Έχοντας καλύψει σχεδόν όλους τους πολέμους στη Μέση Ανατολή από το 1987, ο δημοσιογράφος Αλόν Μπεν Νταβίντ γνωρίζει πολύ καλά το παλαιστινιακό και τα ζητήματα της περιοχής. Σε μια περίοδο που το παλαιστινιακό απουσιάζει από τις διεθνείς ειδήσεις αλλά εξακολουθεί να σιγοκαίει και να έχει θύματα, ζητήσαμε τη γνώμη του για το που πάει αυτή η υπόθεση.
Συναντήσαμε τον Αλόν Μπεν Νταβίντ την επομένη ημέρα των τελευταίων γεγονότων στη Γάζα και αναπόφευκτα η ζήτηση μας ξεκίνησε από εκεί.
Αλόν σε άκουσα στην ομιλία σου στη διεθνή έκθεση για την κυβερνοασφάλεια να λες για την περίπτωση της Γάζας ότι καμία από τις δύο πλευρές δεν θέλει ένα νέο πόλεμο. Τόνισες μάλιστα ότι τελευταία φορά που είδαμε ανάλογα γεγονότα που περιλαμβάνουν και εκτοξεύσεις ρουκετών ήταν πριν 45 μήνες. Δώσε μας μια εξήγηση.
Αυτό που προσπάθησα να εξηγήσω είναι ότι κατά τη γνώμη μου η Χαμάς δεν θέλει μια νέα σύγκρουση με το Ισραήλ. Από τον Αύγουστο του 2014 μέχρι τον Μάιο του 2018 δεν είχε ρίξει καμία ρουκέτα. Αυτό που θέλει είναι να επιβιώσει. Ως κυβέρνηση και ως οργάνωση. Η Χαμάς θεωρεί τον εαυτό της ως την μόνη οργάνωση στη Μέση Ανατολή που διευθύνεται από το κίνημα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.
Γι αυτούς η Γάζα είναι το μόνο μέρος όπου η Μουσουλμανική Αδελφότητα επιβίωσε καθώς στην Αίγυπτο είναι στη φυλακή, στην Ιορδανία είναι υπό διωγμό και στη Συρία σφαγιάστηκαν. Δεν υπάρχει πια Μουσουλμανική Αδελφότητα και γι αυτό η Χαμάς θέλει να επιβιώσει.
Άλλα όταν ξεκίνησε η συμφωνία συμφιλίωσης μεταξύ της Παλαιστινιακής Αρχής και της Χαμάς, η Παλαιστινιακή αρχή άρχισε να τους ασκεί πίεση. Να τους κόβει τα χρήματα, να τους κόβει το ρεύμα και έτσι δεν υπάρχει άλλη λύση για τη Χαμάς από το να προσπαθήσει να τραβήξει την προσοχή.
Με άλλα λόγια, ο κόσμος, συμπεριλαμβανομένων και των αραβικών χωρών, εκτός από το Κατάρ, δεν ενδιαφέρεται για τη Γάζα. Και υπό αυτή τη πίεση ξεκίνησαν τις διαδηλώσεις στην προσπάθεια τους να τραβήξουν την προσοχή, αλλά η βασική λογική της Χαμάς είναι να μην πάει σε πόλεμο. Θεωρεί ότι στρατιωτικά βρίσκεται στην πιο αδύναμη θέση γιατί τις έχουν κοπεί οι προμήθειες εδώ και χρόνια. Δεν μπορεί να εισάγει συμβατικά όπλα, θα πρέπει να τα κατασκευάζει μόνη της όπως οι ρουκέτες που είδαμε την τελευταία φορά.
Αλλά παίζει το παιχνίδι της πολύ καλά καταλαβαίνοντας ότι ούτε το Ισραήλ θέλει πόλεμο. Καταλαβαίνει ότι δεν μπορεί να στηρίζεται για πολύ ακόμη στις υπόγειες υποδομές της και στα τούνελ και κατά τη γνώμη μου αυτό που επιδιώκουν είναι να επιβιώσουν.
Και για αυτό θέλουν να αποφύγουν ένα πόλεμο χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι έτοιμοι και διατεθειμένοι για περιοδικές κλιμακώσεις.
Ταυτόχρονα όμως δεν βλέπουμε καμία ουσιαστική πρόοδο στο θέμα της Γάζας.
Το Ισραήλ δεν έχει στρατηγική για τη Γάζα. Ποια είναι η στρατηγική του Ισραήλ για τη Γάζα;
Θέλουμε να τη δούμε ως τμήμα της Δυτικής Όχθης; Ως τμήμα της Παλαιστινιακής Αρχής; Ως αυτόνομη οντότητα – κάτι που ντεφάκτο είναι; Δεν έχουμε πάρει απόφαση και απλώς πηγαίνουμε όπου μας πάει το ρεύμα και το ρεύμα για κάποιο καιρό καθοριζόταν από τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούτ Αμπάς. Και αυτό το ρεύμα δεν εξυπηρετούσε ούτε το Ισραήλ ούτε τη Γάζα. Εξυπηρετούσε τον Μαχμούτ Αμπάς.
Κόβοντας το ρεύμα στη Γάζα και μην αφήνοντας να γίνουν σημαντικά έργα φέραμε αυτόν τον κόσμο σε απελπισία. Ο μέσος κάτοικος της Γάζας είναι άνεργος. Η ανεργία στη Γάζα είναι στο 57%. Και λέει ο πολίτης της Γάζας: “Θα πάω στα σύνορα να διαδηλώσω και να πετάξω πέτρες. Μπορεί να χάσω ένα πόδι ή και τη ζωή μου. Αλλά είναι η καλύτερη επιλογή που έχω για το βραδινό τραπέζι. ”
Ναι αλλά αν το δούμε και από μια ψυχρή πλευρά, το θέμα της Γάζας κοστίζει στο Ισραήλ πέρα από την εικόνα του και πολλά χρήματα σε ασφάλεια. Πως απαντά ο κόσμος του Ισραήλ σε αυτό;
Δεν υπάρχει καμία λαϊκή πίεση προς την κυβέρνηση για τη Γάζα. Αν θες να περιγράψεις την πολιτική του Ισραήλ στη Γάζα με δυο λόγια θα πεις: “Το Ισραήλ θέλει ηρεμία”.
Φυσικά θέλει ηρεμία αλλά το status quo στη Γάζα δεν πρόκειται να μείνει έτσι για πάντα. Πιστέψαμε λοιπόν ότι με το να μην κάνουμε τίποτα, με το να καθίσουμε τέσσερα χρόνια χωρίς να αξιοποιήσουμε αυτή την ευκαιρία και να την αγνοήσουμε – γιατί δεν θέλαμε να πάρουμε καμία απόφαση – κάναμε κάτι.
Η μόνη συζήτηση που έγινε στην κυβέρνηση για τη Γάζα και για την πιθανότητα να της παραχωρηθεί ένα άνοιγμα στον κόσμο ήταν το 2017 κι αυτή δεν ολοκληρώθηκε. Φαίνεται λοιπόν ότι η απόφαση των πολιτικών μας για την Γάζα είναι να μην αποφασίζουν τίποτα εκτός από ότι έχει να κάνει με την ασφάλεια.
Κατά τη γνώμη μου η Γάζα δεν είναι μόνο ένα ζήτημα ασφάλειας. Χρειάζονται διαφορετικές πολιτικές που δεν είναι στρατιωτικές. Αλλά δεν φαίνεται ότι το Ισραήλ επιθυμεί να αποφασίσει γι αυτές παρά το γεγονός ότι υπάρχει μια πλειοψηφία στην κυβέρνηση, την πιο ακροδεξιά κυβέρνηση που είχαμε ποτέ, που ήθελε να επιτρέψει τη δημιουργία λιμανιού στη Γάζα και να της δώσει κάποια δείγματα ανεξαρτησίας. Αλλά ο Νετανιάχου και ο Λίμπερμαν δεν ήθελαν. Τώρα που έφυγε ο Λίμπερμαν ίσως αυτό αλλάξει.
Είπες ότι οι ενέργειες μέχρι τώρα στη Γάζα εξυπηρέτησαν την Παλαιστινιακή Αρχή και τον Μαχμούτ Αμπάς. Η Παλαιστινιακή Αρχή θα επιθυμούσε να απαλλαγεί από τη Χαμάς. Πως βλέπεις να εξελίσσετε η κατάσταση;
Το Ισραήλ έχει παρακάμψει τον Αμπάς και τώρα εργάζεται απευθείας με το Κατάρ υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Το Κατάρ πληρώνει για το ρεύμα και για τους μισθούς 30.000 εργαζομένων στη διοίκηση οι οποίοι είναι άνθρωποι της Χαμάς, και επίσης για έναν αριθμό φτωχών οικογενειών που παίρνουν ένα επίδομα, ένα κόστος ύψους 50 εκατομμυρίων δολαρίων το μήνα.
Το ερώτημα είναι που πάει η κατάσταση από εδώ και πέρα και ο Αμπάς θα πρέπει να αποφασίσει γιατί επιπλέον πληρώνει 90 εκατομμύρια δολάρια το μήνα για τρόφιμα, φάρμακα και μισθούς για 78.000 εργαζόμενους στη Γάζα.
Βρισκόμαστε σε πολύ πρώιμο στάδιο συνομιλιών και στη συνέχεια θα αποφασιστεί αν επιτραπούν μεγάλα έργα υποδομής στον ηλεκτρισμό και στο νερό τα οποία είναι αυτά που χρειάζεται περισσότερο η Γάζα σήμερα.
Πως βλέπουν κατά τη γνώμη σου τα διεθνή μέσα το θέμα της Γάζας;
Ο κόσμος δεν ενδιαφέρεται πια για τη Γάζα. Το ένα στοιχείο που προέκυψε από το φαινόμενο που λέγεται ISIS είναι ότι στιγμάτισε όλους αυτούς που έχουν σχέση με την τρομοκρατία. Και παρόλο που η Χαμάς προσπάθησε πάρα πολύ να αποφύγει αυτή την εικόνα, αυτή η εικόνα κόλλησε επάνω της.
Και πολύς κόσμος κοιτάζει τώρα τη Χαμάς και λέει: “Ανατρέψατε την νόμιμη παλαιστινιακή αρχή το 2006. Αφού τα μαγειρέψατε έτσι, τώρα φάτε τα. Δεν μας ενδιαφέρει”.
Την ημέρα της μεταφοράς της αμερικανικής πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ, 63 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν στη Γάζα. Είναι πολύ μεγάλο νούμερο δεν ήταν ένα μικρό γεγονός. Είδατε καμία διαδήλωση στην Ανατολική Ιερουσαλήμ ή στη Δυτική Όχθη; Τίποτα. Κανένας δεν ενδιαφέρθηκε.
Ο κόσμος κοιτάζει προς τη Γάζα αλλά δεν ενδιαφέρεται. Οι χώρες γύρω μας από τη στιγμή που έχουν τη δικιά τους οπτική για την Μουσουλμανική Αδερφότητα, δεν ενδιαφέρονται.
Ο κόσμος στη Γάζα δεν ενδιαφέρεται και δεν θέλει να ανατρέψει τη Χαμάς.
Ξέρετε στο Ισραήλ μιλάμε αρκετά για τη Χαμάς ως τρομοκρατική οργάνωση. Η Χαμάς είναι ένα ευρύ κοινωνικό κίνημα. Παρέχει υπηρεσίες για όλες τις πτυχές τις καθημερινής ζωής. Η Χαμάς ασχολείται με τα πάντα, από παιδικούς σταθμούς μέχρι clubs για τους νέους, γηροκομεία, τζαμιά, τα πάντα.
Εξακολουθεί να βλέπει το Ισραήλ το θέμα της Γάζας ως ένα μεγάλο πρόβλημα ασφάλειας;
Το Ισραήλ εστιάζει τώρα κυρίως στη Συρία και την στην προσπάθεια που κάνει το Ιράν να αποκτήσει βραχίονα εκεί. Και ένας από τους λόγους που το Ισραήλ δεν κλιμακώνει την σύγκρουση στη Γάζα είναι γιατί θέλει να παραμείνει προσηλωμένο στη Συρία και στο Λίβανο. Η Γάζα αντιμετωπίζεται από αυτούς που λαμβάνουν τις αποφάσεις ως ένα πρόβλημα που χρειάζεται διαχείριση γιατί δεν μπορεί να λυθεί.