Ο Ρεινάλντο Αρένας ήταν ένας από του πιο ταλαντούχους σύγχρονους Κουβανούς συγγραφείς. Είχε όμως την ατυχία στο απόγειο της δημιουργικότητάς του να ζει στην Κούβα, και εκτός από συγγραφέας να είναι αντικαθεστωτικός και ομοφυλόφιλος. Συνδυασμός που στη δεκαετία του εβδομήντα σε οδηγούσε στην εξορία ή στα στρατόπεδα αναμόρφωσης.

Ο Αρένας αυτοκτόνησε το 1990, εξόριστος στη Νέα Υόρκη  χτυπημένος από AIDS αφήνοντας μεγάλο κενό στη σύγχρονη λογοτεχνία, χωρίς να προλάβει να δει το όνομά του να αποκαθίσταται ούτε τη χώρα που αγάπησε να θάβει τελικά τις προκαταλήψεις και  τον «σοσιαλιστικό φαλοκρατισμό».

Η δημόσια αναγνώριση καλλιτεχνών και διανοούμενων, που βρίσκονταν στο περιθώριο για χρόνια εξαιτίας του  σεξουαλικού τους προσανατολισμού, ήταν ένα πρώτο βήμα.
Σήμερα οι αρχές μελετούν ένα σχέδιο νόμου που θα αναγνωρίζει στα ζευγάρια ομοφυλοφίλων τα ίδια δικαιώματα όπως και στα υπόλοιπα ζευγάρια, ακόμη και αυτό της υιοθεσίας. Επιπλέον θα εγκρίνει την αλλαγή φύλου και ταυτότητας σε όσους το επιθυμούν.
Η πρόταση που βρίσκεται ήδη στα συρτάρια των μελών του Πολιτικού Γραφείου του Κομουνιστικού Κόμματος δεν έχει την υπογραφή ενός οποιουδήποτε προσώπου.
Ψυχή της προσπάθειας είναι η Μαριέλα Κάστρο Εσπίν, κόρη του Ραούλ Κάστρο, νυν προέδρου της χώρας και ανιψιά του Φιντέλ Κάστρο η οποία εδώ και χρόνια υπερασπίζεται τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων και διευθύνει το Εθνικό Κέντρο για την Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση.
«Περιμένουμε την έγκρισή του Πολιτικού Γραφείου για να μπορέσουμε να καταθέσουμε την πρόταση νόμου στο Κοινοβούλιο», θα πει σε συνέντευξή της σε ξένους δημοσιογράφους η κ. Κάστρο.

Σαράντα τεσσάρων ετών σήμερα η Μαριέλα Κάστρο, παντρεμένη με Ιταλό φωτογράφο και μητέρα τριών παιδιών, έχει πάρει το πείσμα και το ταμπεραμέντο του θείου της και του πατέρα της. «Το σεξ δεν είναι μόνο μια διαδικασία αναπαραγωγής. Πρέπει να εργαστούμε πιο σκληρά σε πολιτικό επίπεδο για την διαπαιδαγώγηση των νέων» θα πει σε πρόσφατη συνέντευξη της στους New York Times.
Και ο θείος τι λέει για όλα αυτά;
«Με ακούει πάντα με μεγάλη προσοχή. Ο πατέρας μου από την άλλη σαν στρατιωτικός είναι πιο αυστηρός. Με στηρίζει βέβαια αλλά μου λέει να προχωρώ με προσοχή για να μην χτίζω τείχη».

Στη Λατινική Αμερική μόνο η Αργεντινή, η Βραζιλία και πρόσφατα το Μεξικό έχουν εγκρίνει ανάλογους νόμους. Στην Κούβα και μόνο που ανοίγει ο διάλογος γι’ αυτό το ζήτημα είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα. Για δεκαετίες, οι ομοφυλόφιλοι – όχι βέβαια κομματικοί και υψηλόβαθμα στελέχη- βρίσκονταν με πολιτική απόφαση περιθωριοποιημένοι  αν και η κοινωνία παρά τις προκαταλήψεις της ήταν ανεκτική. Ήταν ανεκτική όμως για όσα γίνονταν πίσω από κλειστές πόρτες.  Ο δημόσιος βίος θα έπρεπε να είναι «παραδοσιακός».
Η κ. Κάστρο παραδέχεται ότι υπάρχουν αντιστάσεις τόσο στη κυβέρνηση όσο και στην κοινωνία. «Ο νόμος από μόνος του δεν αρκεί, αλλά είναι απαραίτητος για να γίνουν οι αλλαγές». Επόμενος στόχος είναι να εγκριθεί και η πρόταση για εγχειρήσεις αισθητικής αναμόρφωσης για τρανσέξουαλς. Ήδη 26 τρανσέξουαλς έχουν ήδη κάνει αιτήσεις και στη λίστα αναμονής έχουν εγγραφεί πενήντα ακόμη άτομα. Για την Κούβα, σχεδόν μια νέα επανάσταση.

O Φιντέλ

 Για πρώτη φορά το 1993 ο Φιντέλ Κάστρο χαρακτήρισε την ομοφυλοφιλία σαν κάτι «φυσικό». Η Κούβα δεν μπορούσε πια να κρύβεται πίσω από το δάχτυλο της και επιπλέον είχε ήδη πολλά προβλήματα με τη διακοπή της σοβιετικής βοήθειας.
Τη χρονιά εκείνη γυρίστηκε και η γνωστή ταινία του Τομάς Γκουτιέρες Αλέα. «Φράουλα και Σοκολάτα» η οποία έκανε παγκόσμια αίσθηση. Σύμπτωσή;
Η ταινία διαπραγματευόταν τον αποκλεισμό που βίωναν οι ομοφυλόφιλοι στην Κούβα και κατήγγειλε την κρατική πολιτική στη δεκαετία του εβδομήντα πάνω στο συγκεκριμένο θέμα. Το πρώτο παράδοξο είναι ότι η ταινία χρηματοδοτήθηκε από το ίδιο το κράτος. Το δεύτερο παράδοξο είναι ότι η ταινία δεν προβλήθηκε ποτέ στην Κούβα παρά μόνο πριν από μερικές εβδομάδες.
Η κοινή πεποίθηση είναι ότι κάτι αλλάζει στο νησί της επανάστασης. Και υπάρχουν αρκετά δείγματα που συνηγορούν σ’ αυτό πέραν της πρότασης νόμου για τους ομοφυλόφιλους.
Για παράδειγμα, πριν από μήνες ο Ραούλ Κάστρο εξέφρασε  την έντονη δυσφορία του για την γραφειοκρατία στις κρατικές υπηρεσίες, ζήτησε εξηγήσεις για την παρατεταμένη έλλειψη τροφίμων και ζήτησε από τον τύπο να είναι πιο επικριτικός.

Με πρωτοβουλία του, εξοφλήθηκαν όλα τα χρέη προς του ιδιώτες αγρότες που παράγουν το 60% των τροφίμων που βγάζει η χώρα,  αυξήθηκαν κατά 250% οι μισθοί για τους κτηνοτρόφους, χαλάρωσαν οι απαγορεύσεις για εισαγωγές ηλεκτρικών συσκευών και υπολογιστών και στην Αβάνα επιτράπηκε σε όσους έχουν αυτοκίνητο να το χρησιμοποιούν σαν ταξί χωρίς να είναι υποχρεωμένοι να πληρώνουν το κράτος.