Η μεγάλη κινητικότητα που επιδεικνύουν οι Τούρκοι στην Ανατολική Μεσόγειο και το μνημόνιο που υπέγραψαν με τη κυβέρνηση της Τρίπολης στη Λιβύη, έχει βάλει φωτιά στη διπλωματική σκακιέρα της περιοχής. Η ελληνική κυβέρνηση, θεωρεί άκυρο το μνημόνιο κατανόησης (MoU) και έχει την στήριξη της ΕΕ, με το κείμενο συμπερασμάτων της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής να υπογραμμίζει ότι το μνημόνιο «παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται προς το δίκαιο της θάλασσας και δεν μπορεί να έχει νομικά δεσμευτικές συνέπειες για τρίτα κράτη».
Στήριξη όμως είχε λάβει και η Κύπρος από την ΕΕ, ωστόσο τα τουρκικά γεωτρύπανα εξακολουθούν να βρίσκονται στη θαλάσσια περιοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας, κάτι που έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό και σύμφωνα με πολλές εκτιμήσεις ήταν το πρώτο βήμα για αυτό που αντιμετωπίζουμε αυτή τη στιγμή με το μνημόνιο Τουρκίας - Λιβύης.
Η Τουρκία θεωρεί ότι με αυτή τη συμφωνία μπαίνει «σφήνα» μεταξύ ελληνικής και κυπριακής ΑΟΖ, που σημαίνει πως με το σκεπτικό της, ό,τι περάσει από εκεί (αγωγός, καλώδιο) θα πρέπει να έχει και την άδεια την Άγκυρας, ενώ στα νότια της Κρήτης θεωρεί πια ότι μπορεί να κάνει έρευνες και να έχει λόγο σε κοιτάσματα υδρογονανθράκων.
Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η καταδίκη δεν κάνει λόγο ρητά για «άκυρο» μνημόνιο και κάποιοι χαρακτήρισαν τη δήλωση των ηγετών της ΕΕ «χαλαρή» αναλογικά με τη σοβαρότητα του θέματος.
Επιπλέον εδώ θα πρέπει μάλλον να διακρίνουμε μια παλινδρόμηση εντός της κυβέρνησης όσον αφορά την πιθανότητα να ζητηθούν κυρώσεις για το μνημόνιο Τουρκίας – Τρίπολης.
Ο κ. Δένδιας μετά το Συμβούλιο Υπουργών δήλωσε ότι ζήτησε «τη δημιουργία πλαισίου κυρώσεων αν η Τουρκία και η κυβέρνηση της Τρίπολης δε συμμορφωθούν», κάτι το οποίο ο πρωθυπουργός δεν το έθεσε στη Σύνοδο.
Διπλωματικές πηγές λίγο πριν τη Σύνοδο Κορυφής, διευκρίνισαν ότι υπάρχει ήδη απόφαση της ΕΕ στις 11 Νοεμβρίου για κυρώσεις κατά της Τουρκίας για το θέμα των παράνομων γεωτρήσεων. Δεν έχουν ζητηθεί νέες κυρώσεις και επί τη βάσει των ενεργειών της Τουρκίας και της κυβέρνησης της Τρίπολης, η ελληνική πλευρά θα αξιολογήσει την κατάσταση και θα προχωρήσει ανάλογα.
Το ερώτημα είναι αν η Ελλάδα αρχικά είχε σκοπό να ζητήσει κυρώσεις στη Σύνοδο αλλά ανέκρουσε πρύμναν πριν τη Σύνοδο – γι αυτό ίσως η διαρροή από διπλωματικές πηγές – καθότι κατάλαβε, ή της διεμήνυσαν, ότι ένα τέτοια αίτημα δεν υπήρχε περίπτωση να έχει τύχη.
Αφού ολοκληρώθηκε ο πρώτος γύρος επαφών της ελληνικής ηγεσίας του ΥΠΕΞ στην Ευρώπη, ξεκινά την ερχόμενη εβδομάδα νέος γύρος αυτή τη φορά στη Μέση Ανατολή. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι πρόθεση του κ. Δένδια είναι να βρίσκεται στη Σαουδική Αραβία την ερχόμενη Τρίτη, έχει κλείσει συνάντηση την Τετάρτη στα Αραβικά Εμιράτα και την Πέμπτη στην Ιορδανία.
Αυτές οι τρείς χώρες συν την Αίγυπτο θα πρέπει να πούμε ότι είναι οι υποστηρικτές και προμηθευτές όπλων από τη Μέση Ανατολή, του στρατηγού Χάφταρ, (για τη Σαουδική Αραβία την αποκάλυψη είχε κάνει η Wall Street Journal μετά την επίσκεψη του Χάφταρ στο Ριάντ, στις 4 Απριλίου) ο οποίος ελέγχει τον μεγαλύτερο μέρος της χώρας και βρίσκεται πολύ κοντά στο να καταλάβει και την Τρίπολη, ανατρέποντας την αναγνωρισμένη από τη Δύση Κυβέρνηση Εθνικής Συνεννόησης του πρωθυπουργού Φαγιάζ Αλ Σαράτζ. Αυτή η υποστήριξη που έχει ο Χάφταρ από τις τέσσερις χώρες της Μέσης Ανατολής εξηγεί και εν μέρει τη στάση της Γαλλίας για την οποία θα μιλήσουμε παρακάτω.
Εκβιασμός
Η ελληνική πλευρά είναι ικανοποιημένη από τη στάση της Ιταλίας η οποία επίσης καταδίκασε το μνημόνιο Τουρκίας - Λιβύης και διπλωματικές πηγές χαρακτηρίζουν τη στάση και τα λεγόμενα του κ. Ντι Μάιο ως μία στροφή της Ιταλίας, η οποία μέχρι τώρα στήριζε κάθετα την κυβέρνηση της Τρίπολης.
Η ελληνική πλευρά θεωρεί, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ότι η κυβέρνηση της Τρίπολης εκβιάστηκε και το όλο ζήτημα του εκβιασμού περιστρέφεται γύρω από την προμήθεια στρατιωτικού εξοπλισμού και υλικού από την Τουρκία, κάτι για το οποίο υπάρχουν πλέον στοιχεία. Ωστόσο είναι κοινό μυστικό ότι παρά το εμπάργκο, τα όπλα πάνε κι έρχονται στην Λιβύη και το περασμένο σαββατοκύριακο ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για τη Λιβύη, Γκασάν Σαλαμέ είπε πως υπάρχουν στοιχεία ότι από τις 4 Απριλίου το εμπάργκο έχει παραβιαστεί τουλάχιστον 45 φορές από διαφορετικές χώρες.
Μπορεί οι τελικές διευθετήσεις και αποφάσεις να ληφθούν σε κάποια γραφεία, ευρωπαϊκά κατά πάσα πιθανότητα, αλλά η λύση των προβλημάτων περνά πρώτα μέσα από τη Λιβύη.
Για το λόγο αυτό έχει νόημα να κατανοήσουμε όσο μπορούμε την κατάσταση στη Λιβύη και τα αντικρουόμενα συμφέροντα ξένων δυνάμεων που στο τέλος θα κρίνουν την πολιτική λύση η οποία με τη σειρά της ίσως δώσει και μία λύση στο θέμα του καθορισμού των ΑΟΖ στην περιοχή μας.
Ωστόσο το θέμα της ειρήνευσης που θα μπορούσε να δώσει και μια διέξοδο στο θέμα που έχει ανακύψει με την Τουρκία, είναι πάρα πολύ πολύπλοκο, τα αντικρουόμενα συμφέροντα είναι τεράστια, καθώς μιλάμε για μία χώρα με τεράστια αποθέματα πετρελαίου, και οι χώρες που εμπλέκονται είναι πολλές για να μπορέσει να γίνει μια «δίκαιη» μοιρασιά.
Αυτό σημαίνει ότι οι διαδικασίες θα είναι πολύ χρονοβόρες και οι Τούρκοι το ξέρουν αυτό. Αν δεν γίνει κάποιο επεισόδιο ή μια κλιμάκωση της έντασης ή προσπάθεια της Ελλάδας να ασκήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα και η Τουρκία προσπαθήσει να την εμποδίσει –οπότε αναγκαστικά θα έχουμε εξελίξεις - ένα πιθανό σενάριο είναι να παγώσουν σιωπηλά οι δραστηριότητες στην περιοχή που ορίζει το μνημόνιο, μέχρι να λυθεί το θέμα της ειρήνευσης στη Λιβύη με την ελληνική πλευρά να ελπίζει ότι η διάδοχη κατάσταση στην Τρίπολη δεν θα αναγνωρίσει το μνημόνιο οπότε η Τουρκία μένει και από αυτή την πλευρά μόνη της.
Βερολίνο
Η Ελλάδα σαφώς θα ήθελε να επηρεάσει τις διαπραγματεύσεις για τη Λιβύη που θα γίνουν στο πλαίσιο του συμβουλίου του Βερολίνου αλλά για να επηρεάσεις τις αποφάσεις θα πρέπει να συμμετέχεις στα όργανα και να έχεις ρόλο. Και η Ελλάδα δυστυχώς δεν συμμετέχει. Διπλωματικές πηγές θεωρούν ότι η χώρα θα έπρεπε να είχε ενεργό ρόλο στην ειρηνευτική διαδικασία για την Λιβύη και εξέφρασαν την δυσαρέσκειά τους για το γεγονός ότι η προηγούμενη κυβέρνηση δεν φρόντισε να αναμειχθεί σε αυτή διαδικασία όταν αυτή βρισκόταν ακόμη σε αρχικό στάδιο.
Το ζήτημα της Λιβύης και γενικότερα των τεκταινομένων στην Μεσόγειο είναι πολύ ψηλά στην ατζέντα της ελληνικής κυβέρνησης αναφέρουν οι ίδιες πηγές και αυτός είναι και ο λόγος που την εβδομάδα που μας πέρασε ορίστηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών ειδικός απεσταλμένος για τη Λιβύη.
Η διπλωματική οδός από τη χώρα μας θα ακολουθηθεί και θα αναμένουμε να δούμε τι θα κάνει η Τουρκία που ήδη αντέδρασε σφοδρά στην απόφαση της Συνόδου Κορυφής. Μπορεί να φαίνεται εκ πρώτης μια ελληνοτουρκική διένεξη όλο αυτό, είναι όμως κάτι που περνά όπως είπαμε μέσα από τη Λιβύη και από τον τρόπο που θα διευθετηθεί η πολιτική κρίση εκεί. Για το λόγο αυτό έχει σημασία να κατανοήσουμε όσο είναι δυνατό τι συμβαίνει στη Λιβύη, ποιος πολεμά ποιόν, ποιες ξένες χώρες αναμειγνύονται και γιατί, τι επιδιώκει ο καθένας κτλ.
Μία σύντομη αναδρομή
Με την πτώση του Καντάφι η χώρα βυθίστηκε στο χάος, με εμπόλεμες ομάδες και φυλάρχους να πολεμούν ο ένας τον άλλο. Το πιο επικίνδυνο της υπόθεσης ήταν η εμφάνιση των τζιχαντιστών της Ανσάρ Αλ Σαρία, ομάδας που τελικά διαλύθηκε από τις δυνάμεις του στρατηγού Χάφταρ, ο οποίος ανέβηκε γρήγορα στην εξουσία και έχει έδρα την Βεγγάζη. Ο Χάφταρ σταδιακά κατάφερε να ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της χώρας και τα δύο τρίτα της πετρελαϊκής παραγωγής της, συμπεριλαμβανομένου και του πετρελαϊκού πεδίου Ελ Σάχαρα που είναι το μεγαλύτερο, καθώς και τα πετρελαϊκά λιμάνια Ράς Λανούφ, Μπρέγκα, Ες Σιντέρ.
Ο Χάφταρ λοιπόν ελέγχει το πετρέλαιο το οποίο φροντίζει να ρέει προς τις ξένες αγορές αλλά το πρόβλημά του είναι πως τα έσοδα διακινούνται μέσω της Κεντρικής Τράπεζας της χώρας που έχει έδρα την Τρίπολη και ελέγχεται από την Κυβέρνηση Εθνικής Συνεννόησης, δηλαδή τους αντιπάλους του. Να κόψει τις εξαγωγές δεν μπορεί γιατί τότε θα αντιδράσουν πρώτες οι ΗΠΑ οι οποίες είχαν απειλήσει τον Χάφταρ όταν είχε διακόψει τις εξαγωγές, ζητώντας του να τις επαναλάβει μέσω της επίσημης οδού που αναγνωρίζει και ο ΟΗΕ.
Στο Τομπρούκ έχει επίσης έδρα τη Βουλή των Αντιπροσώπων ο πρόεδρος της οποίας Αγκίλα Σάλεχ Ίσα, βρέθηκε στην Αθήνα τις προηγούμενε μέρες και που υποστηρίζει τον Χάφταρ. Τώρα θα πει κανείς πως είναι δυνατό να υπάρχει κυβέρνηση στην Τρίπολη και Βουλή στο Τομπρούκ. Αυτό προέκυψε μετά τις εκλογές του 2014 όταν το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας τις κήρυξε αντισυνταγματικές και ζήτησε από τη Βουλή να διαλυθεί. Τότε οι βουλευτές, εγκατέλειψαν την Τρίπολη και πήγαν στο Τομπρούκ ενώ στην πρωτεύουσα δημιουργήθηκε η Κυβέρνηση Εθνικής Συνεννόησης.
Η μία κυβέρνηση φυσικά δεν αναγνωρίζει την άλλη αλλά το αναφέρουμε για να καταλάβουμε ότι ο κ. Ίσα που ήρθε στην Ελλάδα και τα σώμα που εκπροσωπεί, ουσιαστικά δεν έχουν καμία δύναμη στη Λιβύη επίσημη τουλάχιστον. Και επιπλέον η Δύση αναγνωρίζει όπως είπαμε την Κυβέρνηση Εθνικής Συνεννόησης.
Φτάνουμε λοιπόν στο σήμερα, με τον Χάφταρ να βρίσκεται κοντά στο να καταλάβει όλη τη χώρα, με τρόπο όμως που θα οδηγήσει σε λουτρό αίματος, και μάλιστα χωρίς να έχει ξεκαθαρίσει η διάδοχη κατάσταση για το ποιος (από τις ξένες δυνάμεις) θα πάρει τι. Όλοι προσπαθούν να βρουν μια ειρηνική λύση, εκτός από τον Χάφταρ που δεν έχει λόγο να συμβιβαστεί για κάτι που μπορεί να πάρει μόνος του αλλά και που ξέρει ότι είναι εξαρτημένος από αυτούς που τόσο καιρό τον προμηθεύουν με όπλα.
Ένας «κανταφικός» στρατηγός
Ποιος μπορεί να έχει εμπιστοσύνη στον Χάφταρ; Πρόκειται για ένα πρόσωπο με μακρά ιστορία στη Λιβύη.
Πρώην έμπιστος του Καντάφι, ο οποίος μάλιστα κατάγεται από φυλή στην περιοχή της Σύρτης, γενέτειρας του Καντάφι τον οποίο μάλιστα υποστήριξε στο πραξικόπημα του το 1969. To 1973 πήρε μέρος στον πόλεμο της Αιγύπτου με το Ισραήλ και ήταν επικεφαλής των λιβυκών δυνάμεων στον πόλεμο με το Τσαντ που διήρκησε σιωπηλά σχεδόν μια δεκαετία από το 1978 έως το 1987.
Το 1987 πιάστηκε αιχμάλωτος μαζί με πολλούς άλλους Λίβυους στρατιώτες στο Τσαντ, το οποίο είχε τη στήριξη της Γαλλίας. Αυτό σήμανε και το τέλος του πολέμου με ταπείνωση του Καντάφι. Ο Χάφταρ βρέθηκε για ένα διάστημα στη Γαλλία και στη συνέχεια στις ΗΠΑ όπου μετά από χρόνια πήρε την αμερικανική υπηκοότητα. Είναι άγνωστο πως ζούσε ο Χάφταρ, με τι πόρους δηλαδή, στις ΗΠΑ και συγκεκριμένα στη Βιρτζίνια πολύ κοντά στα κεντρικά της CIA.
To 2011 με το ξέσπασμα της επανάστασης κατά του Καντάφι, ο Χάφταρ όπως και άλλοι εξόριστοι Λίβυοι, πολλοί από αυτούς με αμερικανικά ή βρετανικά διαβατήρια, βρέθηκαν στην Λιβύη.
Λίγο μετά την άφιξή του στη Λιβύη δολοφονήθηκε κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες ο Αμπντέλ Φατάχ Γιούνις, ο επικεφαλής των δυνάμεων των επαναστατών και αδιαμφισβήτητος ηγέτης της λιβυκής εξέγερσης. Λίγο πριν τη δολοφονία του στρατιωτικές πηγές διέρρεαν ότι ο Χάφταρ τον είχε αντικαταστήσει.
Ο Χάφταρ πήρε την ηγεσία των επαναστατικών δυνάμεων ή τουλάχιστον ενός μέρους τους στην Ανατολική Λιβύη. Για ένα μεγάλο διάστημα μετά τη δολοφονία του Καντάφι η Λιβύη ήταν ένα πεδίο μάχης όπου δεκάδες διαφορετικές ομάδες πολεμούσαν η μία την άλλη. Ο Χάφταρ κατάφερε να ενοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος τους και το 2014 να στραφεί κατά του Εθνικού Κογκρέσου, της κυβέρνησης της τρέχουσας περιόδου και το 2015, η Βουλή των Αντιπροσώπων που είχε αντικαταστήσει το Εθνικό Κογκρέσο και εν τω μεταξύ είχε μεταβεί κυνηγημένη στο Τομπρούκ, τον έχρισε αρχηγό του στρατού.
Ο Χάφταρ έχει επίσης την βοήθεια της Γαλλίας η οποία πλέον ολοφάνερα παίζει διπλό παιχνίδι από τη μια στηρίζοντας στο πλαίσιο της ΕΕ την κυβέρνηση Σαράτζ αλλά από την άλλη υποστηρίζει τον Χάφταρ ώστε να είναι έτοιμη και να έχει πάρει θέση στην περίπτωση που πάρει τελικά αυτός την εξουσία. Πριν μερικές ημέρες η γαλλική Total απέκτησε το ποσοστό 16,33% της αμερικανικής Marathon Oil στην λιβυκή θυγατρική της Εθνικής Εταιρίας Πετρελαίου Waha που δραστηριοποιείται σε περιοχή που ελέγχει ο Χάφταρ.
Ο στρατηγός έχει ανοίξει πολλά μέτωπα και έχει δημιουργήσει πολλές υποχρεώσεις απέναντι σε πολλούς «πελάτες» που σημαίνει ότι ακόμη και αν πάρει την εξουσία υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να αποτελέσει μόνο μεταβατική και σύντομη λύση.
Η Τουρκία το χαβά της
Η Τουρκία προσπαθεί να πάρει θέση στη Λιβύη και όχι μόνο για να δημιουργήσει ζητήματα στον ορισμό των θαλασσίων ζωνών, αλλά γιατί βλέπει να δημιουργείτε μια κατάσταση στην Βόρεια Αφρική από την οποία δεν θέλει να λείπει. H Τουρκία εξοπλίζει την κυβέρνηση της Τρίπολης, μάλιστα όπως είπε και ο πρόεδρος του εκλεγμένου λιβυκού Κοινοβουλίου, Ακίλα Σαλέχ Ίσα σε συνέντευξή του στην Καθημερινή, «η κυβέρνηση της Τρίπολης είναι όμηρος της Τουρκίας.»
Μεταξύ των όπλων που πουλά η Τουρκία στην Τρίπολη είναι και τα drones Bayraktar T52 αξίας 5 εκατομμυρίων δολαρίων το καθένα τα οποία κατασκευάζονται από την εταιρεία του γαμπρού του Ερντογάν.
Ο Ερντογάν δήλωσε ότι είναι μάλιστα έτοιμος να στείλει και στρατό αν χρειαστεί προκειμένου να σταματήσει τους Ρώσους που στηρίζουν τον Χάφταρ και βρίσκονται ήδη στη Λιβύη.
Δηλαδή για να καταλάβουμε τι λέει ο Ερντογάν, οι στρατιώτες του θα πολεμήσουν τους Ρώσους από τους οποίους αγοράζει πυραύλους και με τους οποίους συνεργάζεται στη Συρία… Φαίνεται παρανοϊκό αλλά στις διεθνείς σχέσεις τα κοινά συμφέροντα μπορεί να είναι προσωρινά.
Ο πατερναλισμός του Ερντογάν βρήκε στη Λιβύη πρόσφορο έδαφος για να το παίξει προστάτης ενός ακόμη μουσουλμανικού έθνους σε μια χρονική στιγμή που το πολιτικό Ισλάμ αρχίζει να ανακάμπτει.
Ο Ερντογάν γίνεται ο πρώτος σημαντικός στρατιωτικός σύμμαχος της Τρίπολης ρίχνοντας παράλληλα κι άλλο λάδι στη φωτιά του ψυχροπολεμικού κλίματος με τη Γαλλία, τη Σ. Αραβία, τα Εμιράτα και την Αίγυπτο.
Το μνημόνιο με την Τρίπολη θεωρεί ότι του δίνει νομιμοποίηση για να κάνει έρευνες και γεωτρήσεις στη θαλάσσια ζώνη για την οποία γίνεται όλη η συζήτηση και έχει κάθε λόγο να αποτρέψει τον Χάφταρ να κερδίσει τον πόλεμο. Ή ακόμη και αν τον κερδίσει, να είναι εντός της διαπραγμάτευσης για την επόμενη μέρα.
Ο Ερντογάν «ήρθε» στη Λιβύη για να μείνει και αυτό θα πρέπει να το λάβει σοβαρά υπόψη της η ελληνική πλευρά.
Γαλλία σε διπλό ταμπλό
Ο Εμανουέλ Μακρόν, ζήλεψε τα παλιά μεγαλεία της γαλλικής αποικιοκρατίας και προσπαθεί, όπου μπορεί, (για παράδειγμα το βλέπουμε στην υποσαχάρια Αφρική) να κερδίσει πολιτική επιρροή, και συμβόλαια.
Η Λιβύη αποδεικνύεται μέχρι τώρα μια σημαντική νίκη της γαλλικής εξωτερικής πολιτικής που καταφέρνει α) να πατήσει γερά το πόδι της σε μία χώρα στην οποία το Παρίσι δεν είχε ποτέ τον πρώτο λόγο και β) να παραμερίσει του Ιταλούς που παραδοσιακά είχαν τις στενότερες σχέσεις με την Τρίπολη.
Γι αυτό άλλωστε και η στροφή που φαίνεται να κάνει ο κ. Ντι Μάιο, απομακρύνοντας κάπως την Ιταλία από τον πλευρό της κυβέρνησης της Τρίπολης.
Ο κ. Μακρόν είχε το θάρρος και το θράσος να οργανώσει διάσκεψη στο Παρίσι με τους Σαράτζ και Χάφταρ, προκειμένου να δημιουργήσει τις συνθήκες για μια ειρηνευτική διαδικασία, δείχνοντας σε όλους ότι η Γαλλία θα μπει ή θέλει να μπει, επικεφαλής των διαπραγματεύσεων. Στη συνάντηση εκείνη δεν κάλεσε την Ιταλία…
Επίσημα η Γαλλία δεν παραδέχεται ότι βοηθά τον Χάφταρ αλλά ο ίδιος ο Χάφταρ δεν το κρύβει. Επιπλέον ένα περιστατικό με τη συντριβή ενός ελικοπτέρου το 2016 που στοίχησε το ζωή τριών Γάλλων στρατιωτών, αποκάλυψε ότι η Γαλλία δεν κάνει διπλωματία μόνο πίσω από κλειστές πόρτες.
Η ιταλική ENI ωστόσο εξακολουθεί να είναι ο μεγαλύτερος συνεργάτης των Λίβυων στον πετρελαϊκό τομέα αλλά ο Μακρόν φιλοδοξεί, με μια πιθανή νίκη του Χάφταρ, να πάρει νέα συμβόλαια και όχι μόνο για πετρέλαιο αλλά συνολικά για την ανοικοδόμηση της χώρας εξαγοράζοντας τις «καλές υπηρεσίες του».
Βέβαια με τόσους μνηστήρες στη σειρά να περιμένουν, θα είναι μια δύσκολη διαδικασία.
Επιπλέον, παρά τις δεσμεύσεις που έχει απέναντι στην ΕΕ και στον ΟΗΕ που στηρίζουν την κυβέρνηση της Τρίπολης, ο Μακρόν παίζει αυτό το διπλό παιχνίδι γιατί επιπλέον στην περίπτωση του Χάφταρ ευθυγραμμίζεται με την Αίγυπτο, τα Εμιράτα και τη Σ. Αραβία στις οποίες έχει πουλήσει τα τελευταία χρόνια όπλα δισεκατομμυρίων και εξακολουθεί να πουλά. Οι Τούρκοι αντίθετα δεν είναι πελάτες του.
Ρωσία
Η Ρωσία είναι μια ακόμη χώρα που ποντάρει στον Χάφταρ. Το σημαντικό όμως είναι ότι η Ρωσία επανέρχεται δυναμικά στη Λιβύη μετά την εξέγερση που ανέτρεψε τον Καντάφι και θα διεκδικήσει όχι μόνο κομμάτι στον πετρελαϊκό τομέα αλλά μια ακόμη βάση και χώρα επιρροής στη Μεσόγειο, μετά τη Συρία.
Μάλιστα, ήδη Ρώσοι μισθοφόροι βρίσκονται στη Λιβύη, και η Ρωσία έχει στείλει αεροπλάνα, πυραύλους, πυροβολικό κτλ .
Η ενεργός συμμετοχή της Ρωσίας, ελλείψει της παρουσίας των Αμερικανών που άφησαν την Λιβύη χαμηλά στην εξωτερική τους ατζέντα, τους δίνει ντε φάκτο την δυνατότητα να ασκήσουν βέτο σε οποιαδήποτε λύση δεν τους εξυπηρετεί και καταλαβαίνει κανείς πόσο δύσκολο θα είναι αυτή τη φορά να βρεθεί μια λύση που θα τους ικανοποιεί όλους.
Επίσημα η θέση της Ρωσίας, δια στόματος Σεργκέι Λαβρόφ είναι ότι «η Μόσχα στηρίζει όλες τις πολιτικές δυνάμεις ώστε να συμφωνήσουν μεταξύ τους χωρίς να τους επιβάλει κανείς, τίποτα». Στην πραγματικότητα όμως κάνει άλλα, ξεκινώντας από το μπλόκο ψηφίσματος στο Συμβούλιο Ασφαλείας, που θα καταδίκαζε την επίθεση του Χάφταρ στην Τρίπολη.
Το πάρε δώσε με τον Χάφταρ έχει ξεκινήσει στην ουσία από το 2016 όταν η Μόσχα τύπωσε για λογαριασμό του στρατηγού λιβυκά δηνάρια με τα οποία έγινε δυνατή η επιχείρηση στην νότια επαρχία Φεζάν. Ο Χάφταρ υποσχέθηκε στου Ρώσους πέρυσι ότι από τη στιγμή που θα πάρει τον πλήρη έλεγχο των εξαγωγών πετρελαίου οι ρωσικές εταιρίες θα μπορούν να επαναδραστηριοποιηθούν παίρνοντας πετρέλαιο από τους τερματικούς σταθμούς μεταξύ Σίρτης και Ρας Λανούφ.
Η Ρωσία βλέπει μια ευκαιρία στη Λιβύη να επαναλάβει ότι έκανε στη Συρία και για σατανική σύμπτωση έχει απέναντι της πάλι την Τουρκία που είναι η μόνη που βοηθά στρατιωτικά τον Σαράτζ.
Και το περίεργο και ασυμβίβαστο της υπόθεσής είναι ότι και οι Αμερικανοί αν και αναγνωρίζουν επίσημα την κυβέρνηση της Τρίπολης, συνεχάρησαν τον Χάφταρ όταν ξεκίνησε την επίθεση στην Τρίπολη –με προσωπικό τηλεφώνημα του Τράμπ - για τις «προσπάθειές του ενάντια στην τρομοκρατία»…
Κάναμε μία σύντομη αναφορά στις αντίρροπες δυνάμεις που αυτή τη στιγμή μάχονται πάνω από τη Λιβύη -αφήνοντας επίσης εκτός πολλές παραμέτρους - για να κατανοήσουμε την πολυπλοκότητα της κατάστασης.
Μπορεί για την Ελλάδα το μνημόνιο Τουρκίας - Λιβύης να είναι μια πολύ σοβαρή εξέλιξη αλλά καταλαβαίνει κανείς ότι είναι μόνο ένα μέρος της πολύπλοκης αυτής κατάστασης που έχει δημιουργηθεί στα νότια θαλάσσια σύνορά μας και για κάποιους από τους πρωταγωνιστές ίσως και να είναι δευτερεύουσας σημασίας.
Η ελληνική πλευρά έχει κάνει συναντήσεις με την κυβέρνηση της Τρίπολης στο πρόσφατο παρελθόν, πριν το μνημόνιο και βρέθηκε προ εκπλήξεως με την απόφαση αυτή. Στο εξής θα μας αφορά πολύ περισσότερο το τι γίνεται στο εσωτερικό της Λιβύης αφού παρά το γεγονός ενός μνημονίου που στερείται νομιμότητας και ενός ζητήματος που δείχνει να αφορά εμάς την Τουρκία και την Τρίπολη, η λύση περνά μέσα από τη Λιβύη και αφορά πολύ περισσότερους.
Τέλος επειδή κάποιοι βιάζονται να αποθέσουν τις ελπίδες τους στον Χάφταρ και στην εκλεγμένη Βουλή των Αντιπροσώπων για να ακυρωθεί από τους Λίβυους, το μνημόνιο, καλό θα ήταν να είναι πιο επιφυλακτικοί. Τα έργα και οι ημέρες του Λίβυου στρατηγού δείχνουν ότι δεν μπορείς να τον εμπιστευτείς.