Η κλιματική αλλαγή επιβάλει αλλαγές στον τρόπο ζωής μας μιας και είναι αποδεδειγμένο ότι ο σημαντικότερος παράγοντας για την αλλαγή στο κλίμα είναι η ανθρώπινη δραστηριότητα. Φυσικά είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς το μέλλον και το μόνο που μπορεί να κάνει είναι εικασίες, βασισμένες σε μαθηματικά μοντέλα με βάση την πληροφορία που έχουμε μέχρι σήμερα.
Και πάλι όμως υπάρχουν φαινόμενα και καταστάσεις που αλλάζουν σημαντικά την ανθρώπινη δραστηριότητα. Για παράδειγμα, η κρίση με τον κορωνοϊό που ζούμε αυτό το διάστημα θα επιφέρει μια τεράστια αλλαγή στην παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα, μείωση της βιομηχανικής παραγωγής, μείωση της καταναλώμενης ενέργειας, μείωση των μεταφορών κι όλα αυτά μια τεράστια αλλαγή με τη σειρά τους στο πώς επιδρά η ανθρώπινη δραστηριότητα στην κλιματική αλλαγή. Το σίγουρο είναι ότι στον τομέα της ενέργειας λίγο ως πολύ η εξέλιξη έχει δρομολογηθεί. Ακόμη και αν τα χρονοδιαγράμματα δεν βγουν απολύτως σωστά, η μετατόπιση της παραγωγής προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχει δρομολογηθεί.
Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (ΙΕΑ) στην τελευταία της έκθεση για το 2019 αναθεώρησε τις προβλέψεις της για την επόμενη πενταετία, συγκεκριμένα μέχρι και το 2024. Τι περιλαμβάνει αυτή η έκθεση όμως;
Το βασικότερο είναι ότι η ικανότητα παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, θα αυξηθεί στην επόμενη πενταετία κατά 50%. Και το μεγαλύτερο μερίδιο σε αυτή την αύξηση αναμένεται να έχει η ενέργεια από φωτοβολταϊκά η οποία θα παρουσιάσει μια αύξηση κατά 250%. Ακολουθούν οι ανεμογεννήτριες, τα υδροηλεκτρικά και τα βιοκαύσιμα. Η συνολική παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταϊκά προβλέπεται να αυξηθεί κατά 600 GW, όγκος σχεδόν διπλάσιος της συνολικής παραγόμενης ενέργειας στην Ιαπωνία. Συνολικά η ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές αναμένεται να αυξηθεί κατά 1200 GW στα επόμενα πέντε χρόνια - όσος σχεδόν ο όγκος της παραγόμενης ενέργειας στις ΗΠΑ.
Την αύξηση αυτή οδηγεί όπως πολλοί αναμένουν η Κίνα, μια χώρα που τα προηγούμενα χρόνια είχε μείνει πίσω στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η οποία στα επόμενα χρόνια θα δώσει βάση στις ανεμογεννήτριες και στα φωτοβολταϊκά. Η Ευρωπαϊκή Ένωση μάλιστα που είναι αυτή τη στιγμή πρώτη στην παραγωγή ενέργειας από ανεμογεννήτριες offshore (στη θάλασσα), θα ξεπεραστεί από την Κίνα στα επόμενα χρόνια, γεγονός που θα σημάνει την αύξηση της παραγωγής ενέργειας από ανεμογεννήτριες offshore κατά 57%. Φαίνεται ότι το ευνοϊκό περιβάλλον στη θάλασσα με συνεχή ή σχεδόν συνεχή δυναμικό ανέμου, κερδίζει έδαφος σε σχέση με τις ανεμογεννήτριες στη στεριά, οι οποίες έχουν και ένα περιβαλλοντικό κόστος.
Σε μελέτη που δημοσίευσε σχετικά πρόσφατα ο Guardian εκτιμάται ότι φέτος θα φτάσουμε στο σημείο για πρώτη φορά να σταματήσει η αύξηση της ζήτησης για υδρογονάνθρακες και λιγνίτη.
Πώς αυτό θα επηρεάσει και θα αλλάξει την παραγωγή ενέργειας από άνθρακα; Στην Ελλάδα η σημερινή κυβέρνηση έχει θέσει έναν πολύ φιλόδοξο στόχο, να σταματήσει η χώρα την παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη μέχρι το 2028. Την ίδια στιγμή η ζήτηση για ενέργεια θα συνεχίσει να αυξάνει. Στη Μ. Βρετανία η δυνατότητα παροχής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα αυξηθεί κατά 30% μέχρι το 2024 και μεγαλύτερο τμήμα αυτού του ποσοστού θα προέρθει από ανεμογεννήτριες offshore ενώ την ίδια στιγμή θα μειώνεται η παραγόμενη ενέργεια από φυσικό αέριο και λιγνίτη. Όσον αφορά τις εκπομπές ρύπων από της παραγωγή ενέργειας αυτές θα μειωθούν κατά 16%.
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σήμερα παράγουν το 26% του ηλεκτρισμού παγκοσμίως σύμφωνα με την IEA και η συμβολή τους αναμένεται να φτάσει το 30% το 2024. Η μελέτη της IEA αναφέρει ότι οι μεγάλες φιλοδοξίες της ΕΕ και των ΗΠΑ για αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, είναι αυτές που σπρώχνουν ψηλότερα της εκτιμήσεις, ωστόσο η Κίνα είναι αυτή που θα οδηγήσει τη στροφή στην παραγωγή ενέργειας από τον αέρα και τον ήλιο.
Αναφορικά με το κόστος της ηλιακής ενέργειας στα επόμενα χρόνια αυτό αναμένεται να μειωθεί από 15% - 35% και ακόμη περισσότερο μετά το 2025. Μεγάλες επιχειρήσεις και βιομηχανία θα είναι αυτές που θα καταναλώνουν τη μερίδα του λέοντος της ηλιακής ενέργειας, ενώ τα φωτοβολταϊκά για οικιακή χρήση θα διπλασιαστούν μέχρι το 2024 . Αναμένεται να έχουμε 100.000 στέγες σπιτιών με φωτοβολταϊκά - νούμερο μεγάλο μεν αλλά που αντιστοιχεί μόλις στο 6% του συνολικού αριθμού οικημάτων που μπορούν να δεχθούν φωτοβολταϊκά.
Η Ελλάδα είναι μία από τις εννέα χώρες του κόσμου που παράγουν περισσότερο από το 20% της ηλεκτρικής τους ενέργειας από ηλιακή και αιολική ενέργεια σύμφωνα με την Έκθεση για την Παγκόσμια Κατάσταση στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών του δικτύου REN21 (GSR). Οι υπόλοιπες χώρες είναι οι Δανία, Ουρουγουάη, Ιρλανδία, Γερμανία, Πορτογαλία, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ονδούρα.
Ο στόχος που έχει τεθεί για το 2030 με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα προβλέπει ότι οι ανανεώσιμες πηγές θα καλύπτουν το 61% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας και το 35% της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης στη χώρα. Η επίτευξη του στόχου για το 2030 απαιτεί διπλασιασμό της ισχύος μονάδων ΑΠΕ, από τα 10 GW αυτή τη στιγμή, στα 18,9 GW το 2030.
Το 2019 οι «πράσινες» μονάδες παραγωγής ρεύματος, συμπεριλαμβανομένων των υδροηλεκτρικών, κάλυψαν το 30% της ζήτησης ενέργειας στο διασυνδεδεμένο εκτός νησιών σύστημα. Το υπόλοιπο καλύφθηκε κατά 31% από μονάδες φυσικού αερίου, 20% από τις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ και 19% από εισαγωγές ρεύματος.