάλλον βρίσκεται σε μια στασιμότητα και θα πρέπει να κινηθεί προς ένα εξαγωγικό μοντέλο οικονομίας.
Αναφορικά με τις επενδύσεις στη χώρα μας, Ευρωπαίος αξιωματούχος σημείωσε ότι βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα και σε σχέση με το ΑΕΠ και ότι η χώρα μας δεν είναι ακόμη ελκυστικός προορισμός για επενδύσεις, καθώς υπάρχει ασταθές φορολογικό περιβάλλον και αβεβαιότητα για την συνεργασία με το δημόσιο. Σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ, οι επενδύσεις στην Ελλάδα υπολείπονται κατά 15 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ωστόσο, ο ίδιος αξιωματούχος επισημαίνει ότι η εμπιστοσύνη στη χώρα μας βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο από το 2007.
Αναφορικά με τις προβλέψεις για την ανάπτυξη εντός του 2020 η Κομισιόν εκτιμά ότι η χώρα μας θα είναι μεταξύ των χωρών που θα κινηθούν κοντά ή λίγο πάνω από το 2% ενώ το όριο του 3% θα φτάσουν ή θα ξεπεράσουν μόνο οι χώρες τις Ανατολικής Ευρώπης συν την Ιρλανδία.
Οι κίνδυνοι που επισημαίνουν παράγοντες της Κομισιόν για το 2020 είναι κυρίως τρεις. Πρώτον, ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, ο οποίος αν και μετριάστηκε λόγο της συμφωνίας της πρώτης φάσης της 15ης Ιανουαρίου εξακολουθεί να δημιουργεί αβεβαιότητα, η οποία ενισχύεται πλέον και από τους φόβους για τον κοροναϊό.
Δεύτερος παράγοντας αβεβαιότητας είναι η εξέλιξη του Brexit και τέλος, η αβεβαιότητα στη Μέση Ανατολή.