Ο πόλεμος στη Συρία είναι ξεκάθαρο ζήτημα ενεργειακής ασφάλειας της Δύσης, η οποία νοείτε χωρίς συμμετοχή του Ιράν της Ρωσίας και ισλαμιστικών κέντρων, λέει στο CNN Greece o καθηγητής οικονομικής γεωγραφίας και γεωπολιτικής θεωρίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιωάννης Μάζης.
“Η τροφοδοσία της Δύσης με φυσικό αέριο από το Κατάρ περνά μέσα από το έδαφος της Συρίας και το καθεστώς Άσαντ έχει αυτή τη στιγμή ως συμμάχους τη Ρωσία και το Ιράν. Η Δύση τον έχει αποπέμψει παρά το γεγονός ότι αυτός έκανε προσπάθειες προσέγγισής της στο παρελθόν. Υπάρχει ακόμη ένας διάδρομος για την τροφοδοσία της Δύσης που ξεκινά από το Ιράν, κάτι που όμως η Δύση δεν το θέλει και προσπαθεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε να μην υπάρξει τέτοιο ενδεχόμενο.”
Όπως μας λέει ο κ. Μάζης, ένας ακόμη λόγος για τον οποίο βλέπουμε όσα γίνονται αυτή τη στιγμή στη Συρία είναι ότι μπαίνουμε σε μια εποχή αναδόμησης της Μέσης Ανατολής.
Παλιά και νέα αποικιοκρατία
“Η περιοχή της Μέσης Ανατολής είναι φυλετικογενής και τα κράτη δημιουργήθηκαν με τη συμφωνία Σάικς - Πικό το 1916, με βάση τα συμφέρονται των τότε αποικιοκρατικών δυνάμεων, που ήταν η Αγγλία και η Γαλλία.
Το 2006 ο Αμερικανός συνταγματάρχης Ραλφ Πίτερς, αναπληρωτής διευθυντής του αμερικανικού υπουργείου εθνικής άμυνας γράφει ένα άρθρο με τίτλο “Black Borders” και σε αυτό δημοσιεύει δύο χάρτες. Την Μέση Ανατολή όπως είναι τώρα και τη Μέση Ανατολή όπως τη βλέπει με τη νέα οπτική. Εκεί βλέπουμε ένα τεράστιο Κουρδιστάν, μια τριχοτομημένη Σ. Αραβία, μια τετραπλάσια Ιορδανία, ένα διασπασμένο Πακιστάν κτλ, και όλα αυτά γίνονται κατά τον Πίτερς, στην εθνοφυλετική βάση γιατί όπως λέει “κληρονομήσαμε αυτή την μετα-αποικιοκρατική κατάσταση και πληρώνουμε σε διπλωματικό κεφάλαιο, σε αίμα, σε χρήμα, για να μπορέσουμε να κρατάμε μια στρατηγική ισορροπία στην περιοχή. Δεν μπορούμε να το κάνουμε πλέον αυτό.”
Σύμφωνα με τον κ. Μάζη, μπαίνουμε σε μια εποχή αναδόμησης της Μέσης Ανατολής και αν κοιτάξουμε τον χάρτη του Πίτερς, το Κουρδιστάν ανατολικά φτάνει μέχρι την περιοχή του Μαμπίτζ στη Συρία.
Κλειδί στην υπόθεση της Συρίας και ανεξάρτητα από τα όσα βλέπουμε να διαδραματίζονται τους τελευταίους μήνες στα κουρδικά εδάφη της με την εισβολή της Τουρκίας, θα παίξει το σενάριο της δημιουργίας κουρδικού κράτους.
Κουρδιστάν
Το Κουρδιστάν χρειάζεται στη Δύση και στο Ισραήλ, λέει ο κ. Μάζης. “Όσο το Ισραήλ είχε άριστες σχέσεις με την μετακεμαλιστική Τουρκία εξυπηρετούσε τα συμφέροντά του. Το 2009 αυτό χάνεται και αρχίζει μια όξυνση των τουρκοϊσραηλινών σχέσεων που φτάνει στο αποκορύφωμά της με την υπόθεση του Μαβί Μαρμαρά. Μέχρι που παρεμβαίνει ο Αμερικανός πρόεδρος Ομπάμα υποχρεώνοντας τον Νετανιάχου να ζητήσει συγνώμη και να δεχθεί να πληρώσει αποζημίωση για τους δέκα Τούρκους Αδερφούς Μουσουλμάνους που βρίσκονταν στο Μαβί Μαρμαρά, το οποίο ανήκε στην οργάνωση Ινσανί Γιαρντίμ Βακφί, η οποία με τη σειρά της είναι παράρτημα των Αδελφών Μουσουλμάνων. Ενός πλοίου που είχε αγοραστεί από τον πρώην πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου, για να δοθεί στην οργάνωση.
Το Κουρδιστάν είναι επίσης χρήσιμο και στους Αμερικανούς γιατί δημιουργεί έναν δεύτερο πόλο μεταφοράς δυτικής ισχύος στο κέντρο της μέσης Ανατολής. Ο πρώτος είναι το Ισραήλ, ο δεύτερος θα μπορούσε να είναι αυτός.
Τί χαρακτηριστικά έχει το Κουρδιστάν; Πρώτον ελέγχει πάνω από 50% της διαδρομής των υδάτων της Μέσης Ανατολής. Δεύτερον ελέγχει την πορεία Μοσούλη, Κιρκούκ, Αλεξανδρέτα και τα πετρέλαια του Κιρκούκ αξίζουν πολλά δισεκατομμύρια. Τρίτον, με δεδομένο ότι ελέγχεις αυτή την περιοχή, δημιουργείς πρόβλημα στο Ιράν το οποίο έχει και αυτό επτά εκατομμύρια Κούρδους.
Βλέπουμε λοιπόν ένα λαό που φυλετικά δεν έχει καμία σχέση με τα γύρω κράτη του πλην του Ιράν και έχει κάθε λόγο να έχει τεταμένες σχέσεις μαζί τους. Αυτό όμως σημαίνει ότι θα αναζητήσει στήριξη κάπου. Που; Στις ΗΠΑ, στο Ισραήλ και στην ΕΕ. Αυτό είναι κάτι θετικό για τη Δύση γιατί συν τοις άλλοις ένα τέτοια κράτος προβάλει ισχύ και στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσική Ομοσπονδίας. Δηλαδή σε όλη την Κεντρική Ασία και στον Καύκασο. Άρα είναι πολύτιμο ένα κράτος του Κουρδιστάν. Ιδιαίτερα σε μια περίοδο που τα οικονομικά συμφέροντα και οι μεγάλες υπεραξίες εισπράττονται στην Νοτιοανατολική Ασία, πρέπει να δημιουργηθεί ένα δίπολο ισχύος που να εξασφαλίζει τη μη προβολή ισχύος της Κίνας και της Ρωσίας στην καρδιά της Μέσης Ανατολής.”
Αναφορικά με τον στόχο της Ρωσίας και την ολοένα και αυξανόμενη εμπλοκή της στη Συρία σύμφωνα με τον κ. Μάζη στόχος των Ρώσων είναι να διατηρήσουν την αεροπορική βάση της Λατάκιας και την ναυτική βάση της Ταρσού, κάτι το οποίο είναι καθαρή προβολή στρατιωτικής ισχύος στη Μεσόγειο καθώς δεν έχουν τίποτε άλλο στην ευρύτερη περιοχή.
Ο στόχος της Ρωσίας
“Οι Ρώσοι θέλουν να παίξουν και στο παιχνίδι της ενεργειακής τροφοδοσίας της Δύσης δια του διαδρόμου που ξεκινά από το Ιράν. Δεν θέλουν να βγουν από το παιχνίδι της τροφοδοσίας της Δύσης καθώς - όπως όλα τα σοβαρά κράτη - σχεδιάζουν σε βάθος χρόνου στο σκεπτικό ότι αυτή η ψυχροπολεμική κατάσταση δεν θα κρατήσει για πάντα. Κάποια στιγμή θα επέλθει η ύφεση. Τότε όμως θα πρέπει να είναι έτοιμοι.
Όσων αφορά την προσέγγιση της Ρωσίας με την Τουρκία ο κ. Μάζης λέει ότι “οι Ρώσοι κάνουν αυτό που τους επέτρεψε μια ηλίθια πολιτική της Δύσης. Προσπαθούν να σπάσουν την νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ χρησιμοποιώντας την Τουρκία.
Η Δύση ανάγκασε τη Ρωσία να κάνει αυτή την πολιτική με τα πολλαπλά εμπάργκο κτλ. Ήταν ευνόητο ότι η Ρωσία θα αναζητήσει πνεύμονες. Ένας είναι η Τουρκία, ένας ακόμα είναι η Κίνα. Αν λειτουργήσει αυτή η συνεργασία έχουμε μια πανίσχυρη ευρασιατική ένωση, η οποία θα αποτελεί κίνδυνο.
Αν η Δύση είχε υιοθετήσει μια πορεία σύγκλισης με τη Μόσχα δεν θα υπήρχε αυτή η προσπάθεια διαταραχής των ισορροπιών στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ και επειδή η οικονομία σε βάθος χρόνου μπορεί να ρυθμίσει ζητήματα, καλό είναι να ρυθμίζονται έτσι και όχι θερμά.
Δυστυχώς χάσαμε αυτή την ευκαιρία.
Αν αλλάξει νοοτροπία η Δύση θα δούμε ότι θα μπούμε σε μία περίοδο συνεργασιών και από εκεί και πέρα οι ανταγωνισμοί θα μεταφερθούν στο επίπεδο το οικονομικό και όχι στο επίπεδο των όπλων. Αυτό θα πρέπει να το αντιληφθεί και η βαθειά αμερικανική κυβέρνηση που συνεχίζει να έχει νεοψυχροπολεμικές αντιλήψεις.”
Όσων αφορά την Τουρκία και την βασική της επιδίωξη να αποτρέψει την δημιουργία κουρδικού κράτους, ο κ. Μάζης τονίζει τον ρόλο του Ερντογάν στην χάραξη της τουρκικής πολιτικής αλλά επαναφέρει το σενάριο της απόσπασης των κουρδικών εδαφών της Τουρκίας και της δημιουργίας κράτους με τα κουρδικά εδάφη της Συρίας και του Ιράκ. Σε αυτή την περίπτωση η Δυτική Τουρκία να μπορούσε να μπει στη διαδικασία της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πιέσεις στην Τουρκία
“Μέχρι το 2012 το σχέδιο στην Τουρκία με τη συμβολή των Γκιούλ και Νταβούτογλου, προέβλεπε περισσότερες ελευθερίες στα κουρδικά εδάφη. Ο Ερντογάν διαφώνησε με αυτό το σχέδιο και αποφάσισε να φτιάξει μια νέα Οθωμανική Αυτοκρατορία. Αν όντως είχε γίνει μια ευρωπαϊκή Τουρκία, τα δικαιώματα των Κούρδων θα ήταν δεδομένα και δεν θα υπήρχε ούτε ζήτημα αποσχίσεως.
Τώρα ο Ερντογάν, με τις ακρότητες που κάνει οδηγεί ο ίδιος τη Δύση να σκέφτεται την προοπτική δημιουργίας κουρδικού κράτους.
H Τουρκία θα πρέπει να επιλέξει με ποιους θα πάει και ήδη πληθαίνουν στη Δύση η φωνές για το κατά πόσο η Τουρκία είναι ένας πιστός σύμμαχος του ΝΑΤΟ ή θα πρέπει να εκδιωχθεί.”
Κατά τον κ. Μάζη, αν θερμανθεί περισσότερο η σύγκρουση στην Συρία, ο πρώτος σίγουρος χαμένος θα είναι η Τουρκία γιατί θα υποχρεωθεί να αποφασίσει με ποιους θα συμμαχήσει.
Με τη Δύση ή με τον άξονα Ρωσίας, Ιράν.
“Με όποιον και αν αποφασίσει να συμμαχήσει ο Ερντογάν θα έχει πολύ σοβαρά προβλήματα.
Αν αποφασίσει να πάει με τη Δύση, την επόμενη μέρα, οι Ρώσοι θα του πουν να αποσυρθεί από το Αφρίν, όπου ας μη γελιόμαστε με την υποστήριξη και σύμφωνη γνώμη των Ρώσων πήγε. Όμως αυτό θα σημάνει για τον Ερντογάν πολιτική ατίμωση και μεγάλο πολιτικό κόστος. Πολύ φοβάμαι ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα ψάξει να βρει αντιστάθμισμα δυτικά ώστε να έχει ένα πολιτικό χαρτί για τις εκλογές που έρχονται, και δυτικά είναι η Ελλάδα. Πρέπει να έχει να παρατάξει κάτι στις εκλογές του και σε αυτό το εντάσσεται και η κλιμάκωση της έντασης που βλέπουμε σήμερα.”