Η ιστορία του αγώνα της ανεξαρτησίας της Ελλάδας είναι συνδεδεμένη με την Οδησσό, όχι μόνο γιατί η πόλη έδωσε καταφύγιο και ένα ευνοϊκό περιβάλλον στους Έλληνες να αναπτυχτούν και να μεγαλουργήσουν στην περίοδο της τουρκοκρατίας, αλλά και γιατί από εδώ ξεκίνησε η Φιλική Εταιρεία που προετοίμασε την ελληνική επανάσταση του 1821.
Tο σπίτι της οικογένειας Μαρασλή όπου συνεδρίαζαν τα μέλη τη φιλικής εταιρίας σήμερα είναι μουσείο που λειτουργεί υπό την αιγίδα του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού και αποτελεί ένα από τα πλέον επισκέψιμα μνημεία της Οδησσού.
Η ελληνική σφραγίδα είναι ευδιάκριτη στην Οδησσό. Το σπίτι της Φιλικής Εταιρείας βρίσκεται πίσω από την Πλατεία των Ελλήνων όπου υπάρχει και η προτομή του Γρηγορίου Μαρασλή, δήμαρχου της Οδησσού και εθνικού ευεργέτη και γενικότερα μπορεί να δει κανείς σχεδόν παντού ελληνικές ονομασίες.
Όπως λέει στο Newsbomb.gr ο κ. Σωφρόνης Παραδεισόπουλος, διευθυντής του Παραρτήματος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού της Οδησσού: «το Μουσείο της Φιλικής εταιρίας δημιουργήθηκε με τη συνεργασία του Δήμου της Οδησσού και του Ιστορικού Μουσείου της Πόλης μετά την απόφαση να εγκατασταθεί το μουσείο στη φυσική του θέση καθώς γνωρίζουμε από τις πηγές ότι στο σπίτι αυτό συνεδρίαζαν τα μέλη της Φιλικής Εταιρείας. Το κτίριο αυτό δόθηκε με συμβολικό μίσθωμα στην ελληνική πλευρά γεγονός που δείχνει τη σημασία που έχει για την πόλη της Οδησσού η Φιλική Εταιρία ως ένα κομμάτι της δικής της ιστορίας».
Η ίδρυση της Φιλικής Εταιρίας από τους Νικόλαο Σκουφά, Αθανάσιο Τσακάλωφ και Εμμανουήλ Ξάνθο, αποτέλεσε κορυφαία στιγμή τους απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων και στο σπίτι της Φιλικής Εταιρεία μπορεί να δει κανείς σημαντικά τεκμήρια της εποχής από την ίδρυση της πόλης το 1794 την εγκατάσταση των πρώτων Ελλήνων μετά από το διάταγμα και τα προνόμια που του έδωσε η Μεγάλη Αικατερίνη, τσαρίνα της Ρωσίας, τις πρώτες δραστηριότητες των Ελλήνων της περιοχής και φυσικά ότι έχει σχέση με τη Φιλική Εταιρεία.
Επιστολές, τον όρκο της φιλικής εταιρίας, τους κώδικες επικοινωνίας που χρησιμοποιούσαν, τις οργανωτικές δομές που χρησιμοποίησε ο Υψηλάντης για να ξεκινήσει την επανάσταση.
Μεταξύ των προνομίων που έδωσε η Αικατερίνη στους Έλληνες ήταν δωρεάν γη, απαλλαγή από στρατιωτική θητεία και απαλλαγή από φορολογία.
Αυτό έδωσε κίνητρα σε πολλούς Έλληνες κυρίως από τις νησιωτικές περιοχές της Ελλάδας να εγκατασταθούν στην Οδησσό. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκα, και Έλληνες από την Ηπειρωτική Ελλάδα οι οποίοι ασχολήθηκαν με τη γεωργία και σταδιακά απόκτησαν το μονοπώλιο των σιτηρών.
Στο μουσείο θα δει κανείς ακόμη τεκμήρια από άλλες οργανώσεις της εποχής της Τουρκοκρατίας οι οποίες μετά την μεγάλη επιτυχία της Φιλικής Εταιρείας αποφάσισαν να την χρηματοδοτήσουν για να οργανωθεί η πρώτη επανάσταση στη Μολδοβλαχία. Μπορεί να δει κανείς επίσης τις διακηρύξεις του Αλέξανδρου Υψηλάντη με τίτλο «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος» κατά της διάρκεια της προετοιμασίας της επανάστασης.
Το παράρτημα του ελληνικού ιδρύματος πολιτισμού της Οδησσού ιδρύθηκε το 1994 και φροντίζει για την διατήρηση και διάδοση της ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού στην Ουκρανία με μαθήματα ελληνικής γλώσσας, και μια πολυδιάστατη πολιτιστική δραστηριότητα.
Στο ίδιο κτίριο που στεγάζεται το μουσείο της φιλικής εταιρίας λειτουργεί βιβλιοθήκη και αίθουσες για ελληνικά, για διαλέξεις, προβολές και άλλες εκδηλώσεις.