Η πιο σκληρή εικόνα στους μικρούς καταυλισμούς με τα κοντέινερ στα σεισμόπληκτα χωριά της Ελασσόνας και του Τυρνάβου είναι οι ηλικιωμένοι. Παππούδες και γιαγιάδες που δούλεψαν μια ζωή στις σκληρές αγροτικές δουλειές, σπούδασαν παιδιά, έφτιαξαν ένα σπίτι και τώρα προς το τέλος της ζωής τους βρέθηκαν να ζουν μέρα νύχτα σε ένα κοντέινερ 25 τετραγωνικών μέτρων που το πυρώνει καθημερινά ο καυτός θεσσαλικός ήλιος.Η εικόνα γίνεται ακόμη σκληρότερη, αν αναλογιστεί κανείς ότι κάποιοι από αυτούς, που είναι ήδη σε προχωρημένη ηλικία μπορεί να μην προλάβουν να επιστρέψουν στο καινούργιο ή επισκευασμένο σπίτι τους.
Το ερώτημα που κυριαρχεί στα χείλη τους είναι. «Τι θα κάνουμε; Πόσο θα μείνουμε εδώ;» Το «πόσο θα μείνουμε εδώ;» το απαντούν μόνοι τους μεταξύ σοβαρού κι αστείου.
«Δύο με τρία χρόνια το λιγότερο», τους ακούς να λένε, όχι τόσο γιατί το πιστεύουν αλλά περισσότερο για να πάρουν κουράγιο πιστεύοντας μέσα τους ότι η ταλαιπωρία τους θα διαρκέσει λιγότερο. Αν βέβαια πάρουμε παράδειγμα από αντίστοιχες περιπτώσεις σεισμοπλήκτων, ο χρόνος παραμονής στα κοντέινερ ήταν σε αρκετές περιπτώσεις μεγαλύτερος. Αυτοί που έχουν την οικονομική δυνατότητα αργά ή γρήγορα θα νοικιάσουν ένα σπίτι, ή αν είναι ηλικιωμένοι θα μείνουν με τα παιδιά τους- όσοι έχουν και ζουν κοντά.
O καταυλισμός του Δαμασίου, Στο βάθος το χωρίοCNN Greece, Κώστας Πλιάκος
Οι υπόλοιποι, άνθρωποι με οικογένεια, άνθρωποι που έχασαν σπίτι και μαγαζί, ηλικιωμένοι με μια σύνταξη του ΟΓΑ που δεν έχουν άλλο σπίτι, θα περιμένουν στο κοντέινερ μέχρι να ξαναφτιάξουν το σπίτι τους.
Σχεδόν τέσσερις μήνες μετά τον καταστροφικό σεισμό της 3η Μαρτίου και την μετασεισμό της επόμενης μέρας που αποτελείωσε κάποια ετοιμόρροπα σπίτια και έκανε εκτεταμένες ζημιές στο χωριό Αμούρι, (το οποίο είχε βγει αλώβητο σχεδόν από τον κύριο σεισμό) οι διαδικασίες για την αποκατάσταση των ζημιών και για τις κατεδαφίσεις είναι μόλις στην αρχή.
Υπάρχουν πάρα πολλά προβλήματα για τους κατοίκους τις περιοχής αλλά τα βασικά είναι τρία. Οι συνθήκες διαβίωσης, η διαδικασίες αποκατάστασης ή ανοικοδόμησης των σπιτιών και τέλος για τους κατοίκους του Δαμασίου κυρίως, η καταστροφή της φετινής παραγωγής σταφυλιού που ήρθε να ισοπεδώσει οικονομικά τους κατοίκους.
Ξεκινάμε το οδοιπορικό μας από το Δαμάσι όπου αυτή τη στιγμή έχει στηθεί σε ένα χώρο, στην είσοδο του χωριού ένας καταυλισμός με περίπου 60 κοντέινερ. Όπως λέει στο CNN Greece ο κ. Γιώργος Τσανάκας πρόεδρος της κοινότητας Δαμασίου, στο χωριό υπάρχουν περίπου 40 σπίτια κατεδαφιστέα, και περίπου 130 «κίτρινα» μη κατοικήσιμα. Στα κοντέινερ του καταυλισμού ζουν αυτή τη στιγμή περίπου 90 άτομα.
Οι συνθήκες ωστόσο είναι δύσκολες. Το καλοκαίρι στη Θεσσαλία είναι ιδιαίτερα ζεστό με υψηλές θερμοκρασίες και η ζωή στα κοντέινερ δεν είναι εύκολη. Πόσο μάλιστα που τα aircondition μπήκαν προς το τέλος Ιουνίου και αρχές Ιουλίου που σημαίνει ότι τις πρώτες ζέστες οι κάτοικοι τις έβγαλαν χωρίς κλιματισμό.
Απόγευμα στον καταυλισμό του ΔαμασίουCNN Greece, Κώστας Πλιάκος
Ακόμη και σήμερα όμως κάποια κοντέινερ δεν έχουν κλιματισμό. Επιπλέον, δείγμα της προχειρότητας με την οποία έγινε η προμήθειά των κοντέινερ ( αν και κάποια ήταν δωρεά επιχειρηματιών) ήταν το γεγονός ότι κάποια από αυτά με την πρώτη βροχή άρχισαν να μπάζουν νερά με αποτέλεσμα να γίνουν στη συνέχεια πρόσθετες εργασίες στεγανοποίησης. Ενδεικτικό της προχειρότητας που χτίστηκε ο καταυλισμός στο Δαμάσι είναι και το ότι δύο υποστηρικτικά κοντέινερ, ένα ιατρείο και ένα πλυντήριο ενώ έχουν τοποθετηθεί μήνες τώρα, το μεν ιατρείο δεν λειτουργεί γιατί δεν έχει συνδεθεί η τουαλέτα του με την αποχέτευση και το μεν πλυντήριο, ένα κοντέινερ πλήρως εξοπλισμένο με τέσσερα πλυντήρια και στεγνωτήρια για να μπορεί ο κόσμος να πλένει τα ρούχα του δεν λειτουργεί, (τουλάχιστον μέχρι τα μέσα Ιουλίου που το είδαμε με τα μάτια μας) παρά το γεγονός ότι είναι έτοιμο από τις αρχές Ιουνίου γιατί δεν πήγε ένας υδραυλικός να κάνει τις συνδέσεις, λέει στο CNN Greece o κ Γιώργος Κυραντζής κοινοτικός σύμβουλος του Δαμασίου.
Ο καταυλισμος του Μεσοχωρίου έχει 29 κοντέινερCNN Greece, Κώστας Πλιάκος
Ο κ. Θόδωρος Γρέπος που μένει με την συζυγό του στον καταυλισμό του Δαμασίου μας οδηγεί πίσω από τα κοντέινερ. Τον καταυλισμό, χωρίζει από το δρόμο ένα μεγάλο εγκιβωτισμένο κανάλι για όμβρια το οποίο αυτή τη στιγμή έχει μετατραπεί σε έλος και αποτελεί εστία μολύνσεων με τρωκτικά και έντομα. Το κανάλι καθαρίστηκε πρόσφατα με πρωτοβουλία του Μητροπολίτη Ελασσόνας αλλά γρήγορα μετατράπηκε ξανά σε εστία μολύνσεων. Ακριβώς δίπλα από τα κοντέινερ.
Στους υπόλοιπους καταυλισμούς τα πράγματα δεν είναι και πολύ καλύτερα. Στο Μεσοχώρι ο καταυλισμός έχει αυτή τη στιγμή 29 κοντέινερ στα οποία μένουν περίπου 90 άτομα. Τρισήμιση μήνες μετά το σεισμό κάποια από αυτά δεν έχουν απορροφητήρες ενώ καθυστέρησαν πολύ να μπουν να κλιματιστικά. Μέχρι τα μέσα Ιουλίου είχαν έρθει μόνο 4 άδειες κατεδάφισης για τα 39 κόκκινα σπίτια ενώ οι κάτοικοι δεν είχαν καμία σχετική ενημέρωση για το ποιος θα πληρώσει το κόστος.
Αρκετοί σεισμόπληκτοι δεν έχουν λάβει ακόμη το επίδομα των 600 ευρώ το οποίο ήταν το πρώτο που δόθηκε υποτίθεται για να καλύψουν τις άμεσες ανάγκες τους και όπως λέει ο κ. Κυραντζής, δεν το έχουν λάβει και δεν θα το λάβουν οι φιλοξενούμενοι.
Ο κ. Γιάννης Ζαρδαλάνης πρόεδρος της κοινότητας Μεσοχωρίου, μιλώντας στο CNN Greece τόνισε ότι θα πρέπει να γίνει γρήγορα η αποκομιδή των μπαζών και η κατεδάφιση των σπιτιών γιατί αυτή τη στιγμή είναι εστίες κινδύνου κυρίως για τα παιδιά που παίζουν μέσα στην κοινότητα αλλά επίσης οι συγκεκριμένοι χώροι γίνονται φωλιές για τρωκτικά και φίδια κάτι που εγκυμονεί κινδύνους για τη δημόσια υγεία.
Την ίδια παρατήρηση κάνει και ο κ. Τσανάκας, πρόεδρος του Δαμασίου.
Η Άννα Τσουχάι ζει με τον άντρα της και το παιδί τους σε ένα κοντέινερ το Βλαχογιάννι. Η οικογένειά της ήταν ενοικιαστές. Πρόσφατα βρήκαν νέο σπίτι να νοικιάσουν αλλά ακόμη δεν έχουν μετακομίσει. Το κοντέινερ στο οποίο περνούν τονπερισσότερο χρόνο της μέρας δεν έχει κλιματισμό.CNN Greece, Κώστας Πλιάκος
Το Μεσοχώρι αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζει ένα ακόμη σοβαρό πρόβλημα. Ο δρόμος που συνδέει την κεντρική οδική αρτηρία με το γειτονικό χωριό Βλαχογιάννι και στη συνέχεια περνά και από άλλα χωριά για να καταλήξει στην Ελασσόνα), έχει υποστεί ζημιές.
Έχει ανοίξει στα δύο ενώ η γέφυρα από την οποία περνούν τα οχήματα έχει υποστεί ζημιές και έχει κλείσει. Οι τοπικές αρχές έχουν βάλει επιχωματώσεις για να εμποδίζουν τα αυτοκίνητα αλλά κάποια τα βγάζουν διαρκώς. Εμείς χωρίς να το ξέρουμε περάσαμε πάνω από αυτή τη γέφυρα και μάλιστα όταν το είπαμε σε κάποιον από το Βλαχογιάννι η απάντηση ήταν «εντάξει για ένα ΙΧ δεν υπάρχει πρόβλημα».
Ως παράκαμψη έχει δημιουργηθεί μια αυτοσχέδια γέφυρα που μοιάζει περισσότερο με ράμπα πάνω από το ποτάμι μερικές εκατοντάδες μέτρα νοτιότερα για να εξυπηρετεί την κυκλοφορία. Όμως είναι προφανές ότι είναι ζήτημα αν θα αντέξει με τις βροχές και επιπλέον η παράκαμψή αυτή περνά μέσα από το Μεσοχώρι. Βαρέα οχήματα δηλαδή περνούν μέσα από το χωριό, με κίνδυνο να γίνουν ατυχήματα. Πριν λίγες μέρες μεγάλο φορτηγό έπιασε το καλώδιο της κολώνας ου ΟΤΕ, έκοψε το καλώδιο γκρέμισε την κολώνα και παραλίγο να υπάρξει σοβαρός τραυματισμός δεκαπεντάχρονου.
Στο Βλαχογιάννι και στο Αμούρι, οι καταυλισμοί έχουν στηθεί σε περιοχές που μοιάζουν με «κρανίου τόπο», χωρίς ούτε μια σκιά. Ευτυχώς δεν μένουν πολλοί άνθρωποι εκεί αλλά για όσους μένουν η κατάσταση είναι δύσκολη. Στο Βλαχογιάννη υπάρχουν 10 κοντέινερ, στο Πραιτώρι 12, στο Αμούρι 6, ενώ υπάρχουν και αρκετά τροχόσπιτα γιατί οι άνθρωποι δεν θέλουν να φύγουν μακριά από τα σπίτια τους.
Ο κ. Γιάννης Δραγατσίκης, αντιδήμαρχος τεχνικών έργων, υποδομών και ανάπτυξης του δήμου Ελασσόνας, λέει στο CNN Greece ότι, ο δήμος έχει μαζέψει τα μπάζα από τους δημόσιους χώρους, για να περνούν τα οχήματα. Όσο για τα μπάζα που είναι μέσα στο οικόπεδα η νομοθεσία προβλέπει ότι το έξοδο της απομάκρυνση τους του περιλαμβάνεται στα έξοδα θεραπείας ή κατασκευής του κτηρίου.
«Είχαμε προβλήματα με τον κλιματισμό. Πολλά από τα κοντέινερ που ήρθαν στην περιοχή δεν είχαν κλιματισμό. Η περιφέρεια έδωσε μερικά κλιματιστικά, ο Δήμος αγόρασε μερικά ακόμη και στο 90% των κοντέινερ έχουν τοποθετηθεί.
Υπάρχουν ακόμη ζημιές στα δίκτυα ύδρευσης και άρδευσης οι οποίες δεν φάνηκαν αμέσως και αυτή τη στιγμή γίνονται έργα και υπάρχουν προβλήματα και στα δίκτυα, και στους δρόμους».
Τα μπάζα παραμένουν στις άκρες των δρόμων. CNN Greece, Κώστας Πλιάκος
Κατεδαφίσεις
Η αποκατάσταση των ζημιών, για τα κίτρινα σπίτια αλλά κυρίως το τι θα γίνει με τα κατεδαφιστέα, είναι το μεγάλο ζήτημα που απασχολεί όχι μόνο τους ιδιοκτήτες που έχασαν το σπίτι τους αλλά όλους τους κατοίκους καθώς τα κόκκινα σπίτια εγκυμονούν κινδύνους για την ασφάλεια και την υγιεινή.
Τα ΠΑΕΚΚ (Πρωτόκολλα Αυτοψίας Επικινδύνως Ετοιμόρροπου Κτιρίου) είναι το έγγραφο που πρέπει να έχει οπωσδήποτε ο ιδιοκτήτης για την κατεδάφιση. Τα σχετικά ΠΑΕΚΚ τώρα έχουν ξεκινήσει να καταφθάνουν στους ιδιοκτήτες πολλοί εκ των οποίων μιλώντας στο CNN Greece εμφανίστηκαν ανήσυχοι για το ποιος θα αναλάβει το κόστος που σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να φτάσει μέχρι και 10.000 ευρώ.
Όσον αφορά το Δαμάσι που ανήκει αυτοδιοικητικά στον Δήμο Τυρνάβου αναζητήσαμε τον καθ ύλην αρμόδιο, τον κ. Γιώργο Σακούτσιο, αντιδήμαρχο Τεχνικών Έργων και Πολεοδομίας.
O αντιδήμαρχος Ελασσόνας κ. Γιάννης Δραγατσίκης (αριστερά) με τον συντάκτη του CNN Greece
Του υποδείξαμε ότι τα ΠΑΕΚΚ που έχουν αρχίσει να καταφθάνουν στους ιδιοκτήτες αναφέρουν ότι οι κατεδαφίσεις γίνονται με ευθύνη του ιδιοκτήτη αλλά για τον Δήμο Τυρνάβου μας ξεκαθάρισε ότι τις διαδικασίες και τα έξοδα θα τα αναλάβει ο Δήμος.
«Ο Δήμος Τυρνάβου έκανε αίτημα στο υπουργείο Εσωτερικών να πάρει χρήματα για να κάνει τις κατεδαφίσεις. Τα χρήματα εγκρίθηκαν, ο Δήμος πήρε τα χρήματα πριν μερικές ημέρες και η τεχνική υπηρεσία του Δήμου με έναν επόπτη μηχανικό θα κάνει τις κατεδαφίσεις, στις οποιες πρέπει να παραβρίσκονται και οι ιδιοκτήτες.
Αρχές Σεπτεμβρίου θα ξεκινήσουμε τις κατεδαφίσεις για τα κόκκινα σπίτια με την προϋπόθεση ότι θα έχει έρθει στους ιδιοκτήτες το ΠΑΕΚΚ».
Ο Δήμος Τυρνάβου είχε κάνει από την αρχή αίτημα για οικονομική ενίσχυση στη υπουργείο οικονομικών για τις κατεδαφίσεις και έτσι οι πληγέντες απαλλάσσονται από πρόσθετη ταλαιπωρία και κόστος.
Ο Δήμος Ελασσόνας στην οποίο είναι και τα περισσότερα χωριά που χτυπηθηκαν από το σεισμό δεν είχε κάνει από την αρχή το αίτημα για επιπλεόν χρήματα για τις κατεδαφίσεις. Το αίτημα έγινε πριν από δύο μήνες και αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στη φάση αναμονής της έγκρισης από το υπουργείο, μας λέει ο κ. Δραγατσίκης. Μάλιστα αυτή την εβδομάδα ο δήμαρχος Ελασσόνας κ. είχε συνάντηση με μηχανικούς της περιοχής για το θέμα. Από τη στιγμή που θα πάρει την έγκριση και ο Δήμος Ελασσόνας, θα προχωρήσει γρήγορα η ανάθεση σε εργολάβους για τις κατεδαφίσεις συμπληρώνει ο κ. Δραγατσίκης.
Ένα ακόμη ζήτημα για το οποία υπάρχουν διαμαρτυρίες είναι το θέμα των αποζημιώσεων για την οικοσκευή και η οποία κυμαίνεται από 1000 έως 6.000 ευρώ ανάλογα τα μέλη της οικογένειας και άλλα κριτήρια. Αυτή την εβδομάδα πιστώθηκαν στους λογαριασμούς κάποιων δικαιούχων τα χρήματα από το Δήμο Ελασσόνας και αντίστοιχα έχουν πάρει και κάποιοι από το Δήμο Τυρνάβου. Εκκρεμούν, ωστόσο, αρκετοί δικαιούχοι. Το θέμα είναι όμως ότι το συγκεκριμένο βοήθημα είναι μόνο για τα κόκκινα και κίτρινα σπίτια ενώ΄όπως μας λέει ο κ Τσανάκας υπάρχουν πάρα πολλοί κάτοικοι που το σπίτι τους ναι μεν κρίθικε πράσινο δηλαδή κατοικήσιμο αλλά η οικοσκευή τους έπαθε ζημιές. Αυτοί δεν θα πάρουν το επίδομα
Ο κύριος Θόδωρος Κουτούκας 90 ετών ζει με τη σύζυγό του σε ένα κοντέινερ στο Μεσοχώρι. CNN Greece, Κώστας Πλιάκος
«Θα πρέπει να αποζημιωθούν για την οικοσκευή όλες οι κατοικίες που έχουν υποστεί βλάβη από τον σεισμό. Έχουν πάρει σειρά για αποζημίωση μόνο το κόκκινα και τα κίτρινα σπίτια ενώ δεν συμπεριλήφθηκαν τα πράσινα παρά το γεγονός ότι πολλά από αυτά υπέστησαν ζημιές. Το σχετικό ΦΕΚ για τις αποζημιώσεις δεν διαχωρίζει τα σπίτια ανάλογα με το χρώμα και άρα θα πρέπει η πολιτεία να αποζημιώσεις και για τα σπίτια που είναι κατοικήσιμα» τονίζει ο κ. Τσανάκας.
Καταστροφή της παραγωγής
Σαν να μην έφταναν τα προβλήματα από το σεισμό ήρθε τον περασμένο Απρίλιο και ένας παγετός που κατέστρεψε τις καλλιέργειες στην περιοχή του Τυρνάβου, στο Δαμάσι.
«Στην περιοχή καλλιεργούμε αμπέλι που είναι , μονοκαλλιέργεια, 14,000 στρέμματα και βάσει των ελέγχων που έκανε ο ΕΛΓΑ περίπου 12.000 στρέμματα έχουν υποστεί ζημία σε ποσοστό 80%» λέει στο CNN Greece o κ. Γιάννης Γκανάς, πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Αμπελουργών Δαμασίου.
Στην περιοχή καλλιεργούμε αμπέλι και βάσει των ελέγχων που έκανε ο ΕΛΓΑ περίπου 12.000 στρέμματα έχουν υποστεί ζημία σε ποσοστό 80%» λέει στο CNN Greece o κ. Γιάννης Γκανάς, πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Αμπελουργών Δαμασίου. CNN Greece, Κώστας Πλιάκος
«Εκεί που πήγαμε να σταθούμε στα πόδια μας καταστραφήκαμε εντελώς. Το αμπέλι έχει ετήσιο κόστος από 450 έως 550 ευρώ, είναι δηλαδή μια ακριβή καλλιέργεια.
Η συγκεκριμένη κακοκαιρία έπληξε συνολικά να νότια Ευρώπη. Η Ελλάδα ζήτησε έξτρα κονδύλι από την ΕΕ ένα δισεκατομμύριο ευρώ. Όπως λέει ο κ. Γκανάς, αυτή τη στιγμή βάσει της ζημιάς που έγινε στα αμπέλια της περιοχής λείπουν 10 εκατομμύρια ευρώ από το μικτό εισόδημα του Δαμασίου.
"Τις πρώτες μέρες τα κοντέινερ έμπαζαν νερά. Ο κλιματισμός μπήκε στο τέλος Ιουνίου" λέει ο κ Θόδωρος Γρέπος. CNN Greece, Κώστας Πλιάκος
«Ζητούμε να στηρίξουν οικονομικά την περιοχή. Για να ανακατασκευαστούν τα σπίτια πρέπει να έχουν και την ανάλογη αποζημίωση οι καλλιέργειες που είναι το βασικό εισόδημα του κόσμου». Θα δοθούν βέβαια οι αποζημιώσεις αλλά συνήθως αργούν και πληρώνονται πρώτη δόση τα Χριστούγεννα. Οι παραγωγοί του Δαμασίου ζητούν φέτος να μην γίνει παρακράτηση από τον ΕΛΓΑ. Ο ΕΛΓΑ κάθε χρόνο παρακρατά ένα ποσοστό από τους παραγωγού ως ασφάλιστρα. Για το αμπέλι η παρακράτηση φτάνει το 15% και φέτος οι παραγωγοί ζητούν κατ εξαίρεση να μην γίνει αυτή η παρακράτηση λόγω της ζημίας του σεισμού και του παγετού.