Το Ωδείο Αθηνών είναι ο αρχαιότερος πολιτιστικός οργανισμός της Ελλάδας με συνεχή λειτουργία από το 1871. Από τις αίθουσές του πέρασαν ως μαθητές και καθηγητές, οι μεγαλύτεροι Έλληνες μουσικοί και καλλιτέχνες που έβγαλε αυτή χώρα όπως ο Δημήτρης Μητρόπουλος, η Μαρία Κάλλας, η Τζίνα Μπαχάουερ, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Νίκος Σκαλκώτας και πάρα πολλοί άλλοι.
Επιπλέον, το Ωδείο Αθηνών ίδρυσε και την πρώτη δραματική σχολή στη χώρα μας στην οποία δίδαξαν ιερά τέρατα του ελληνικού θεάτρου όπως ο Αιμίλιος Βεάκης, ο Δημήτρης Ροντήρης, ο Κώστας Μουσούρης, ο Δημήτρης Μυράτ και αρκετοί ακόμη. Αυτά είναι λίγο ως πολύ γνωστά στο ευρύτερο κοινό, όπως και η προσφορά του Ωδείου στον πολιτισμό της Ελλάδας.
Αυτό που δεν είναι πολύ γνωστό είναι ότι το Ωδείο Αθηνών διαθέτει το σημαντικότερο μουσικό αρχείο της χώρας με ανεκτίμητης αξίας τεκμήρια που διαπερνούν τα στενά όρια των μουσικών πραγμάτων στην Ελλάδα και επεκτείνονται στη σφαίρα της κοινωνίας, της οικονομίας, της πολιτικής και των τεχνών γενικότερα.
Τα τελευταία επτά χρόνια γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια καταγραφής και ταξινόμησης αυτού του πολυτίμου υλικού όπως λέει στο CNN Greece η υπεύθυνη του αρχείου κυρία Στέλλα Κουρμπανά με την ταξινόμηση και τεκμηρίωση να κρύβει συνεχείς εκπλήξεις και νέες ανακαλύψεις. Ένα κομμάτι αυτού του αρχείου παρουσιάζουμε σήμερα στο CNN Greece σε αποκλειστικότητα.
Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος παραλαμβάνει την τεφροδόχο του Δημήτρη Μητρόπουλου
Αρχείο Ωδείου Αθηνών
Το κτίριο του Ωδείου Αθηνών, ένα εμβληματικό κτίριο αισθητικής Bauhaus, δημιούργημα τους αρχιτέκτονα καθηγητή, Ιωάννη Δεσποτόπουλου βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε διαδικασία ανακαίνισης και εκσυγχρονισμού ο οποίος περιλαμβάνει και τα διαμόρφωση ενός ειδικού χώρου για το Αρχείο του Ωδείου, το οποίο σήμερα στεγάζεται σε έναν ακατάλληλο προσωρινό χώρο έκτασης περίπου 1000 τετραγωνικών μέτρων.
«Η ταξινόμηση και η τεκμηρίωση δεν θα ολοκληρωθούν ποτέ καθώς το αρχείο συνεχώς επεκτείνεται και συμπληρώνεται με νέο υλικό και αυτός είναι και ο σκοπός του» λέει στο CNN Greece o κ. Χάρης Ξανθουδάκης γραμματέας του ΔΣ του Ωδείου.
Χειρόγραφες παρτιτούρες Ελλήνων και ξένων συνθετών από τον 19ο αιώνα μέχρι τις μέρες μας, σπάνιες εκδόσεις, αρχιτεκτονικά σχέδια και φωτογραφίες του παλαιού και νέου κτηρίου, φωτογραφίες Έλλήνων και ξένων καλλιτεχνών που επισκέφθηκαν το ωδείο, μαθητολόγια και γραπτά εξετάσεων (ασήμων και διασήμων μαθητών, όπως της Μαρίας Κάλλας και του Μίκη Θεοδωράκη), μαγνητοταινίες με έργα ηλεκτρονικής μουσικής, δίσκοι βυνιλίου και ηχογραφήσεις ακόμη και σε κυλίνδρους, κοστούμια και ζωγραφικοί πίνακες απαρτίζουν το μοναδικό αυτό πολυσχιδές Αρχείο.
Η Μαρία Κάλλας (στο κέντρο) μετά την παράσταση της όπερας Νόρμα, στην Επίδαυρο (1960)
Αρχείο Ωδείου Αθηνών
Πιο συγκεκριμένα, το Αρχείο του Ωδείου Αθηνών περιλαμβάνει τα αρχεία που ανήκουν στο ίδρυμα που φέρει την επωνυμία «Μουσικός και Δραματικός Σύλλογος-Ωδείο Αθηνών 1871», καθώς και άλλα αρχεία και συλλογές που
βρίσκονται στην κατοχή και νομή του ή μόνο στη φύλαξη και διαχείρισή του, όπως υλικό από τη συλλογή Αρφάνη, το αρχείο Σκαλκώτα, το αρχείο Μπαχάουερ, το αρχείο Λαλαούνη, το αρχείο του Ιδρύματος ΙΧΠΑ, το πολύ σημαντικό αρχείο Χουρμούζιου, το Αρχείο Κέντρου Σύγχρονης Μουσικής Έρευνας και άλλα πολλά.
Κατά τη διαδικασία έρευνας για να συγκεντρωθεί και να αρχίσει η ταξινόμηση του αρχείου ήρθαν στο φώς πολύ σημαντικά τεκμήρια όπως η παλαιότερη σωζόμενη παρτιτούρα του Μητρόπουλου, χαμένα έργα του Μίκη Θεοδωράκη, χειρόγραφες παρτιτούρες του Σκαλκώτα, και μια χαμένη όπερα, η «Ανδρονίκη» του Αλέξανδρου Γκρεκ.
H τεφροδόχος του Δημήτρη Μητρόπουλου
Κώστας Πλιάκος
«Όμως το υλικό του αρχείου δεν περιορίζεται μόνο στα μουσικά πράγματα της χώρας» λέει ο κ. Ξανθουδάκης. «Βρήκαμε επιστολές του Σκαλκώτα από το Βερολίνο που μας δίνουν στοιχεία για τη μουσική κίνηση στην πόλη τη δεκαετία του ΄20.
Έχουμε αλληλογραφία με Βενιζέλο, αλληλογραφία με Καζαντζάκη. Πολλά στοιχεία για τις τράπεζες και ειδικότερα για την Ττράπεζα της Ελλάδος καθώς το Ωδείο διακινούσε μεγάλα ποσά. Επιστολές που δίνουν στοιχεία, για τον εθνικό διχασμό, για τον ρατσισμό. Με λίγα λόγια όποιος θέλει να κάνει έρευνα για την πολιτική, κοινωνική και οικονομική ζωή στην Ελλάδα θα πρέπει να περάσει οπωσδήποτε και από το Ωδείο Αθηνών» καταλήγει ο κ. Ξανθουδάκης.
Στο αρχείο υπάρχουν ακόμη: Πολύτιμο φωτογραφικό υλικό από τον 19ο αιώνα με καλλιτέχνες και πολιτικούς, αρχιτεκτονικά σχέδια του Δεσποτόπουλου και του Τσίλερ. Σημαντικός αριθμός χειρόγραφων παρτιτούρων, πτυχία αι διπλώματα, δικαστικά έγγραφα, προγράμματα συναυλιών, ηθογραφήματα, περιοδικές εκδόσεις κ.ά.
Το αρχείο είναι ανοιχτό στο κοινό, για μαθητές, φοιτητές, ερευνητές και όσοι θέλουν να το επισκεφτούν δεν έχουν παρά να έρθουν σε επικοινωνία με την υπεύθυνη κυρία Κουρμπανά. «Θέλουμε να έχουμε επισκέπτες, θέλουμε να το γνωρίσει ο κόσμος και όσοι ενδιαφέρονται να μάθουν περισσότερα για το σημαντικότερο μουσικό αρχείο στη χώρα μας, Γι αυτό και μέχρι σήμερα έχουμε κάνει και πολλές εκθέσεις κατά καιρούς με κομμάτια του αρχείου» καταλήγει η κ. Κουρμπανά.
Ευχαριστουμε ιδιαίτερα την κυρία Στέλλα Κουρμπανά για την πρόσβαση και την καθοδήγησή της στο αρχείο του Ωδείου Αθηνών