Βετεράνος της ευρωπαϊκής πολιτικής, πρώην επίτροπος και άριστη γνώστης των συνταγματικών θεμάτων, η Πολωνή ευρωβουλευτής Ντανούτα Χούμπνερ ως πρόεδρος της Επιτροπής Συνταγματικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου έχει αναλάβει το μεγάλο καθήκον να καθοδηγήσει τις διαπραγματεύσεις για το Brexit. Η κυρία Χούμπνερ μιλά στο CNN Greece για το Brexit και για το τι πρέπει να περιμένουμε στο επόμενο διάστημα στον τομέα του εμπορίου μετά την εφαρμογή της CETA αλλά και τι θα γίνει με την TTIP.
Ερ: Είσαστε επικεφαλής της επιτροπής συνταγματικών θεμάτων. Πόσο προβλέπεται να διαρκέσει η διαδικασία του Brexit, και ποιο θα είναι το βραχυπρόθεσμο κόστος για την ΕΕ; Επίσης έχετε πει ότι “τα δικαιώματα των πολιτών του Ηνωμένου Βασιλείου θα είναι η κόκκινη γραμμή των διαπραγματεύσεων” Πως ακριβώς μεταφράζεται σε πολιτικές θέσεις αυτή η κόκκινη γραμμή;
Απ: Κανένας δεν γνωρίζει πόσο θα διαρκέσει η διαδικασία του Brexit. Το μόνο βέβαιο είναι πως αν δεν υπάρξει συμφωνία μέχρι τις 29 Μαρτίου του 2019 και αν δεν συμφωνηθεί μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και των 27, επέκταση του χρόνου των διαπραγματεύσεων, από την παραπάνω ημερομηνία, το Ηνωμένο Βασίλειο παύει να είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. (Art. 50(3) TEU)
Ωστόσο, το να φτάσουμε σε μια συμφωνία για την αποχώρηση του ΗΒ, μπορεί να μην είναι το τέλος της διαδικασίας, καθώς μια συμφωνία για μια νέα σχέση μεταξύ των δύο μερών θα είναι υπό διαπραγμάτευση και αυτό μπορεί να πάρει χρόνια μέχρι να ολοκληρωθεί. Μέχρι τότε και τα δύο μέρη μπορούν να συμφωνήσουν σε μια μεταβατική κατάσταση η οποία, ρεαλιστικά, μπορεί μόνο να είναι η επέκταση του τρέχοντος – ή μέρους – νομικού στάτους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Διαφορετικά οι διαπραγματεύσεις για μια μεταβατική συμφωνία μπορεί να διαρκέσουν χρόνια και να αποδειχθούν το ίδιο δυσκίνητες με τις διαπραγματεύσεις για τη μελλοντική σχέση.
Το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο έχει πει από την αρχή της διαδικασίας, ότι η προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών, τόσο των Ευρωπαίων που ζουν στο ΗΒ όσο και των Βρετανών που ζουν στα 27 κράτη της ΕΕ είναι μια θεμελιώδης συνθήκη για την συγκατάθεσή του στη διαδικασία αποχώρησης.
Χωρίς αυτή τη συγκατάθεση δεν υπάρχει συμφωνία αποχώρησης σύμφωνα με το άρθρο 50(2) της Συνθήκης της Ευρώπης. Το Ευρωκοινοβούλιο επιμένει ότι αυτοί οι πολίτες όπως και οι οικογένειές στους, σήμερα ή στο μέλλον, θα κρατήσουν όλα τα δικαιώματα που απολαμβάνουν σήμερα με βάση της νομοθεσία της ΕΕ όταν η αποχώρηση θα ολοκληρωθεί και ανάλογοι μηχανισμοί με αυτούς που υπάρχουν σήμερα θα λειτουργήσουν για την εγγύηση την αποτελεσματική εφαρμογής τους. Αυτή είναι η θέση που έχει υιοθετηθεί επανειλημμένα σε αποφάσεις του Ευρωκοινοβουλίου στις 5 Απριλίου και στις 3 Οκτωβρίου του 2017.
Ερ: Σχεδόν σε όλη την Ευρώπη βλέπουμε μια άνοδο της ακροδεξιάς η οποία σύντομα μπορεί να είναι και στην κυβέρνηση της Αυστρίας και σε πολλές περιπτώσεις επιβάλει την ατζέντα της. Πιστεύετε ότι θα συνεχιστεί αυτή η άνοδος στο μέλλον; Η δυναμική της ακροδεξιάς απειλεί τις συνταγματικές ελευθερίες και τη συνοχή της ΕΕ ;
Απ: Ή άνοδος εξτρεμιστικών δυνάμεων μπορεί πράγματι να θέσει υπό αμφισβήτηση τις θεμελιώδεις αρχές της Ευρώπης όπως εκφράζονται από την Συνθήκη της ΕΕ. Η Συνθήκη παρέχει κάποιους μηχανισμούς για την προστασία αυτών των αρχών. Το κεφάλαιο των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων δεσμεύει τα όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη όταν αυτά εφαρμόζουν την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Νομικοί μηχανισμοί επίσης επιτρέπουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο να παρεμβαίνει για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Επιπλέον, το έβδομο κεφάλαιο της Συνθήκης της ΕΕ παρέχει τον μηχανισμό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περίπτωση που υπάρχει πραγματικός κίνδυνος παραβίασης από μέρους ενός κράτους μέλους αυτών των αρχών που αναφέρονται στο άρθρο 2. Στην περίπτωση που γίνει αυτό μπορεί να ανακληθούν τα δικαιώματα ενός κράτους μέλους συμπεριλαμβανομένου και του δικαιώματος ψήφου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Διατλαντικό εμπόριο
Ερ: H Ευρώπη βρίσκεται στη διαδικασία πλήρους εφαρμογής της CETA (Περιεκτική Οικονομική και Εμπορική Συμφωνία μεταξύ ΕΕ – Καναδά) . Θα ενισχύσει την οικονομία στην ευρωζώνη και τι απαντάτε στους επικριτές της;
Να περιμένουμε στο επόμενο διάστημα εξελίξεις στις διαπραγματεύσεις για την ΤΤΙP (Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων )? Πιστεύετε ότι είναι αναγκαία για την Ευρώπη;
Απ: Η CETA, όπως κάθε άλλη εμπορική συμφωνία, αποσκοπεί στην ενίσχυση των οικονομικών ευκαιριών για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και τους πολίτες της. Πράγματι, το 98% των καναδικών δασμών στις εξαγωγές αγαθών της ΕΕ καταργείται, οι εταιρείες της ΕΕ έχουν βελτιώσει την πρόσβαση στις αγορές προμηθειών του Καναδά και 143 προϊόντα με ονομασία προέλευσης άρχισαν να προστατεύονται στον Καναδά. Αυτό θα ενισχύσει σημαντικά το αμοιβαίο εμπόριο και την ικανότητα των εταιρειών της ΕΕ να αναζητήσουν νέες ευκαιρίες για επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Όσον αφορά τις διαπραγματεύσεις της TTIP, επιτρέψτε μου να υπενθυμίσω τα λόγια της Ευρωπαίας Επιτρόπου για το Εμπόριο Σεσίλια Μάλμστρομ, η οποία είπε ότι οι διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ “βρίσκονται στην κατάψυξη μετά την εκλογή του προέδρου Τραμπ”.
Δεν νομίζω ότι αυτή η κατάσταση έχει αλλάξει. Οι απόψεις της κυβέρνησης Τραμπ για το εμπόριο διαφέρουν πολύ από την προσέγγιση της ΕΕ για το παγκόσμιο εμπόριο, επομένως θα είναι δύσκολο να συνδυαστούν αυτές οι θέσεις στο εγγύς μέλλον.
Οι ΗΠΑ απειλούν να επιβάλουν δασμούς σε ορισμένα προϊόντα της ΕΕ και να ερευνήσουν τις εμπορικές πρακτικές της ΕΕ, γεγονός που δεν εμπνέει εμπιστοσύνη στην ιδέα ότι σύντομα θα τεθεί υπό συζήτηση μια αμοιβαία συμφωνία. Επιπλέον, οι ΗΠΑ επί του παρόντος επικεντρώνονται σε μεγάλο βαθμό στις επαναδιαπραγματεύσεις της συμφωνίας NAFTA, επομένως θα είναι δύσκολο να έχουμε σύντομα διαπραγματεύσεις για οποιαδήποτε εμπορική συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ. Πιστεύω, ωστόσο, ότι μπορεί να υπάρχει περιθώριο για εμπορικές συμφωνίες σε επί μέρους θέματα για συγκεκριμένους τομείς.
Το έχω ήδη πει και επαναλαμβάνω την πεποίθησή μου ότι στον ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο του διεθνούς εμπορίου πρέπει να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε σε ένα σύστημα βασισμένο σε κανόνες με τους πιο στενούς εμπορικούς εταίρους μας. Το παγκόσμιο οικονομικό κέντρο μετατοπίζεται προς την Ασία και εάν η ΕΕ και οι ΗΠΑ επιθυμούν να παραμείνουν ανταγωνιστικές σε ένα σκληρό οικονομικό περιβάλλον, πρέπει να αναζητήσουμε ανοικτές αγορές αλλού. Ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος μας είναι οι ΗΠΑ, και από οικονομική άποψη μια τέτοια εμπορική συμφωνία έχει νόημα.