Το τελευταίο διάστημα είδαν το φως της δημοσιότητας φωτογραφίες από το Πάρκο Τρίτση που μαρτυρούσαν μια εικόνα εγκατάλειψης. Η μία λίμνη είχε μείνει με ελάχιστο νερό, υπήρχαν κάποια νεκρά ψάρια και το κανάλι που ξεκινά από την άδεια λίμνη που προαναφέραμε και επεκτείνεται νότια του πάρκου, ήταν χωρίς νερό.
Το θέμα «σηκώθηκε» όπως λέμε στην δημοσιογραφική γλώσσα από τον δήμαρχο Ιλίου κ. Νίκο Ζενέτο, και ακoλούθησαν απανωτά δημοσιεύματα και μια επίσκεψη του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Χατζηδάκη που φωτογραφήθηκε μπροστά στην μισοάδεια λίμνη. Να είναι αυτό ίσως προετοιμασία της κοινής γνώμης για αποφάσεις που κυοφορούνται; Κοντός ψαλμός, που λέει και ο λαός μας, καθώς σύντομα ολοκληρώνεται η θητεία του Φορέα διαχείρισης του Πάρκου.
Παράλληλα είχαμε δημόσιες τοποθετήσεις του δημάρχου Ιλίου κ. Ζενέτου να εξαπολύει μύδρους κατά του Φορέα, ο οποίος απάντησε με ένα εκτενές δελτίο τύπου βάλλοντας κατά του Δήμου.
Με το CNN Greece κάναμε ρεπορτάζ στο Πάρκο Τρίτση, μιλήσαμε με τους κύριους εμπλεκόμενους, δηλαδή τον δήμαρχο Ιλίου στα όρια του οποίου βρίσκεται διοικητικά το Πάρκο, τον πρόεδρο του Φορέα κ. Γιάννη Πολύζο, ενώ ο αρμόδιος αντιπεριφερειάρχης κ. Α. Λεωτσάκος δεν θέλησε να τοποθετηθεί λέγοντάς μας ότι δεν υπάρχει κάτι που μπορεί να πει προς το παρόν για το Πάρκο και επιφυλάχτηκε για το άμεσο μέλλον. Παράλληλα, κάναμε και αυτοψία και καταλάβαμε ότι τα πράγματα είναι πολύ πιο περίπλοκα από μερικά νεκρά ψάρια, πολύ πιο δύσκολα στην επίλυση τους και όχι μόνο για γραφειοκρατικούς λόγους και το θέμα ανακινείται σε μια κρίσιμη χρονική στιγμή.
Ας δούμε καταρχάς το πλαίσιο μέσα στο οποία ανακινήθηκε το θέμα του Πάρκου Τρίτση και νομίζω ότι βλέποντας και ακούγοντας κανείς και τις δυο συνεντεύξεις που παρουσιάζουμε σήμερα, των κυρίων Ζενέτου, και Πολύζου, θα συμφωνήσει ότι το θέμα είναι περίπλοκο και έχει πολλές διαστάσεις.
Καταρχάς:
1. Το Πάρκο δεν είναι στην καλύτερη του κατάσταση.
2. Το Πάρκο είναι στην ίδια κατάσταση που είναι όλα τα τελευταία χρόνια,(που δεν είναι αυτή που θα έπρεπε να είναι ένα Μητροπολιτικό Πάρκο).
3. Σε κάποια πράγματα είναι σε καλύτερη κατάσταση πχ έχουν αντικατασταθεί οι παλιές λάμπες με νέα φώτα με φωτοβολταϊκά, έχουν τοποθετηθεί πυροσβεστικές φωλιές, έχουν αντικατασταθεί σάπια κάγκελα στις γέφυρες.
4. Δεν έχουν εξαφανιστεί οι πάπιες και τα υδρόβια πουλιά όπως ακούστηκε και γράφτηκε.
5. Το κανάλι που είναι άδειο από νερό είναι σε διαδικασία συντήρησης-στεγανοποίησης, πριν από τα δημοσιεύματα με τα νεκρά ψάρια.
6. Εντός του Οκτωβρίου ολοκληρώνεται η θητεία του Φορέα Διαχείρισης και προετοιμάζεται η διάδοχη κατάσταση.
7. Το θέμα θα απασχολήσει σύντομα την Περιφέρεια Αττικής όπως πληροφορούμαστε.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο «σηκώθηκε» τις τελευταίες ημέρες το θέμα του πάρκου αλλά για να καταλάβουμε το πρόβλημα θα πρέπει να πάμε αρκετά πίσω στο χρόνο.
Το ιστορικό του πάρκου
Το πάρκο Τρίτση παραδόθηκε τυπικά στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Αυτό όμως που παραδόθηκε ήταν η πρώτη φάση της δημιουργίας του, εδώ η δεύτερη φάση της ολοκλήρωσης του, δεν έγινε ποτέ.
Όπως λέει στο CNN Greece o πρόεδρος του φορέα διαχείρισης κ. Πολύζος, η παράδοση του έργου ήταν προβληματική. «Στην ουσία δεν έγινε ποτέ παράδοση. Δεν υπάρχουν πρωτόκολλα παραλαβής. Τα προβλήματα ήταν πολλά από τότε και με το πέρασμα του χρόνου επιδεινωθήκαν και μια από τις τεχνικές αδυναμίες του πάρκου είναι και η στεγάνωση των λιμνών του»
Το χρονικό της διαχείρισής του πάρκου εν συντομία έχει ως εξής:
Το 2002 ιδρύθηκε ο Οργανισμός Διοίκησης και Διαχείρισης Πάρκου Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης Αντώνη Τρίτση, με μέλη που ορίζονταν από το τότε υπουργείο Χωροταξίας, τη Νομαρχία, τους δήμους Ιλίου, Αγ. Αναργύρων και Καματερού, τον ΑΣΔΑ (Αναπτυξιακός Σύνδεσμος Δυτικής Αθήνας, στον οποίο συμμετέχουν οι δήμοι της περιοχής) το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο και μια περιβαλλοντική Οργάνωση. Στα χρόνια της διαχείρισης του πάρκου από τον Οργανισμό δεν πραγματοποιήθηκαν έργα και η εικόνα του, άρχισε να φθίνει σταδιακά.
Παρακολουθήστε ολόκληρη τη συνέντευξη του δημάρχου Ιλίου κ. Νίκου Ζενέτου
Video: Νίκος Ζενέτος (δήμαρχος Ιλίου): Κακή η εικόνα στο Πάρκο Τρίτση
Σε αυτό θα πρέπει να προστεθεί και η φυσιολογική φθορά των εγκαταστάσεων, αντλιών, στεγανοποίησης των λιμνών, φωτιστικών σωμάτων κτλ. Φτάνουμε λοιπόν στο 2014 όταν ο τότε υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Μανιάτης μεταβιβάζει την διαχείρισή του πάρκου στον ΑΣΔΑ. Το πρόβλημα ωστόσο ήταν ότι ναι μεν μεταφέρθηκαν οι αρμοδιότητες στον ΑΣΔΑ αλλά χωρίς να προβλέπεται χρηματοδότηση. Στην ουσία η τότε ηγεσία του υπουργείο είπε στου Δήμους: Πάρτε το πάρκο και βγάλτε τα πέρα μόνοι σας με τα χρήματα που έχετε. Αυτό κράτησε μόλις δύο χρόνια και το 2016 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ιδρύει τον σημερινό Φορέα Διαχείρισης με μέλη που ορίζονται ως εξής :
α. Δύο μέλη, υποδεικνύονται με τους αναπληρωτές τους από τον Περιφερειάρχη Αττικής. Το ένα από τα μέλη αυτά υποδεικνύεται ως Πρόεδρος του Δ.Σ.
β. Ένα μέλος, υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του από τον Αναπτυξιακό Σύνδεσμο Δυτικής Αθήνας (ΑΣΔΑ).
γ. Ένα μέλος υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
δ. Ένα μέλος υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του από τον Δήμαρχο Ιλίου.
ε. Ένα μέλος υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του από τον Δήμαρχο Αγίων Αναργύρων-Καματερού.
στ. Ένα μέλος υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
ζ. Ένα μέλος υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του από το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ).
η. Ένα μέλος από την Κοινωνία των Πολιτών (και ιδίως από μη κυβερνητικές οργανώσεις ή κοινωνικούς συνεταιριστικούς φορείς, με καταστατικό σκοπό συναφή με το σκοπό του Φορέα Διαχείρισης, που δραστηριοποιούνται, κατά προτεραιότητα, εντός του χώρου του Πάρκου Τρίτση και για την προστασία αυτού ή στον ευρύτερο χώρο της Δυτικής Αθήνας), που υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του από τον Περιφερειάρχη Αττικής.
Με λίγα λόγια ένα πολυσυλλεκτικό όργανο στο οποίο έχουν λόγο όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς. Ο κ. Ζενέτος ωστόσο υποστηρίζει πως το συγκεκριμένο όργανο έγινε τόπος διορισμών κομματικών ανθρώπων, συγκεκριμένα του ΣΥΡΙΖΑ. Και σε ένα βαθμό δεν έχει άδικο καθώς αν δει κανείς τα ονόματα και τα βιογραφικά των μελών του ΔΣ θα το διαπιστώσει. Θα πρέπει ωστόσο να πούμε ότι ο Φορέας Διαχείρισης έχει από την ίδρυσή τους κοινωφελή χαρακτήρα και είναι μη κερδοσκοπικός, τυχόν δε έσοδα από τις δραστηριότητές του διατίθενται για την κάλυψη των λειτουργικών του εξόδων και την επίτευξη των σκοπών του.
Το βασικότερο όμως σε αυτή την περίπτωση ήταν ότι θεσπίστηκε και η μόνιμη χρηματοδότηση του πάρκου με περίπου 700.000 ευρώ από τους κεντρικούς αυτοτελείς πόρους συν άλλες 300.000 ευρώ για τρία χρόνια από το Πράσινο Ταμείο.
Οι Δήμοι"τα γύρισαν"
Το παράδοξο είναι ότι οι δήμοι γκρίνιαζαν το 2014 για την μη πρόβλεψη χρηματοδότησης, αλλά το 2016 η ΚΕΔΕ επί προεδρίας Γ. Πατούλη προσέφυγε κατά του υπουργείου Εσωτερικών γι αυτή τη χρηματοδότηση (εδώ η τότε ανακοίνωση).
Ο Φορέας λοιπόν παραλαμβάνει το πάρκο το 2016 και παραλαμβάνει χρέη σε ΕΥΔΑΠ, ΔΕΗ, Ασφαλιστικά Ταμεία και απλήρωτους εργαζόμενους. Στο διάστημα που ακολούθησε πλήρωσε ή ρύθμισε τα χρέη και όπως λέει ο κ. Πολύζος σήμερα τα οικονομικά του πάρκου έχουν τακτοποιηθεί.
Με την ίδρυση του φορέα όμως άρχισαν και οι κόντρες. Ο δήμος Ιλίου στα όρια του οποίου ανήκει διοικητικά το πάρκο, έχοντας την κακή εμπειρία των προηγούμενων ετών ζήτησε την διαχείριση του πάρκου κάτι που όμως απορρίφθηκε από την τότε κυβέρνηση. Ο δήμαρχος Ιλίου κ Ζενέτος προέβαλε και προβάλει εκτός από το ότι το πάρκο είναι στα όριά του, το ότι διαθέτει όλη την υποδομή και το επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό για να βελτιώσει την εικόνα του πάρκου και να το διαχειριστεί. Και αυτό όντως είναι ένα ισχυρό επιχείρημα καθώς πραγματικά υπάρχει έτοιμη η υποδομή. Επίσης ο κ. Ζενέτος προέβαλε το επιχείρημα το ότι η προηγούμενη εμπειρία δείχνει πως ο Φορέας είναι καταδικασμένος να αποτύχει. Τέλος ο κ. Ζενέτος έκανε λόγο για ένα όργανο που έχει στελεχωθεί όπως προαναφέραμε, με κομματικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ.
Παρακολουθήστε ολόκληρη τη συνέντευξη του Προέδρου του Φορέα Διαχείρισης Πάρκου Τρίτση, Γιάννη Πολύζου
Video: Γ. Πολύζος: Ο Δήμος Ιλίου δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του για το Πάρκο Τρίτση
Σε αυτή τη λογική ο δήμαρχος Ιλίου αποφάσισε να μην συμμετέχει στον φορέα διαχείρισης. Από τη στιγμή μάλιστα που τον Απρίλιο του 2017 συνέβη ένα επεισόδιο με εργαζόμενους του Δήμου, ο δήμος Ιλίου σταμάτησε να παρέχει οποιαδήποτε υπηρεσία στο πάρκο.
Τότε μια ομάδα εργαζομένων του δήμου είχα μπει στο πάρκο και αφαίρεσε μια αντλία, από αυτές που χρησιμοποιούνται για την πλήρωση των λιμνών με νερό. Σύμφωνα με το δήμαρχο οι εργαζόμενοι του πήραν την αντλία για να τη συντηρήσουν ενώ σύμφωνα με τον Φορέα ήταν μια κίνηση για να μπουν εμπόδια στην καλή λειτουργία του πάρκου.
Αυτή η ιστορία κατέληξε στο αστυνομικό τμήμα και στην οριστική ρήξη του Δήμου με τον Φορέα.
Στις αιτιάσεις του Δήμου Ιλίου, ο φορέας απαντά ότι τα Μητροπολιτικά Πάρκα παντού στην Ευρώπη και στην Αμερική δεν λειτουργούν υπό την επίβλεψη ενός μόνο Δήμου. Η εμπειρία έχει δείξει λέει ο κ. Πολύζος ότι έτσι διασφαλίζεται ο δημόσιος και ανοιχτός χαρακτήρας των πάρκων.
Η κόντρα όμως του Δήμου Ιλίου με τον Φορέα διαχείρισης είναι πιο βαθειά. Ο Φορέας έχει καταγγείλει τον δήμο Ιλίου ότι δεν παραδίδει στο πάρκο χώρους τους οποίους θα έπρεπε, όπως ορίζει ο νόμος.
Διαμάχη για τις εκτάσεις γης
Συγκεκριμένα, στην ανατολική πλευρά, χώρο 60 στρεμμάτων τον οποίο ο Δήμος χρησιμοποιεί για εκδηλώσεις. Στη νότια πλευρά ο Φορέας κατηγορεί το Δήμο ότι έχει κλείσει με μπάρες το δρόμο που οδηγεί στις αθλητικές εγκαταστάσεις του Δήμου που βρίσκονται εντός πάρκου –κόβοντας το πάρκο στα δυο - και χρησιμοποιεί τον περιβάλλοντα χώρο ως παρκινγκ. Τρίτον δεν παραδίδει στο πάρκο χώρο που βρίσκεται στην νότια πλευρά του πάρκου τον οποίο ο δήμος χρησιμοποιεί ως αμαξοστάσιο. Εκεί βέβαια αμαξοστάσιο έχει και ο Δήμος Αγίων Αναργύρων. Το πάρκο Τρίτση είναι σχεδόν 1000 στρέμματα αλλά αν αφαιρέσει κανείς τα παραπάνω γίνεται λιγότερο από 700.
Η διαμάχη λοιπόν για την έκταση αυτή, που είναι και το σοβαρότερο πρόβλημα μεταξύ των δύο πλευρών έχει φέρει μια σχεδόν καθολική ρήξη. Ο δήμος Ιλίου ωστόσο έχει διαφορετική γνώμη για τη θέμα, με τον κ. Ζενέτο να τονίζει ότι αυτοί οι χώροι είχαν παραχωρηθεί στο Δήμο πριν από τη δημιουργία του πάρκου. «Επιπλέον στις αθλητικές εγκαταστάσεις χτυπάει η καρδιά του αθλητισμού στο δήμο και είναι επίσης στο σημείο αυτό πολλά χρόνια.»
Ο Φορέας διαχείρισης όπως είπαμε παραπάνω, είχε σε αυτό το διάστημα τα χρήματα για να διαχειρίζεται το πάρκο. Ωστόσο ο νόμος 4414 του 2016 έβαζε περιορισμούς στις συμβάσεις που μπορούσε να κάνει.
Από τη στιγμή που ο Φορέας δεν είχε δικό του προσωπικό πλην τριών μόνο ανθρώπων αλλά ούτε και εξοπλισμό, έπρεπε να δίνει εργολαβίες και να κάνει συμβάσεις με εταιρίες και εργολήπτες. Όμως η κάθε σύμβαση δεν μπορούσε να υπερβαίνει τις 20.000 ευρώ το χρόνο. Αυτό δημιουργούσε πολλά προβλήματα και ζητούσε και εξακολουθεί να ζητά, την βοήθεια της ΑΣΔΑ ώστε να προκηρύξει αυτή διαγωνισμούς για λογαριασμού του φορέα.
Με λίγα λόγια η προηγούμενη κυβέρνηση έδωσε μεν τα χρήματα αλλά ο Φορέας κάθε φορά εξαρτάται από την ΑΣΔΑ για να κλείσει μια εργολαβία. Για παράδειγμα αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει φύλαξη στο πάρκο και αναμένεται να γίνουν οι διαδικασίες από την ΑΣΔΑ.
Τα πρόσφατα δημοσιεύματα με τις εικόνες που είδαμε είναι αποτέλεσμα όλων αυτών των προβλημάτων που περιγράψαμε αλλά και των τεχνικών δυσκολιών που συνοδεύουν το πάρκο από την αρχή. Και φυσικά δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο. Η λίμνη νούμερο 5 απ' όπου και οι εικόνες που είδαμε, κάθε καλοκαίρι χάνει πολύ από το νερό της όπως και το κανάλι που γεμίζει με υπερχείλιση. Αν κάνει κανείς μια αναζήτηση στο Ιντερνετ θα δει παλαιότερα δημοσιεύματα από πέρυσι και πρόπερσι που περιγράφουν τα ίδια ακριβώς προβλήματα. (εδώ ένα παράδειγμα).
Περίπλοκο το πρόβλημα των λιμνών
Το πρόβλημα με τις λίμνες είναι ιδιαίτερα πολύπλοκο και απαιτεί ριζικές λύσεις για τις οποίες όμως υπάρχουν και πολλά εμπόδια. Το νερό από τις γεωτρήσεις αυτή τη στιγμή δεν αρκεί, ενώ ο ρέμα της Εσχατιάς από το οποίο έρχονταν μεγάλες ποσότητες εγκιβωτίστηκε (παρά το ότι η περιβαλλοντική μελέτη δεν ήταν θετική σε αυτό το ενδεχόμενο) με αποτέλεσμα να μειωθεί και από εκεί το νερό.
Επιπλέον μετά από σχεδόν 25 χρόνια, η στεγανοποίηση των λιμνών έχει φθαρεί και τα νερά χάνονται στον υδροφόρο ορίζοντα. Η επισκευή τους ωστόσο δεν είναι εύκολη δουλειά καθώς οι λίμνες έχουν χαρακτηριστεί υδροβιότοποι που σημαίνει ότι δεν μπορούν ξηλωθούν έτσι απλά οι καλαμιές και οι φωλιές των πουλιών για να γίνουν εργασίες αποκατάστασης. Ο Φορέας αναζήτησε διάφορες λύσεις. Ο κ. Ζενέτος μας είπε ότι θα μπορούσε να αξιοποιηθεί η γεώτρηση από το Ποικίλο όρος η οποία μπορεί να φέρει 120 κυβικά την ώρα.
Ο κ. Πολύζος ωστόσο είπε ότι αυτή η λύση απορρίφθηκε γιατί πρώτον είναι μεγάλη η απόσταση και δεύτερον το νερό χρειάζεται αφαλάτωση. Η λύση που προέκρινε ο Φορέας ήταν η δημιουργία βιολογικού καθαρισμού υδάτων οικιακής χρήσης. Η ΕΥΔΑΠ έκανε την σχετική μελέτη ύψους 850.000 ευρώ αλλά η πρόταση απορρίφθηκε τόσο από τον δήμο Ιλίου όσο και από το Δήμο Αγίων Αναργύρων. «Η μελέτη της ΕΥΔΑΠ είναι η καλύτερη λύση» μας είπε ο κ. Πολύζος. Είναι δοκιμασμένο σύστημα και θα χρησιμοποιηθεί και στο μητροπολιτικό πάρκο Ελληνικού. Μάλιστα όπως μας είπε η κ. Μαρία Μπολτά, αναπληρωματικό μέλος στο ΔΣ του φορέα, ο βιολογικός καθαρισμός προβλεπόταν από την ίδρυση του πάρκου σαν μετέπειτα βήμα για την εύρεση υδάτων. Ο Φορέας ελπίζει η πρόταση της ΕΥΔΑΠ να ξαναέρθει στο τραπέζι των συζητήσεων καθώς τη θεωρεί τη μόνη βιώσιμη.
Προς το παρόν η 5η λίμνη που είχε στερέψει, μετά από εισαγγελική παρέμβαση – κατόπιν προσφυγής του Δήμου Ιλίου - γεμίζεται καθημερινά με νερό που κουβαλούν βυτία. Μέχρι την Παρασκευή είχαν πέσει στην λίμνη 3.200 κυβικά νερού και είχε αποκατασταθεί κάπως η στάθμη της.
Όσο για το από εδώ και πέρα, οι πληροφορίες λένε ότι γίνονται ήδη συζητήσεις στην Περιφέρεια Αττικής και στο υπουργείο περιβάλλοντος για τη διάδοχη κατάσταση και αναζητείται η τελική φόρμουλα για την διαχείρισή του.
Πέρα από την μεγάλη ευθύνη για την διαχείριση ενός τέτοιου χώρου πρέπει να παραδεχτούμε ότι αποτελεί και ένα «φιλέτο» για όποιον το πάρει γιατί σίγουρα μπορεί να φέρει και χρήμα με ενοικιάσεις χώρων για εστιατόρια καφετέριες ή δραστηριότητες. Αρκεί να μην είναι σε βάρος των πολιτών και τελικά του ίδιου του πάρκου και του χαρακτήρα του.