Στη Βενεζουέλα ο πολιτικός μηχανισμός του βαριά ασθενούς προέδρου Ούγκο Τσάβες, αποφάσισε να δώσει στα θαύματα, μια ευκαιρία για να πραγματοποιηθούν.
Ένα από αυτά, ήταν και η αναμονή για την εμφάνιση του Τσάβες την περασμένη Πέμπτη στο Καράκας για να αναλάβει εκ νέου τα καθήκοντά του μετά τη νίκη του στις εκλογές του περασμένου Οκτωβρίου. Αφού αυτό δεν συνέβη, οι άνθρωποι του προέδρου έκαναν ότι είναι δυνατό για να αφήσουν τη θεία πρόνοια να κάνει τη δουλειά της και να επιτρέψει στον Τσάβες να ορκιστεί σε μεταγενέστερο χρόνο όταν –και αν - αναρρώσει. Βέβαια για να είναι και πιο σίγουροι φρόντισαν να αλλάξουν και επτά μέλη του Ανωτάτου Δικαστηρίου το οποίο επρόκειτο να αποφασίσει αν είναι συνταγματική η ορκωμοσία του αντιπροέδρου σε περίπτωση που ο πρόεδρος δεν μπορεί να παρίσταται.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα ο πρόεδρος θα έπρεπε να ορκιστεί στις 10 Ιανουαρίου. Σύμφωνα με την αντιπολίτευση σε διαφορετική περίπτωση η χώρα θα πρέπει να πάει εκ νέου σε εκλογές. Ωστόσο η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι αυτό είναι θέμα ερμηνείας και από τη στιγμή που ο πρόεδρος είναι ασθενής θα πρέπει να του δοθεί περισσότερος χρόνος για να αναρρώσει. Την σχετική απόφαση πήρε το Ανώτατο Δικαστήριο χωρίς ωστόσο να λείψουν οι αντιδράσεις και τα σενάριο για την κατάσταση του Τσάβες.
Ο λόγος είναι απλός. Αν ο Τσάβες πέθαινε πριν τη 10η Ιανουαρίου τότε υποχρεωτικά, την προεδρία αναλάμβανε ο πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης - θέση στην οποία επανεξελέγη αυτή την εβδομάδα ένα ακόμη εξ απορρήτων του Τσάβες, ο Ντιοσντάδο Καμπέγιο - ο οποίος θα έπρεπε σε εύλογο χρονικό διάστημα να προκηρύξει εκλογές.Όσο ο Τσάβες είναι ζωντανός, θεωρητικά η Βουλή θα μπορεί να περιμένει μέχρι να αναρρώσει ή μέχρι να είναι πλέον ξεκάθαρό ότι δεν θα μπορεί να αναλάβει τα καθήκοντά του.
Απ όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα και σύμφωνα με εκτιμήσεις διεθνών αναλυτών , η εποχή Τσάβες στη Βενεζουέλα τελείωσε. Όχι όμως και ο Τσαβισμός. Ο κομαντάντε αφήνει πίσω του έναν πανίσχυρο μηχανισμό, πρόσωπα λαοφιλή και ικανά, και μια μεγάλη εκλογική βάση που του χρωστάει πολλά.
Το κυβερνών σοσιαλιστικό κόμμα και το δίδυμο Μαδούρο –Καμπέγιο, προσπαθεί να κερδίσει χρόνο ώστε να αναδιοργανωθεί και να καλύψει τα κενά που θα αφήσει η αποχώρηση του Τσάβες αφού ακόμη και αν ο κομαντάντε βγει νικητής από τη μάχη του με τον καρκίνο δεν είναι σίγουρο ότι θα μπορεί να συνεχίσει να ζει με το σκληρό πρόγραμμα που επιβάλει η θέση του προέδρου.
Οι διάδοχοι
Δύο πρόσωπα είναι αυτά που θα απασχολήσουν το επόμενο διάστημα τις στήλες των διεθνών μέσων, αναφορικά με τη διαδοχή στη Βενεζουέλα. Ο αντιπρόεδρος Νικολάς Μαδούρο τον οποίο ο Τσάβες έχει χρίσει διάδοχό του και ο Ντιοσντάδο Καμπέγιο πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης και γραμματέας του κυβερνώντος Σοσιαλιστικού κόμματος. Ο Καμπέγιο ο οποίος όπως είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σύντομα τη χώρα σε νέες εκλογές, ήταν πάντοτε παρόν στην πολιτική ζωή της χώρας από το 1992.
Ανώτατος στρατιωτικός συμμετείχε το 1992 στο πραξικόπημα κατά του τότε προέδρου Κάρλος Αντρές Πέρες και όλα αυτά τα χρόνια βρισκόταν διαρκώς δίπλα στον Τσάβες.
Πέρασε από διάφορες υπουργικές θέσεις, για ένα διάστημα ήταν αντιπρόεδρος και κυβερνήτης επαρχίας. Σε αντίθεση με τον Μαδούρο δεν έχει άμεσες επαφές με τους Κουβανούς αξιωματούχους. Κύκλοι της αντιπολίτευσης μάλιστα υποστηρίζουν ότι οι Τσάβες έχρισε διάδοχό του τον Μαδούρο επειδή αυτή ήταν η επιθυμία των αδελφών Κάστρο.
Ο Καμπέγιο σύμφωνα με τους πολιτικούς τους αντιπάλους εκφράζει την «πιο αντιδραστική» μορφή του «τσαβισμού» και χαρακτηρίζεται εκπρόσωπος της νεόπλουτης τάξης που αναρριχήθηκε στα χρόνια του Τσάβες. Ο Μαδούρο είναι πιο προβεβλημένος πολιτικός και εκφράζει περισσότερο το λαϊκό αίσθημα σε αντίθεση με τον Καμπέγιο που χαρακτηρίζεται αυστηρός, επιθετικός στις δηλώσεις του αλλά και ο άνθρωπος που κινεί τα νήματα στο παρασκήνιο.
Αν και δεν φτάνει τον Τσάβες είναι πολύ καλύτερος ρήτορας από τον Μαδούρο.
Καπρίλες
Ο Ενρίκε Καπρίλες αν και έχασε στις εκλογές από τον Τσάβες εξακολουθεί να παραμένει το αγαπημένο παιδί της αντιπολίτευσης. Αν η χώρα πάει σε εκλογές σύντομα, θα έχει μία δεύτερη ευκαιρία να βάλει τέλος στον τσαβισμό.
Ο Καπρίλες έχει εβραϊκή και πολωνική καταγωγή και προέρχεται από μια από τις πλουσιότερες οικογένειες της Βενεζουέλας. Η οικογένειά του ελέγχει επιχειρήσεις σε πολλούς τομείς, βιομηχανία, ακίνητα, κτλ και έχει έναν από τους μεγαλύτερους ομίλους μέσων ενημέρωσης στη χώρα.
Το 2002, όταν έγινε το πραξικόπημα κατά του Ούγκο Τσάβες ο Καπρίλες εισέβαλε με ομάδα αντιφρονούντων στην πρεσβεία της Κούβας για να διαπιστώσει ότι δεν είχε δοθεί άσυλο σε οπαδούς του Τσάβες. Το συμβάν υποβαθμίστηκε τότε και από τις δύο πλευρές αλλά έμεινε ως μελανό σημείο στην πολιτική του καριέρα. Ο Καπρίλες επιτέθηκε στην κυβέρνηση λέγοντας ότι ο λαός ψήφισε τον Τσάβες και όχι τον Μαδούρο και ζήτησε να προχωρήσει άμεσα η διαδικασία για νέες εκλογές. Ταυτόχρονα όμως επιτέθηκε και στους ακραίους της αντιπολίτευσης οι οποίοι ξεκίνησαν καμπάνια στο twitter για γενική απεργία.
12 χρόνια στην προεδρία
Ο κομαντάντε Τσάβες αναμφίβολα θα μείνει στην ιστορία ως ο άνθρωπος που άλλαξε την πορεία της Λατινικής Αμερικής. Ήταν αυτός που έκανε το εναρκτήριο λάκτισμα για να ξεκινήσουν μεγάλες κοινωνικές αλλαγές στη Λατινική Αμερική όχι με δικτατορίες ή επαναστάσεις όπως γινόταν μέχρι τη δεκαετία του ’80 αλλά μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες.Και σαφώς περά από όσα του καταλογίζουν οι αντίπαλοί του τα δώδεκα χρόνια που έμεινε πρόεδρος επέδειξε σημαντικό έργο.
Από το 1999 μέχρι το 2010 οι επενδύσεις για το κοινωνικό κράτος σωρευτικά έφτασαν τα 330 δισεκατομμύρια δολάρια, περίπου 20% του ΑΕΠ, ενώ την προηγούμενη δεκαετία μόλις που άγγιξαν το 8%.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα το ποσοστό των πολιτών που ζούσαν στα όρια της φτώχειας μειώθηκε από 70% το 1996 σε 23,9% το 2009, και των πολιτών που ζουν σε ακραία φτώχεια από 40% σε 5,9%.Η ανεργία βρίσκεται στο 6,2% ενώ έχει τριπλασιασθεί ο αριθμός των πολιτών που έχουν ενταχθεί στο συνταξιοδοτικό σύστημα.
Στο θέμα των πιστώσεων, το 2011 οι κρατικές τράπεζες αύξησαν κατά 50% τα δάνεια στις επιχειρήσεις. Πέρυσι μόνο κτίστηκαν τέσσερα καινούργια νοσοκομεία, εννέα μαιευτήρια, και αυξήθηκε κατά 21,1% ο αριθμός των νοσοκομειακών κλινών.Ωστόσο τα τελευταία χρόνια οι οικονομία έχει αρχίσει να δείχνει σημεία αστάθειας.
Το έλλειμμα έχει φτάσει στο 20% τους ΑΕΠ και η χώρα έχει ήδη αρχίσει να έχει πρόβλημα με τα συναλλαγματικά της αποθέματα.
Οι τεράστιες κοινωνικές δαπάνες που έγιναν με τα έσοδα από το πετρέλαιο δημιούργησαν μια νέα μεσαία τάξη η οποία καταναλώνει και ζητεί όλο και περισσότερα εισαγόμενα προϊόντα. Το δολάριο πωλείται στη μαύρη αγορά τέσσερις φορές ακριβότερα από ότι στις τράπεζες γεγονός που αργά ή γρήγορα θα αναγκάσει την κυβέρνηση να προχωρήσει σε υποτίμηση του νομίσματος.Οι χώρες με πετρέλαιο σπάνια αντιμετωπίζουν κρίσεις λόγω έλλειψης συναλλάγματος. Η Βενεζουέλα ωστόσο «τα κατάφερε» λόγω της αύξησης των εισαγωγών, της έλλειψης επενδύσεων στον πετρελαϊκό τομέα και τις μείωσης τω εσόδων από το πετρέλαιο για διάφορους λόγους όπως η εσωτερική κατανάλωση (το ρεζερβουάρ ενός μέσου αυτοκίνητου γεμίζει στη Βενεζουέλα με μόλις 20 λεπτά του ευρώ) και η επιδότηση του πετρελαίου για τους συμμάχους τους Τσάβες με τιμολόγια που συχνά ούτε καν εξοφλούνται. Τέλος οι εξαγωγές πετρελαίου προς τις ΗΠΑ έχουν μειωθεί στο χαμηλότερο σημείο τα τελευταία 30 χρόνια.
Δημοσιεύθηκε στον Τύπο της Κυριακής 13-1-2013