Ο 20χρονος Χουσάμ με την οικογένειά του βρίσκονται πάνω από τρεις μήνες στην Ελλάδα. Η διαδρομή από την Νταράα της Συρίας στην Αθήνα, ήταν λίγο ως πολύ ανάλογη με αυτή της πλειοψηφίας των προσφύγων που έφτασαν στη χώρα μας, με σκοπό να συνεχίσουν το ταξίδι για την κεντρική και βόρεια Ευρώπη. Τουρκία, Μυτιλήνη, και τέλος Αθήνα, περιμένοντας την ένταξη στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης.
Ο Χουσάμ ήταν από τους τυχερούς σχετικά τη διαμονή του. Με το CNN Greece τον είχαμε συναντήσει στις αρχές Μαρτίου στον Πειραιά όπου είχε βρει προσωρινό κατάλυμα στις αποθήκες του λιμανιού. Η εξαμελής οικογένειά του, εντάχθηκε στο πρόγραμμα φιλοξενίας της ΜΚΟ Πράξις και προς το παρόν μένει σε πολύ καλές συνθήκες σε ένα διαμέρισμα της Κυψέλης. Ωστόσο, στόχος της οικογένειας είναι να φύγει γρήγορα προς κάποια κεντροευρωπαϊκή χώρα με το πρόγραμμα μετεγκατάστασης, που λόγω της προβληματικής διαδικασίας για την καταγραφή των αιτημάτων παρουσιάζει μεγάλες καθυστερήσεις.
4.400 αιτήματα μετεγκατάστασης
Ο Χουσάμ όπως και πολλοί άλλοι πρόσφυγες που βρέθηκαν στη χώρα μας μετά το κλείσιμο των βορείων συνόρων, χάθηκε στα γρανάζια της γραφειοκρατίας και της κακής ενημέρωσης αλλά και της, όπως αποδείχθηκε, προβληματικής διαδικασίας καταγραφής αιτημάτων και κλεισίματος ραντεβού για συνεντεύξεις μέσω skype. Αναμφίβολα, η ηλεκτρονική καταγραφή και το κλείσιμο ραντεβού on line, είναι μια καλή ιδέα, διασφαλίζει το αδιάβλητο σε μεγάλο βαθμό και αποφεύγονται οι ουρές και οι συνωστισμοί που τώρα το καλοκαίρι με τη ζέστη θα σήμαιναν επιπλέον ταλαιπωρία για τους πρόσφυγες.
Όμως το σύστημα της υπηρεσίας ασύλου ήταν ανέτοιμο να το υποστηρίξει με αρκετό προσωπικό ώστε να προχωρά γρήγορα η καταγραφή. Όπως είπε στο CNN Greece η διευθύντρια της υπηρεσίας ασύλου, κυρία Μαρία Σταυροπούλου, "μέχρι σήμερα έχουν αποσταλεί σε άλλες χώρες της Ευρώπης περίπου 4.400 αιτήματα, ενώ μέσω skype εξυπηρετούνται περίπου 100 άτομα την ημέρα."
Για τον Χουσάμ και την οικογένειά του - όπως και για χιλιάδες άλλους πρόσφυγες - η διαδικασία της αίτησης μετεγκατάστασης και η συνέντευξη εξελίχθηκαν σε μια Οδύσσεια.
Όταν έφτασε στην Αθήνα και έκανε την πρώτη καταγραφή για την μετεγκατάσταση, δεν είχε συμπληρώσει στην αίτηση του ένα τηλέφωνο για να μπορεί η υπηρεσία να τον εντοπίσει και να τον καλέσει για συνέντευξη.
"Όταν εγγραφήκαμε δεν δώσαμε τηλέφωνο γιατί μας είπαν ότι δεν είναι σημαντικό. Όταν θα ερχόταν η σειρά μας να περάσουμε από συνέντευξη, θα ειδοποιούσαν το ξενοδοχείο που μέναμε. Όσους ξέρω που έκαναν αίτηση μαζί μας και έδωσαν τηλέφωνο τους έχουν καλέσει ήδη για συνέντευξη" θα μας πει.
Δύο ώρες την εβδομάδα ανοιχτό το skype
Ο Χουσάμ επιχείρησε πολλές φορές να καλέσει στο τηλέφωνο την υπηρεσία ασύλου για να δώσει όπως λέει τον τηλεφωνικό αριθμό του ώστε να συμπληρωθεί η αίτησή του και να μπορέσει η υπηρεσία να τον καλέσει. Ωστόσο πριν από μερικές ημέρες διαπίστωσε όπως λέει, ότι η διαδικασία που έπρεπε να ακολουθήσει ήταν να κλείσει ραντεβού, όπως και χιλιάδες άλλοι πρόσφυγες, μέσω skype.
Ακολουθήσαμε τον Χουσάμ στο σπίτι του στην Κυψέλη, όπου μαζί με τον μικρότερο αδερφό του προσπαθούσαν να καλέσουν στο skype την υπηρεσία ασύλου η οποία, ειδικά για τους Σύρους πρόσφυγες, λειτουργεί μόνο Τρίτη και Τετάρτη από τις 13.00 έως τις 14.00.
Τα δύο παιδιά προσπαθούσαν συνέχεια να καλέσουν αλλά είτε δεν κατάφερναν να πιάσουν γραμμή, είτε δεν τους απαντούσε κανείς.
Κάτω από την πλατεία Βικτωρίας σε ένα μικρό διαμέρισμα, μένει ο Χουσέιν με την οικογένειά του. Αντιμετωπίζει και αυτός το ίδιο πρόβλημα.
"Δεν προσπάθησα να καλέσω μέσω skype γιατί αρχικά μου είπαν ότι δεν χρειάζεται και ότι θα με πάρουν τηλέφωνο για την συνέντευξη. Πριν δέκα μέρες όμως μου είπαν ότι θα πρέπει να καλέσω μέσω skype."
'Όταν μας μετέφεραν να μείνουμε στο ξενοδοχείο που είμαστε τώρα, μου είπαν ότι σε δύο εβδομάδες, θα με καλέσουν για τη συνέντευξη για τη μετεγκατάσταση μου και σε δύο μήνες θα είμαι σε άλλη χώρα" θα μας πει ο Ουαλίντ, Σύρος πρόσφυγας επίσης, που προς το παρόν φιλοξενείται σε ένα ξενοδοχείο. "Δεν μου είπαν ότι θα πρέπει να καλέσω μέσω skype. Αν το ήξερα θα το είχα κάνει ήδη αντί να περιμένω τρεις μήνες."
Ούτε η υποστήριξη από ΜΚΟ αρκεί
Να σημειωθεί ότι κανένας από τους παραπάνω πρόσφυγες δεν έχει λάβει το Δελτίο Αιτούντος Διεθνούς Προστασίας που αποδεικνύει ότι έχει γίνει η αίτηση και το μόνο που γνωρίζουν, είναι αυτό τους είπε τηλεφωνικά ο υπάλληλος της υπηρεσίας. Ότι δηλαδή υπάρχει ο φάκελός τους στο ηλεκτρονικό αρχείο. Η μεγάλη καθυστέρηση όμως και η δυσκολία να κλείσουν το ραντεβού μέσω skype τους κάνει να ανησυχούν και να δυσπιστούν.
Επιπλέον μετά από τρεις μήνες παραμονής στην Ελλάδα, οι περισσότεροι πρόσφυγες έχουν εξαντληθεί οικονομικά και πολλοί δεν έχουν χρήματα ούτε για να βάλουν μονάδες στα κινητά τους. Κάποιοι επίσης, ειδικά οι μεγαλύτεροι, δεν είναι εξοικειωμένοι με το ιντερνετ και για το λόγο αυτό τουλάχιστον δέκα μη κυβερνητικές οργανώσεις σε συνεργασία με την υπηρεσία ασύλου, έχουν διαθέσει τους χώρους τους, το προσωπικό τους και τους υπολογιστές τους για να εξυπηρετείται ο κόσμος. Το γεγονός αποτρέπει κάποιους επιτήδειους να προσπαθήσουν να επωφεληθούν από την κατάσταση και να "πουλήσουν" εκδούλευση στους πρόσφυγες, με το αζημίωτο...
Η διαδικασία του skype, ωστόσο ούτε έτσι προχωρά γρήγορα.
"Πολλές φορές όταν πηγαίνουμε στις διάφορες οργανώσεις για να χρησιμοποιήσουμε το ιντερνετ είναι πάρα πολύς ο κόσμος που περιμένει για να εξυπηρετηθεί. Μας λένε ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμοι υπολογιστές", θα μας πει ο Μουθάνα, πρόσφυγας, επίσης από τη Συρία.
Ομολογία ανεπάρκειας του skype
Η ίδια η υπηρεσία ασύλου αναγνωρίζει ότι η διαδικασία του skype δεν εξελίχθηκε όπως αναμενόταν στην αρχή, παρά το ότι προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα.
"Αυτή ήταν μια εντελώς καινούργια διαδικασία, καινούργια για εμάς, καινούρια για τα άλλα κράτη μέλη", θα μας πει η κυρία Σταυροπούλου.
" Όλοι περίμεναν ότι μπορεί να στηθεί πάρα πολύ γρήγορα πράγμα το οποίο δεν γίνεται. Δεν φτιάχνονται έτσι οι διοικητικές διαδικασίες. Αυτό όμως που συμβαίνει αυτή την εποχή, είναι ότι επειδή υπάρχουν 55.000 πρόσφυγες που έχουν εγκλωβιστεί και που ξαφνικά η μόνη τους λύση είναι το skype, είναι φυσιολογικό να μην μπορεί το σύστημα να ανταποκριθεί"
Δηλαδή και να δεκαπλασιάζαμε τη δυνατότητα του skype, πάλι δεν θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τον κόσμο. Γι αυτό το λόγο θα κάνουμε τη διαδικασία της προκαταγραφής".
Από τις 6 Ιουνίου θα ξεκινήσει αυτή η νέα διαδικασία που στόχος είναι να μειώσει σταδιακά στην πίεση που δέχεται ο μηχανισμός του skype. Κλιμάκια της υπηρεσίας ασύλου θα πηγαίνουν στους χώρους φιλοξενίας, και θα κλείνουν τα ραντεβού για τους πρόσφυγες επιτόπου. Στη συνέχεια θα δίνεται σε αυτούς τους ανθρώπους το Δελτίο Αιτούντος Διεθνούς Προστασίας και στη συνέχεια θα ειδοποιούνται με SMS για το επόμενο ραντεβού τους στην υπηρεσία. Όπως μας είπε η κυρία Σταυροπούλου, "η διαδικασία αυτή αναμένεται να ολοκληρωθεί σε δύο μήνες." Προς το τέλος του Ιουλίου θα ξεκινήσουν να αποστέλλονται τα πρώτα SMS στους πρόσφυγες για να προσέλθουν στα ραντεβού τους.