Οι «παγωμένες συγκρούσεις», frozen conflicts όπως αποκαλούνται στη γλώσσα της διπλωματίας, αναζητούν λύση και όσο δεν τη βρίσκουν, από καιρό σε καιρό, «αναθερμαίνονται». Η πρόσφατη αναζωπύρωση της σύγκρουσης στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, είναι ένα ακόμη κεφάλαιο σε αυτή την παγωμένη σύγκρουση, που μας ήρθε κληρονομιά από τη σοβιετική εποχή και που δεν θα βρει λύση εκτός και αν οι ισχυρές δυνάμεις επιβάλουν όρους και κανόνες
Είκοσι πέντε και πλέον χρόνια τώρα, δεν φαίνεται να έχουν τέτοια διάθεση και η κρίση αιωρείται πάνω από το Καραμπάχ αλλά και των δύο εμπλεκόμενων χωρών, της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν.
Το CNN Greece, μίλησε με την υφυπουργό εξωτερικών του Καραμπάχ (παρά το ότι ο αρμενικός θύλακας δεν είναι διεθνώς αναγνωρισμένος έχει όλες τις δομές δυτικού κράτους, -κυβέρνηση, πρόεδρο, υπουργικό συμβούλιο, θεσμούς, κάνεις εκλογές κάθε πέντε χρόνια) Αρμίνε Αλεξανιάν για την κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή και για το πώς βλέπει πολιτικά την κρίση από την πλευρά της διπλωματίας.
Δυσκολευτήκαμε να την εντοπίσουμε γιατί για αρκετές ώρες το Καραμπάχ δεν έχει ρεύμα και ίντερνετ και όταν τελικά την εντοπίσαμε, βρισκόταν σε ένα καταφύγιο.
Θα ήθελα καταρχάς να μου περιγράψετε τις πρώτες ώρες των συγκρούσεων στα σύνορά σας.
Για εμένα και τους κατοίκους που ζουν στην πρωτεύουσα Στεπανακέρτ, ήταν ένα σοκ, γιατί αρχίσαμε να ακούμε εκρήξεις μέσα στην πόλη σε διαφορετικές αποστάσεις και στη συνέχεια αρχίσαμε να ακούμε την σειρήνες, που είναι το μήνυμα προς τον κόσμο ότι θα πρέπει να πάει στα καταφύγια.
Αυτό που συνέβη στην πραγματικότητα δεν ήτανε απλώς μία επίθεση.
Την Κυριακή 27 Σεπτεμβρίου, ο στρατός του Αζερμπαϊτζάν ξεκίνησε μία μεγάλης κλίμακας επίθεση σε ολόκληρη την γραμμή επαφής με το Ναγκόρνο Καραμπάχ. Αυτή τη φορά η επίθεση προς τους στρατιωτικούς στόχους συνοδεύτηκε από επιθέσεις σε αστικές περιοχές όχι μόνο κοντά στα σύνορα αλλά σε μεγάλο βάθος, συμπεριλαμβανομένου του Στεπανακέρτ και άλλων πόλεων.
Ήταν λοιπόν μία μεγάλης έκτασης επίθεση όσον αφορά το στόχο της και τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν.
Πώς απάντησε το Ναγκόρνο Καραμπάχ σε αυτή την επίθεση και περιγράψτε μου σας παρακαλώ πώς είναι η κατάσταση τώρα.
Η κατάσταση τώρα στην πρωτεύουσα είναι σχετικά ήρεμη αν και οι σειρήνες χτυπούν κατά διαστήματα και ο κόσμος τρέχει στα καταφύγια . Αυτή τη στιγμή που μιλάμε οι σειρήνες άρχισαn να χτυπούν ξανά. Στα σύνορα τώρα ο στρατός μας αντιμετωπίζει με επιτυχία τις επιθέσεις.
Τι μηνύματα παίρνετε από την διεθνή κοινότητα;
Έρχονται πολλά μηνύματα υποστήριξης από ανθρώπους που ούτε καν τους γνωρίζουμε. Επίσης έρχονται από υπουργεία εξωτερικών άλλων χωρών, από διεθνείς οργανισμούς κτλ. που ζητούν παύση των εχθροπραξιών.
Αυτό που δεν είναι σωστό, αν μπορώ να το θέσω έτσι, είναι ότι πολλά διεθνή μέσα ενημέρωσης προτιμούν να έχουν μία ουδέτερη στάση αναφορικά με το ποιος είναι ο επιτιθέμενος και είναι πολύ λίγα μέσα που κάνουν μία ανάλυση σχετικά με το ποιος έχει σε αυτή την περίπτωση το κίνητρο για να κάνει επίθεση.
Το ίδιο και κάποιο τμήμα της διεθνούς διπλωματίας όταν προσπαθεί να κρατήσει μία ισορροπία και απευθύνεται και στις δύο πλευρές με τον ίδιο τρόπο χωρίς να διαχωρίζει ποιος είναι ο επιτιθέμενος, ποιος θα πρέπει να κατηγορηθεί ότι ξεκίνησε όλο αυτό.
Σας προβληματίζει ή σας ανησυχεί αυτό ως διπλωμάτη;
Ανησυχώ κατά κάποιο τρόπο γιατί με αυτό τον τρόπο κάποια μέσα ενημέρωσης δίνουν έμφαση στην αζέρικη προπαγάνδα και στους στόχους της γιατί βοηθούν την ρητορική τους.
Τα μέσα ενημέρωσης γνώριζαν ότι το Αζερμπαϊτζάν ξοδεύει δισεκατομμύρια για εξοπλισμούς και θα έπρεπε να περιμένουν ότι κάποια στιγμή θα τους χρησιμοποιήσει.
Θα περιμέναμε να δούμε διαφορετική στάση από τα διεθνή πρακτορεία τουλάχιστον.
Προφανώς έχετε υπόψη σας την ανακοίνωση που εξέδωσε το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών για την κατάσταση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Θα θέλατε να κάνετε ένα σχόλιο;
Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους Έλληνες ομολόγους μας για το ότι παρακολουθούν στενά τα γεγονότα, για την στήριξή τους και για το ότι καλούν επίσης σε αυτοσυγκράτηση , κάτι το οποίο μπορεί να είναι μόνο καλοδεχούμενο και κάτι το οποίο είναι αυτό το οποίο και εμείς ζητούμε.
Η κυβέρνηση του Ναγκόρνο Καραμπάχ και οι πολίτες του πάντα ήθελαν και θέλουν ειρήνη, αλλά ειρήνη δεν μπορεί να προκύψει με στρατιωτικά μέσα.
Μπορούμε να φτάσουμε στην ειρήνη διαμέσου διαπραγματεύσεων και διαλόγου των εμπλεκόμενων μερών με τη συμμετοχή διαμεσολαβητών.
Γιατί πιστεύετε ότι το Αζερμπαϊτζάν επέλεξε αυτή τη χρονική στιγμή για να επιτεθεί, όπως λέτε, στον Ναγκόρνο Καραμπάχ; Θα μπορούσε να έχει κατά τη γνώμη σας σχέση με ευρύτερα γεωπολιτικά σχέδια στην περιοχή που αφορούν την μεταφορά φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας;
Πιστεύω ότι είναι ένας συνδυασμός παραγόντων που έχουν να κάνουν με την γεωπολιτική αλλά και τις τρέχουσες συνθήκες, για να το θέσω απλά
Γνωρίζουμε ότι η Τουρκία στηρίζει ανοιχτά το Αζερμπαϊτζάν τόσο με δηλώσεις αλλά και βοηθώντας το με κάθε τρόπο. Τα drones που χρησιμοποιούν στο Αζερμπαϊτζάν είναι τουρκικής παραγωγής και όχι μόνο τα drones.
Αυτό και μόνο οδηγεί σε συγκεκριμένα συμπεράσματα.
Όσον αφορά τώρα τη χρονική στιγμή, πιστεύω ότι το Αζερμπαϊτζάν είχε στόχο να εκμεταλλευτεί την συγκυρία καταρχάς με τον κορωνοϊό, θεωρώντας ότι θα έχει περιορισμένες αντιδράσεις από την διεθνή κοινότητα.
Για τους ίδιους λόγους αποφάσισε να χτυπήσει Κυριακή που θυμίζει την ανάλογη επίθεση που δέχτηκε το Ναγκόρνο Καραμπάχ πάλι το 2016 κατά τη διάρκεια Σαββατοκύριακου όταν οι ηγέτες της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν κατευθύνονταν προς την Νέα Υόρκη για την συνέλευση του ΟΗΕ.
Επίσης πιστεύω ότι από καιρό σε καιρό προσπαθεί να τεστάρει τις αντοχές και την αντίδραση του Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Έχουν μέλλον οι διαπραγματεύσεις μέσω της ομάδας του Μινσκ, ή πρόκειται πλέον για μία παρωχημένη διαδικασία που δεν παράγει αποτελέσματα και είναι καιρός να σκεφτούν τα εμπλεκόμενα μέρη κάτι καινούργιο;
Η πρωτοβουλία του Μινσκ βρίσκεται σε αδιέξοδο αλλά αυτό είναι κάτι για το οποίο δεν μπορώ να ρίξω την ευθύνη στους διαμεσολαβητές ή στην διαδικασία.
Για να υπάρξει αποτέλεσμα ή μία λύση σε κάποια σύγκρουση, τα εμπλεκόμενα μέρη θα πρέπει να είναι προετοιμασμένα για την λύση αυτή.
Σήμερα με την στάση του το Αζερμπαϊτζάν και τις άνευ διακρίσεως επιθέσεις, σε στρατιωτικούς στόχους και σε πολίτες, καταλαβαίνουμε ότι δεν είναι σε θέση να προχωρήσει εποικοδομητικά προς την ειρήνη και είναι άνευ σημασίας το να μιλήσουμε για διαπραγματεύσεις όταν δεν υπάρχουν συνθήκες που θα παράξουν ειρήνη.
Πριν από τις διαπραγματεύσεις θα πρέπει να έχουν σταματήσει οι στρατιωτικές επιχειρήσεις και μόνο τότε θα μπορεί στην πραγματικότητα να ακούσει ο ένας τον άλλον.
Η σύνθεση της ομάδας του Μινσκ χαίρει της αποδοχής και των τριών εμπλεκόμενων.
Στην αρχή των διαπραγματεύσεων όταν το Ναγκόρνο Καραμπάχ συμμετείχε σε αυτές διαπραγματεύσεις είχαμε τη μόνη απτή επιτυχία που ήταν η υπογραφή της εκεχειρίας. Από κει και μετά δεν υπήρχε καμία σοβαρή πρόοδος στις διαπραγματεύσεις και το γεγονός ότι η ομάδα του Μίνσκ έχει χάσει τη δυναμική της οφείλεται στην απουσία του Ναγκόρνο Καραμπάχ από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Πιστεύω ότι την ημέρα από το Αζερμπαϊτζάν θα καταλάβει ότι θα πρέπει να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τον Ναγκόρνο Καραμπάχ αντί να το αγνοεί, τότε μόνο θα είναι σε θέση να λύσει το πρόβλημα