Γι αυτούς που αναζητούν ένα ήσυχο νησί, για τις διακοπές τους ή για ένα διήμερο μακριά από το θόρυβο και το στρες της μεγαλούπολης, η Σκύρος είναι ένας ιδανικός προορισμός. Εκτός από την άγρια ομορφιά της και το έντονο παραδοσιακό της χρώμα που πλέον το συναντά κανείς σε ελάχιστα νησιά, η Σκύρος φημίζεται και για κάτι ακόμη. Τα αλογάκια της.
Το σκυριανό άλογο είναι μια φυλή που εξελίχθηκε αποκλειστικά στην Ελλάδα - με καταγωγή από τη Σκύρο - και για χρόνια ζούσε ελεύθερο στο νησί πριν οι ντόπιοι το δαμάσουν και το χρησιμοποιήσουν στις αγροτικές εργασίες.
Μετά την έλευση των μηχανημάτων, το αλογάκι πλέον έπαψε να είναι χρήσιμο στους ντόπιους και οι πληθυσμός τους έφτασε σε σημείο το άλογο να κινδυνεύει με εξαφάνιση.
Πριν μερικά χρόνια, κάποιοι Σκυριανοί παρακινούμενοι από την αγάπη τους για το αλογάκι και διακρίνοντας τις δυνατότητές του, αποφάσισαν να το σώσουν, να αυξήσουν τον πληθυσμό τους και να προσπαθήσουν να το κάνουν γνωστό και στον υπόλοιπο κόσμο.
Ο Μανώλης Τραχανάς είναι ένας από αυτούς και σήμερα στη φάρμα του έχει 45 αλογάκια, τα οποία βέβαια δεν χρησιμοποιεί για αγροτικές δουλειές, αλλά φρόντισε να βρει γι αυτά ένα νέο ρόλο και σύντομα ελπίζει ότι το αλογάκι θα γίνει μια τουριστική ατραξιόν για τη Σκύρο, τουλάχιστον γι αυτούς που αναζητούν το διαφορετικό και την μαγεία που κρύβει η επαφή με τη φύση.
Χιλιάδες άλογα πριν από χρόνια
" Υπήρχαν πάρα πολλά στο νησί. Χιλιάδες πριν 400, 500 χρόνια" μας λέει ο Μανώλης Τραχανάς. "Κάποια στιγμή έχασαν τη χρησιμότητα τους γιατί ήρθαν τα μηχανήματα κι έτσι έκαναν τη δουλειά τους πιο εύκολα οι ντόπιοι. Οπότε το αλογάκι μπήκε στο περιθώριο. Είναι και μικρόσωμο οπότε δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ιππασία για μεγάλους - είναι μόνο για παιδιά-οπότε η δουλειά ήταν το αλώνισμα"
Το αλώνισμα μπορεί σήμερα με τα σύγχρονα μηχανήματα να έχει καταργηθεί, αλλά ο Μανώλης εξακολουθεί να το κάνει με τα αλογάκια δύο με τρεις φορές το καλοκαίρι, οργανώνοντας παράλληλα και μια γιορτή όπου οι επισκέπτες μπορούν να δουν μια αγροτική δουλειά όπως γινόταν στο παρελθόν.
Από τη στιγμή που το αλογάκι της Σκύρου εγκαταλείφτηκε από τους ντόπιους, αυτό επέστρεψε στο βουνό και κατάφερε να επιζήσει ελεύθερο και να αναπαραχθεί, όπως άλλωστε έκανε δεκάδες αιώνες πριν.
Το πρόβλημα ήταν ότι από τη στιγμή που δεν υπήρχε καμία πρόνοια για τη διάσωσή του, οι προσμίξεις με μεγάλα άλογα ή με γαϊδούρια στο βουνό, αλλοίωναν σταδιακά τη συγκεκριμένη φυλή. Αν δεν υπήρχαν κάποιοι άνθρωποι σαν τον Μανώλη πριν μερικά χρόνια και η κινητοποίηση του ευρωπαϊκού προγράμματος Life, είναι πολύ πιθανό σήμερα να μην υπήρχαν αλογάκια.
Νέος ρόλος για το αλογάκι
Για να μπορέσει να διατηρηθεί όμως η φυλή, χρειάζονται χρήματα για την συντήρηση των αλόγων και οι άνθρωποι που ασχολούνται με αυτά δεν έχουν καμία βοήθεια από κρατικό φορέα. Ο Μανώλης στη φάρμα του σκέφτηκε ότι θα έπρεπε να βρει έναν νέο ρόλο για το αλογάκι, ώστε να μπορεί να έχει κάποια έσοδα για τη συντήρησή του. Γιατί πέρα από το ετήσιο κόστος ενός αλόγου σε τροφές και εμβόλια που προσεγγίζει τα 700 ευρώ, το άλογο θεωρείται τεκμήριο.
Ο νέος ρόλος που βρήκε ο Μανώλης για το αλογάκι είναι να χρησιμοποιείται για ιππασία για παιδιά. Το ίδιο κάνουν και άλλοι που έχουν αλογάκια στο νησί. Τους καλοκαιρινούς μήνες γίνεται συνωστισμός στη φάρμα του Μανώλη για να γνωρίσουν τα παιδιά αυτό το πανέμορφο και με άριστη συμπεριφορά ζώο και να κάνουν μια βόλτα μαζί του.
Πριν ο Μανώλης και κάποιοι άλλοι στο νησί ξεκινήσουν τις προσπάθειες για τη διάσωση και την αναπαραγωγή του αλόγου, είχαν απομείνει περίπου 100 άλογα. Σήμερα ο αριθμός τους φτάνει τα 300, με τα 170 από αυτά να είναι στη Σκύρο και τα υπόλοιπα σε άλλες φάρμες στην Ελλάδα, ενώ περίπου 30 σκυριανά άλογα βρίσκονται σε μια φάρμα στη Σκοτία.
Αυτή η μικρόσωμη φυλή που φημίζεται για την εξυπνάδα της και τον καλό χαρακτήρα της, είναι πολύ φιλική με τα παιδιά. Σε μια φάρμα της Κέρκυρας μάλιστα, χρησιμοποιείται ως μέσω θεραπείας για άτομα με κινητικά ή νοητικά προβλήματα.
Το πρώτο άλογο με τεχνητό μέλος
Στο κτήμα του Μανώλη συναντήσαμε και κάτι μοναδικό. Την Ελπίδα. Το πρώτο άλογο με προσθετικό μέλος. Η Ελπίδα γεννήθηκε με πρόβλημα στο ένα της πόδι. Όπως μας είπε ο Μανώλης, εκείνη την εποχή δεν υπήρχε κτηνίατρος στο νησί με αποτέλεσμα το πουλάρι να χάσει την οπλή τους και ουσιαστικά να μείνει ανάπηρο.
Ο Μανώλης δεν θέλησε να κάνει ευθανασία στο άτυχο ζώο, καθώς διαπίστωσε ότι παρά την αναπηρία του μπορούσε να περπατήσει και να έχει μια κατά κάποια τρόπο μια φυσιολογική ζωή σε ένα προστατευμένο περιβάλλον .
"Όλοι μας είπαν να της κάνουμε ευθανασία" μας λέει ο Μανώλης." Δεν βρέθηκε ούτε ένας να μας πει ότι υπάρχει και αυτή η λύση, ότι μπορούμε να της βάλουμε ένα προσθετικό μέλος και κάποια στιγμή γνωρίσαμε τον Περικλή Νικόπουλο έναν ορθοπεδικό από τη Θεσσαλονίκη, του στείλαμε φωτογραφίες και μας είπε από την πρώτη στιγμή ότι γίνεται. Ήρθε στο νησί και έφτιαξε ένα προσθετικό πόδι για την Ελπίδα και μετά από τρία χρόνια επέστρεψε για να φτιάξει και ένα νέο, καθώς το άλογο είχε μεγαλώσει.
Σήμερα η Ελπίδα ζει φυσιολογικά με το προσθετικό μέλος της και είναι μια από τις μεγαλύτερες ατραξιόν του κτήματος.
Δημοσιεύθηκε στο CNN Greece 25-4-2016