Γιατί η προσπάθεια ανατροπής του προέδρου Μαδούρο εκδηλώθηκε τώρα; Ποιο το ζητούμενο για την αμερικανική πολιτική στην περιοχή και τι ρόλο παίζει το περιφερειακό πολιτικό περιβάλλον στην Λ. Αμερική για την κρίση στη Βενεζουέλα. Γιατί η οικονομία της χώρας οδηγήθηκε σε αδιέξοδο. Ο διευθυντής του Στρατηγικού Κέντρου Γεωπολιτικής της Λατινικής Αμερικής, καθηγητής οικονομικών Αλφρέντο Σεράνο Μανσίγια μιλά στο CNN Greece για το μεγάλο θέμα των ημερών.
Γιατί έχουμε τώρα, αυτή την απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης της Βενεζουέλας; Μέχρι ποιού σημείου εκτιμάτε ότι η μπορεί να φτάσει η αμερικανική κυβέρνηση στην προσπάθεια ανατροπής του Ν. Μαδούρο;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι γι 'αυτή την απόπειρα πραξικοπήματος υπό την καθοδήγηση της κυβέρνησης των ΗΠΑ και την υποστήριξη από ορισμένες κυβερνήσεις τόσο χωρών της Λατινικής Αμερικής όσο και της Ευρώπης.
Καταρχάς, κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει τους πλούσιους φυσικούς πόρους της Βενεζουέλας.
Με αποδεδειγμένα αποθέματα, η Βενεζουέλα είναι η όγδοη χώρα με τη μεγαλύτερη ποσότητα αποθεμάτων φυσικού αερίου και η πρώτη σε πετρέλαιο. Η αξία των αποθεμάτων χρυσού αξίας υπερβαίνει το ΑΕΠ της Χιλής και της Δανίας. Τα αποθέματα σιδήρου ξεπερνούν σε αξία το ΑΕΠ του Μεξικού ή της Ισπανίας.
Σε διαμάντια, το ποσό είναι υψηλότερο από το ΑΕΠ της Παραγουάης ή τη Βολιβίας και, επιπλέον, έχει πρόσφατα αποδειχθεί ότι υπάρχει πολύ κολτάνιο στο υπέδαφός της.
Δεύτερον, μετά από χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει επικεντρωθεί σε άλλους γεωπολιτικούς στόχους, τώρα θέλει να ανακτήσει το χαμένο έδαφος στη Λατινική Αμερική.
Η Κίνα είναι πλέον βασικός εταίρος στη Λατινική Αμερική, και ιδιαίτερα στη Βενεζουέλα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώκουν να ανακτήσουν τη δεσπόζουσα θέση τους και να επιταχύνουν το ρυθμό τους σε αυτή την κατεύθυνση ακόμη και παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο, για να αποτρέψουν την περαιτέρω ανάπτυξη των σχέσεων της περιοχής με την Κίνα και τη Ρωσία.
Τρίτον, ένα πραξικόπημα συμβαίνει τώρα χρονικά, γιατί έχασαν πολλά χρόνια προσπαθώντας με πολλούς τρόπους - που δεν που δεν είχαν ουσιαστικά αποτελέσματα – να ανατρέψουν με δημοκρατικό τρόπο την Μπολιβαριανή επανάσταση. Τώρα επιλέγουν αυτή την παλιά φόρμουλα, ακραία και άμεση.
Τέταρτον, ο Τραμπ πρέπει να πείσει για την παντοδυναμία του στις διεθνείς υποθέσεις κάτι που μέχρι στιγμής, δεν έχει επιτευχθεί παρά τις απειλές έναντι της Κίνας, ή κατά της Βόρειας Κορέας, ή ακόμα και στο θέμα του τείχους στα σύνορα με το Μεξικό που προς το παρόν δεν κατάφερε να χτίσει. Με τη Βενεζουέλα, επιστρέφει, και μένει να δούμε αν θα μείνει σε αυτή τη στείρα ρητορική όπως και στις άλλες περιπτώσεις. Ας ελπίσουμε ότι έτσι είναι, γιατί κανείς δεν θέλει ένα πραξικόπημα, πολύ λιγότερο έναν πόλεμο σε μια ειρηνική περιοχή όπως η Βενεζουέλα και η Λατινική Αμερική.
Μπορεί ο Μαδούρο να βγει από αυτή την κρίση χωρίς πολλές απώλειες;
Οι οικονομικές ζημίες είναι ήδη ορατές από τη στιγμή της απόφασης του Μπάρακ Ομπάμα για εμπάργκο στη Βενεζουέλα το 2014. Ακολούθησε αυτό του Τραμπ.
Ακολούθησαν πολλαπλές κυρώσεις και εμπάργκο που έχουν υπαγορευτεί από την κυβέρνηση των ΗΠΑ.
Με αυτόν τον τρόπο άσκησης της εξωτερικής πολιτικής δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος συνεχών απωλειών. Τα εμπάργκο δεν βοήθησαν ποτέ τον τοπικό πληθυσμό και κανένας πόλεμος δεν βοήθησε ποτέ τους πολίτες, ούτε στο Ιράκ, ούτε στη Λιβύη ούτε στη Συρία.
Κερδίζουν κάποιοι λίγοι: Ο τομέας της στρατιωτικής βιομηχανίας των ΗΠΑ και δύο τρεις μεγάλες εταιρίες πετρελαίου που αποκτούν τους φυσικούς πόρους.
Οι ξένες παρεμβολές προκαλούν πάντα μεγαλύτερη αστάθεια και αυτό έχει ήδη αποδειχθεί στην ιστορία σε αμέτρητες περιπτώσεις. Η μόνη δυνατή επιλογή είναι η ειρήνη.
Πρέπει να επαναληφθεί ο διάλογος όσες φορές χρειάζεται και δεν πρέπει να παραιτούμαστε ώστε να βρούμε ειρηνικές και συμβιβαστικές λύσεις.
Το κλειδί είναι να βρεθεί το γόνιμο έδαφος για να δημιουργηθεί κατανόηση και να βρεθούν κοινοί στόχοι για τη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης και στην πολιτική και κοινωνική σταθερότητα.
Σίγουρα δεν θα υπάρχει συμφωνία σε όλα, αλλά σίγουρα θα υπάρχουν πολλά περισσότερα σημεία κατανόησης απ ότι μπορούμε να φανταστούμε.
Αλλά θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση παρεμβατικής γλώσσας, και οι απειλές για στρατιωτική επιλογή πάνω στο τραπέζι, ή τα τελεσίγραφα.
Μία καλή πρωτοβουλία είναι αυτό που έχει προταθεί από το Μεξικό και την Ουρουγουάη, στη γραμμή όσων ειπώθηκαν από τον Πάπα, ή από το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Να ξεκινήσει η δημιουργία ενός πλαισίου αμοιβαίας εμπιστοσύνης για να συζητήσουν και να βρουν λύσεις, ξεκινώντας από τα ευκολότερα ζητήματα και φτάνοντας μέχρι τα πιο δύσκολα.
Τι ρόλο παίζουν στην παρούσα κρίση οι υπόλοιπες χώρες της Λατινικής Αμερικής και όχι μόνο οι γειτονικές.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η Λατινική Αμερική βιώνει μια περίοδο μεγάλης ιδεολογικής ετερογένειας, με σημαντική άνοδο της νεοφιλελεύθερης-συντηρητικής πολιτικής, αλλά χωρίς να μειώνεται η δύναμη του προοδευτικού μπλοκ που εξακολουθεί να υπάρχει στην περιοχή.
Δείτε τη νίκη του Ομπραδόρ στο Μεξικό, ή χώρες όπως η Βολιβία και η Ουρουγουάη, που εξακολουθούν να έχουν εναλλακτικές λύσεις πιο προοδευτικές.
Αλλά ακόμη και σε χώρες όπου κέρδισαν στις εκλογές τα συντηρητικά κόμματα , οι προοδευτικές δυνάμεις πήραν ένα μεγάλο ποσοστό των ψήφων που σημαίνει ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που δεν μοιράζονται με κανέναν τρόπο την άποψη ότι πρέπει να υπάρχει παρέμβαση των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική.
Το παράδειγμα κομμάτων όπως της Ανθρώπινης Κολομβίας, του Νέου Περού, το Ευρύ Μέτωπο στη Χιλή ή η Συμμαχία Νίκη στην Παραγουάη.
Επίσης είναι αρκετά δύσκολο να προβλέψουμε τι θα γίνει στην Αργεντινή (προεδρικές εκλογές τον Οκτώβριο του 2019).
Αν κερδίσει ένα προοδευτικό κόμμα, αλλάζει ολόκληρη η περιφερειακή γεωπολιτική σκακιέρα.
Επιπλέον, στον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών, ξεχνάμε μερικές φορές ότι αυτό που λέει ο γενικός γραμματέας του, ο Λουίς Αλμάργο, δεν είναι αποτέλεσμα ψηφοφορίας. Με λίγα λόγια δεν εκφράζει πάντα το σύνολο των χωρών. Τα τελευταία χρόνια στον ΟΑΕ δεν έχει κερδηθεί ούτε μια ψηφοφορία υπέρ μια πρότασης για παρέμβαση στη Βενεζουέλα.
Στην τελευταία συνεδρίαση μάλιστα ο Γκουαϊντό δεν αναγνωρίστηκε ως προσωρινός πρόεδρος. Γι 'αυτό θα ήταν σημαντικό για τη Λατινική Αμερική θα αναζωογονηθούν οργανισμοί που έχει ήδη, όπως η Unasur ή η CELAC, για να συζητήσουν αυτό το ζήτημα, όπως και άλλα όπως για παράδειγμα τους θανάτους ακτιβιστών ηγετών στην Κολομβία
Πως έφτασε η οικονομία της Βενεζουέλας σε αυτό το κακό σημείο;
Η οικονομία της Βενεζουέλας είναι μια πολύπλοκη οικονομία που έχει ένα σημείο εκκίνησης το οποίο πολλοί οικονομολόγοι δεν θέλουν να αντιμετωπίσουν με αυστηρότητα.
Την εξάρτηση από το πετρέλαιο και, ως εκ τούτου, την «ολλανδική ασθένεια» που προκαλεί.
(η έκφραση «ολλανδική ασθένεια» χρησιμοποιείται για να περιγράψει συμπτώματα που πλήττουν χώρες οι οποίες, προκειμένου να πλουτίσουν εύκολα και γρήγορα, εξαντλούν ένα φυσικό κεφάλαιο χωρίς να λογαριάζουν τις πιθανές συνέπειες.)
Αυτό ξεκινά πριν πολλές δεκαετίες και αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την ανισόρροπη παραγωγική δομή της χώρας.
Η μετατροπή του παραγωγικού πλέγματος, διατηρώντας παράλληλα ένα σύστημα άνισης συναλλαγής με τον υπόλοιπο κόσμο, είναι το μεγάλο οικονομικό δίλημμα που μελετήθηκε περισσότερο στις θεωρίες της ανάπτυξης των περιφερειακών χωρών.
Και σε αυτό το σημείο, εκτός από την ευθύνη του κράτους, υπάρχει και η ευθύνη του ιδιωτικού τομέα.
Τι πρέπει να κάνει μια κυβέρνηση με το συνάλλαγμα που εισρέει σε μεγάλες ποσότητες; Πώς χρησιμοποιήθηκε; Το ερώτημα αυτό πρέπει να απαντηθεί από όλους τους παράγοντες που συμμετέχουν στην οικονομία.
Διότι ορισμένες φορές ξεχνάμε ότι στη Βενεζουέλα το 98,5% των εταιριών είναι ιδιωτικές.
Πρόκειται για ένα πιο περίπλοκο ζήτημα από αυτό που συνήθως περιγράφεται.
Υπάρχει όμως και το ζήτημα του πληθωρισμού, το οποίο είναι ένα φαινόμενο για το οποίο υπάρχουν επίσης πολλά αίτια.
Από τη μία πλευρά είναι η ποσοτική χαλάρωση (το τύπωμα περισσότερου χρήματος) αλλά και οι δομές προσφοράς ή έλλειψης συναλλάγματος που είναι ζωτικής σημασίας όταν η χώρα βρίσκεται σε μια περίοδο έντονου περιορισμού είτε λόγω της πτώσης των τιμών του πετρελαίου ή λόγω του ότι έχει να αντιμετωπίσει υψηλό εξωτερικό χρέος.
Όλα αυτά μαζί, σε συνδυασμό με την κερδοσκοπική συμπεριφορά (εσωτερική και εξωτερική) των οικονομικών παραγόντων σε ένα παγκόσμιο πλαίσιο χρηματιστικής οικονομίας που θα προτιμούσε να κερδίσει χωρίς να επενδύει στην πραγματική οικονομία, έχει βάλει την οικονομία της Βενεζουέλας σε κρίση εδώ και πολλά χρόνια.
Και το κλειδί είναι η χώρα να ακτινογραφήσει τα προβλήματά και να κοιτάξει προς τα εμπρός, με στόχο να αναζητήσει απαντήσεις για την αναζωογόνηση της παραγωγικής οικονομίας με ένα σενάριο μεγαλύτερης μακροοικονομικής σταθερότητας, με σταθερότητα των τιμών και των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Και σε αυτό το σύνθετο πλαίσιο, τα εμπάργκο και οι αποκλεισμοί δεν βοηθούν.