Πόσο κοστίζει ένα συγχωροχάρτι; Εξαρτάται από την αμαρτία και από το ποιος πληρώνει.
Στην κυβέρνησης της Καταλονίας κόστισε 240.000 ευρώ τα οποία κατέβαλε για έργα αποκατάστασης στη Μονή Βατοπεδίου προκειμένου να ξεπλύνει την αμαρτία που διέπραξαν οι Αλμογάβαροι απόγονοί τους στο Άγιο Όρος πριν από…700 χρόνια.
Η «καταλάνικη εκδίκηση» όπως έμεινε γνωστή στην ιστορία άφησε πίσω της καμένη γη και χιλιάδες νεκρούς στην Ελλάδα της ύστερης μεσαιωνικής εποχής.
Με το πέρασμα των αιώνων ωστόσο η ιστορία ξεχάστηκε, ή καλύτερα επικαλύφθηκε από τα 400 χρόνια οθωμανικής βαρβαρότητας. Για τους νεοέλληνες η Καταλονία σήμερα μπορεί να ταυτίζεται με τη Μπαρτσελόνα», και τον Γκαουντί, αλλά οι Αγιορείτες τους το κράταγαν μανιάτικο και μέχρι το 2005 οι πύλες των μοναστηριών έμεναν ερμητικά κλειστές για όποιον Καταλανό αποκάλυπτε την ταυτότητά του.
Αλλά ας πάρουμε την ιστορία από την αρχή.
Η τέταρτη σταυροφορία και η πρώτη άλωση της Πόλης που την ακολούθησε, βυθίσαν στο χάος τον ελλαδικό χώρο και ότι είχε απομείνει από την βυζαντινή αυτοκρατορία. Το 1261 η Κωνσταντινούπολη απελευθερώθηκε αλλά αποδυναμωμένος ο αυτοκράτορας δεν μπορούσε να διεξάγει πολυμέτωπους πολέμους όπως απαιτούσαν οι τότε περιστάσεις. Ταυτόχρονα η οθωμανική απειλή όλο και μεγάλωνε.
Αλμογάβαροι
Το 1302 ο αυτοκράτορας Ανδρόνικος Β΄ Παλαιολόγος ζήτησε τη βοήθεια των Αλμογάβαρων πολεμιστών της Καταλανικής Εταιρίας. Οι Αλμογάβαροι ήταν κάτι σαν τους δικούς μας τους Ακρίτες και πολεμούσαν τους Άραβες στα όρια μεταξύ μουσουλμανικής και χριστιανικής Ισπανίας. Επιδέξιοι πολεμιστές και με ελαφρύ οπλισμό θεωρούνταν το ισχυρότερο μισθοφορικό σώμα της εποχής.
Η Καταλανική Εταιρία με αρχηγό τον Ναϊτη ιππότη Ροζέ Ντε Φλορ, έφτασε στην Κωνσταντινούπολη το 1303 και αμέσως έπιασε δουλειά. Διεξήγαγε νικηφόρες μάχες κατά των Οθωμανών στη Μικρά Ασία και τους εξεδίωξε μέχρι την Κιλικία.
Ο Ροζέ Ντε Φλορ ξαφνικά απέκτησε μεγάλη δύναμη και πιστός στη θεωρεία του Θουκυδίδη για τις διεθνείς σχέσεις –προφανώς χωρίς να έχει διαβάσει ποτέ Θουκυδίδη- άρχισε με την εξουσία που του έδινε η στρατιωτικής ισχύ, να συμπεριφέρεται δεσποτικά αντιμετωπίζοντας τους Έλληνες ως άπιστους. Οι Βυζαντινοί, με πρωτοβουλία του γιου του αυτοκράτορα αποφάσισαν να τον βγάλουν από τη μέση. Η δολοφονία του όμως όχι μόνο δεν προκάλεσε την αποδόμηση του καταλανικού στρατού αλλά έφερε τα αντίθετα αποτελέσματα.
Οι Αλμογάβαροι επέστρεψαν στη Θράκη και πέρασαν από φωτιά και τσεκούρι όλη την περιοχή. Συνέχισαν στη Μακεδονία και στη συνέχεια στράφηκαν κατά του Αγίου Όρους και συγκεκριμένα κατά της Μονής Χιλανδαρίου. Σειρά μετά πήρε η Θεσσαλία η Στερεά Ελλάδα και τέλος η Αθήνα. Η καταλανική κυριαρχία στην Ελλάδα διήρκησε 77 χρόνια, από το 1311 μέχρι το 1388 όταν πήραν τον έλεγχο οι Ενετοί.
Πριν από περίπου 15 χρόνια ο Καταλανός τροβαδούρος Τζοζέπ Τέρο επισκέφθηκε το Άγιο Όρος και διαπίστωσε με έκπληξη ότι δεν μπορούσε να επισκεφτεί την μονή στην οποία είχε πάει, λόγω της εθνικότητας του.
Ο αρχοντάρης της μονής μάλιστα του είπε όλη την ιστορία για τους Αλμογάβαρους. Επιστρέφοντας στην Βαρκελώνη διηγήθηκε το περιστατικό στον φίλο του ποιητή και γλωσσολόγο Κάρλες Ντουάρτε.
Όταν ο Ντουάρτε λίγα χρόνια αργότερα μπήκε στην πολιτική και ανέλαβε την θέση του γενικού γραμματέα της καταλανικής κυβέρνησης προώθησε την ιδέα της χρηματοδότησης των έργων αποκατάστασης της Μονής Βατοπεδίου. Ο ίδιος ο Ντουάρτε επεξεργάστηκε το σχέδιο νόμου το οποίο υπερψηφίσθηκε από το Καταλανικό κοινοβούλιο. Τα έργα αναστύλωσης της μονής ολοκληρώθηκαν το 2005 και στην τελετή εγκαινίων παραβρέθηκε και ο τότε εκπρόσωπος της καταλανικής κυβέρνησης Τζοακίμ Ναδάλ.
Επτακόσια χρόνια μετά «αποδόθηκε δικαιοσύνη», χάρη στην ευαισθησία του κ. Ντουάρτε. Βέβαια το ερώτημα είναι γιατί όλη η ευαισθησία της καταλανικής κυβέρνησης εξαντλήθηκε στη Μονή Βατοπεδίου καθώς τη μανία της «καταλανικής εκδίκησης» γνώρισαν και άλλες μονές όπως η Χιλανδαρίου, η Ζωγράφου και η Παντελεήμονος.
Για την καταλανική κυβέρνηση πάντως το συχωροχάρτι έπιασε τόπο. Όπως σχολίαζε σε σχετικό της δημοσίευμα η εφημερίδα El Pais «από τη στιγμή που ξεπλύθηκε η ντροπή οι Καταλανοί μπορούν να μπαίνουν στα Μοναστήρια». Μόνο που τους κόστισε κάτι παραπάνω…
Δημοσιεύθηκε στον Ελέυθερο Τύπο 13-09-2008