Μια συζήτηση με τον Didier Georgakakis έχει πολύ ενδιαφέρον, ειδικότερα σε μια περίοδο που ο ευρωσκεπτικισμός "χτυπάει κόκκινο". Καθηγητής πολιτικής επιστήμης στη Σορβόνη, μεταξύ άλλων επισκέπτης καθηγητής στο Κολέγιο της Ευρώπης και μέλος του Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου της Γαλλίας, ο κ. Γεωργακάκης βρέθηκε πρόσφατα στην Ελλάδα καλεσμένος του Γαλλικού Ινστιτούτου για μια ανοιχτή συζήτηση με θέμα την διακυβέρνηση και την ευρωπαϊκή πολιτική ολοκλήρωση. Με την ευκαιρία αυτή μίλησε στο HOT DOC για τους "ευρωκράτες", τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και την παρεξηγημένη σχέση μεταξύ εθνικών κυβερνήσεων και Ευρωπαϊκής Ένωσης.
-Είναι πιθανό να έχουμε κυβέρνηση αριστεράς στην Ελλάδα. Πιστεύεται ότι θα έρθει το τέλος του κόσμου?
(Γέλια) όχι βέβαια. Αυτή είναι η δημοκρατία.
Βέβαια ξέρετε, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι εύκολο να ασκήσει κανείς πολιτική έτσι απλά. Υπάρχουν 27 χώρες μέλη, ένας μεγάλος μηχανισμός στις Βρυξέλλες, στο Στρασβούργο και στη Φρανκφούρτη.
Αυτός ο διαχωρισμός αριστεράς δεξιάς που λέτε, δεν είναι τόσο ξεκάθαρο τισημαίνει εντός του πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για παράδειγμα αυτοί που λένε ότι είναι στην αριστερά στη Βρετανία, είναι περισσότερο δεξιοί, κάποιοι που υποτίθεται ότι είναι στη δεξιά στη Γαλλία είναι πιο αριστεροί, κάποιοι που λένε ότι είναι αριστεροί... Eίναι πολύ δύσκολο να πούμε που ακριβώς τελικά βρίσκονται. Οι πολιτικές προτάσεις είναι αποτέλεσμα συμβιβασμού που μπορεί να πραγματοποιηθεί στο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Δεν ξέρω λοιπόν αν μπορούμε να μιλάμε για μια νέα αριστερά. Αυτό είναι το πρώτο που θα ήθελα να επισημάνω. Με όρους πολιτικής επιστήμης είναι πολύ δύσκολο να κάνουμε τον διαχωρισμό σε αυτές τις δύο μεγάλες κατηγορίες γιατί ο πολιτικός λόγος διαφέρει από χώρα σε χώρα.
Το δεύτερο που θα μπορούσα να πω είναι πως δεν νομίζω ότι η πραγματική μηχανή της χάραξης της πολιτικής της ΕΕ, είναι πολιτική με όρους αριστεράς- δεξιάς κτλ.Το πρόβλημα είναι, πώς να διαπραγματευτούν μαζί όλες οι χώρες και να καταλήξουν σε αποφάσεις για τις οποίες μπορούν να δεσμευτούν. Μετά θα πρέπει να σκεφτούν οι κυβερνήσεις, εντός αυτού του πλαισίου τι μπορούν να κάνουν.
Υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ του να είσαι στην κυβέρνηση και στην αντιπολίτευση και το πρόβλημα είναι το ίδιο, και για την αριστερά και για τη δεξιά. Βλέπετε ότι σε πολλές χώρες οι πολιτικές θέσεις ενός κόμματος αλλάζουν όταν έρθει στην κυβέρνηση.Ένα άλλο ερώτημα είναι γιατί τα κόμματα της Αριστεράς, το σοσιαλδημοκρατικά, δυσκολεύονται να παραμείνουν πιστά στις θέσεις τους όταν έρχονται στην κυβέρνηση και μετακινούνται προς τα δεξιά. Αυτή είναι μια καίρια ερώτηση την οποία αν καταλάβουμε θα έχουμε ίσως το κλειδί για την ερμηνεία της πολιτικής.Ένας από τους λόγους κατά τη γνώμη μου είναι ότι το σύστημα όπως είναι δομημένο κάνει ακόμη και αυτούς που πριν πίστευαν ότι μπορούν να αλλάξουν κάτι, να ξεχνούν για πιο λόγο εκλέχτηκαν. Αλλά αυτό είναι κλασικό πρόβλημα της πολιτικής κοινωνιολογίας .
-Ολοκλήρωσε τον κύκλο της η Ευρωπαϊκή Ένωση? Το επόμενο στάδιο είναι μια ακόμη πιο απολυταρχική ένωση
Δεν νομίζω... Τι ακριβώς εννοείτε όταν λέτε πιο απολυταρχική.
-Πιο συγκεντρωτική με ας το πούμε μεγαλύτερες εξουσίες στις Βρυξέλλες και στη Φρανκφούρτη όπου εκεί θα παίρνονται όλες οι αποφάσεις.
-Αν είναι αυτό απολυταρχική τότε ήδη αυτό συμβαίνει (γέλια) Εγώ πάντως δεν θα το ονόμαζα « απολυταρχική». Το γεγονός ότι οι Βρυξέλλες είναι κέντρο αποφάσεων, αυτό δεν σημαίνει «απολυταρχία»
-Ξέρετε ότι στην Ελλάδα σήμερα έχουμε επίτροπο επικεφαλής μιας "Ομάδας Δράσης" που εγκρίνει ή απορρίπτει αποφάσεις της κυβέρνησης.
Ξέρετε, αυτός που λέτε δεν ήρθε από το πουθενά. Αν βρίσκεται εδώ - και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό - είναι γιατί πήρε την εντολή να βρίσκεται εδώ από ένα σύστημα που λαμβάνει αποφάσεις. Που σημαίνει ότι όλες οι χώρες μέλη συμφωνούν, που σημαίνει ότι το Ευρωκοινοβούλιο δεν διαφώνησε στην τοποθέτησή του. Όλοι συμφώνησαν. Δεν υπάρχει ένα αυταρχικό καθεστώς πίσω από αυτό.
Υπάρχει ένας διαχειριστής απεσταλμένος από μια πολιτική Αρχή που απαρτίζεται από τα κράτη μέλη οι κυβερνήσεις των οποίων είναι δημοκρατικά εκλεγμένες, που έχει επίσης εγκριθεί από τη Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έχει εγκριθεί με τη σειράς της από το Ευρωκοινοβούλιο, του οποίου όλα τα μέλη είναι δημοκρατικά εκλεγμένα Όλοι είναι λοιπόν δημοκρατικά εκλεγμένοι. Η Συνθήκη της Λισαβόνας για παράδειγμα δεν ήρθε από το πουθενά. Ψηφίστηκε από όλα τα κοινοβούλια τα οποία είναι δημοκρατικά εκλεγμένα.
Τι θέλω να πω...Υπάρχουν δύο πολιτικές σφαίρες αν μπορούμε να τις αποκαλούμε έτσι. Η σφαίρα των εθνικών κυβερνήσεων και η σφαίρα των "ευρωκρατών". Αυτό που αποκαλώ "ευρωκρατία" είναι τα θεσμικά όργανα της ΕΕ Το πρόβλημα -και αυτό είναι που διαπραγματεύομαι στο τελευταίο μου βιβλίο- είναι ότι οι πολίτες και οι κυβερνήσεις δρουν και σκέφτονται σαν να μην υπάρχει η Ευρωπαϊκή σφαίρα. Μιλάνε, υπόσχονται, "θα κάνουμε αυτό, θα κάνουμε το άλλο κτλ κτλ'', παντού, σε κάθε χώρα. Φυσικά ο λαός πιστεύει τις εθνικές πολιτικές ελίτ, πιστεύει ότι θα αλλάξουν τον κόσμο. Όμως εδώ και τριάντα χρόνια ξέρουμε ότι η Ευρωπαϊκή σφαίρα υπάρχει ως πολιτική εξουσία. Έτσι βλέπουμε τους πολιτικούς να χρησιμοποιούν διαφορετική γλώσσα ότι μιλούν στη χώρας τους και διαφορετική όταν διαπραγματεύονται όλοι μαζί. Είναι ένα πρόβλημα το οποία αντιμετωπίζουν συχνά όλα τα κόμματα, τα οποία προκειμένου να κρατηθούν στην εξουσία ή να κερδίσουν την εξουσία πηγαίνουν πολύ μακριά όσων αφορά τις υποσχέσεις τους Άρα λοιπόν το πρόβλημα δεν είναι η Ευρωπαϊκή σφαίρα από μόνη της αλλά η συμπεριφορά των πολιτικών.
-Πραγματικά πιστεύετε ότι μπορεί να υπάρξει μεγαλύτερη ολοκλήρωση στην ΕΕ αν δεν λυθεί το οικονομικό πρόβλημα? Η Ευρώπη γίνεται πιο φτωχή και η φτώχεια φέρνει γρίνια. Το 35% των Ελλήνων είναι κατά το ευρώ και σε μερικούς μήνες θα είναι μεγαλύτερο αυτό το ποσοστό. Έχετε καταλάβει ότι οι μισοί Έλληνες μισούν αυτή την Ευρώπη και ό,τι παριστάμεθα στην άνοδο της ακροδεξιάς?
Ναι αντιλαμβάνομαι ότι είναι ένα σοβαρό ζήτημα και αυτό ισχύει σε όλη την Ευρώπη όχι μόνο στην Ελλάδα. Και νομίζω ότι αυτό είναι ευθύνη των πολιτικών. Γιατί δεν είναι η Ευρώπη που επιβάλει αυτή την πολιτική... Είναι αυτοί οι ίδιοι. Όλοι μαζί. Και γι αυτό πιστεύω ότι είναι δική τους ευθύνη διότι δεν είναι ξεκάθαρη η σχέση μεταξύ αυτών των δύο πολιτικών σφαιρών. Του Εθνικού και του Ευρωπαϊκού. Έρχονται οι κυβερνήσεις και λένε στο κόσμο "δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, η Ευρώπη το επιβάλει κτλ. " ο κόσμος τους πιστεύει και το αποτέλεσμα είναι αυτό που περιγράφετε.
-Μα αν φτάσουμε σε ένα σημείο οι Ευρωπαίοι να μισούν την ΕΕ αργά ή γρήγορα δεν θα καταρρεύσει αυτό το οικοδόμημα;
Ακριβώς
-Το φοβάστε; Η προσωπική σας αίσθηση;
Δεν ξέρουμε τι μπορεί να γίνει. Όπως πριν τρία χρόνια κανένας δεν μπορούσε να προβλέψει ότι η κατάσταση σήμερα θα ήταν έτσι όπως είναι σήμερα και πιστεύω κανένας δεν μπορεί να προβλέψει. Οι κυβερνήσεις πρέπει να είναι πολύ προσεκτικές για το τι διακυβεύεται για τους λαούς τους και για τις συνθήκες της ζωής τους. Αυτό θα πρέπει να είναι και το ζητούμενο στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών. Είναι η προσωπική μου αίσθηση και απλά πιστεύω ότι η ανάλυση και η καλύτερη κατανόηση του όρου «ευρωκρατία» μπορεί να φέρει αποτέλεσμα.
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό HOT DOC τον Ιανουάριο του 2013